اعتیاد حالا نقش قابل‌توجهی هم در ثبت طلاق‌ها دارد، آمارها نشان می‌دهد، بیشتر از نیمی از طلاق‌ها به دلیل اعتیاد همسر اتفاق می‌افتد، ٢٥درصد کودک‌آزاری‌ها و ٣٥درصد همسرآزاری‌ها هم متأثر از اعتیاد است. اینها بخشی از صحبت‌هایی بود که روز گذشته در همایش سراسری «درس‌های آموخته شده از کارزارهای رسانه‌ای...
اعتیاد حالا نقش قابل‌توجهی هم در ثبت طلاق‌ها دارد، آمارها نشان می‌دهد، بیشتر از نیمی از طلاق‌ها به دلیل اعتیاد همسر اتفاق می‌افتد، ٢٥درصد کودک‌آزاری‌ها و ٣٥درصد همسرآزاری‌ها هم متأثر از اعتیاد است.
اینها بخشی از صحبت‌هایی بود که روز گذشته در همایش سراسری «درس‌های آموخته شده از کارزارهای رسانه‌ای پیشگیری از اعتیاد با تأکید بر مصرف شیشه»، مطرح شد.
همایشی که با حضور مسئولانی از سازمان بهزیستی و ستاد مبارزه با موادمخدر برگزار شد. انوشیروان محسنی‌بندپی، رئیس سازمان بهزیستی در این مراسم بر وجود اعتیاد در میان دانشجویان و دانش‌آموزان تأکید کرد: «با این‌که آموزش و پرورش زیر بار نمی‌رود، اما اعتیاد در مدارس وجود دارد.»
او ادامه داد: «ما حالا شاهد وجود اعتیاد در خانواده‌ها، محیط‌های اجتماعی و کاری هستیم و باید از ابزارها و راهکارهای مختلف برای آگاهی‌رسانی به مردم در زمینه مصرف شیشه بهره ببریم، چراکه مصرف این ماده مخدر اثرات مخربی بر سلامت فرد دارد و افراد با یک‌بار مصرف نیز به آن اعتیاد پیدا می‌کنند.»
محسنی‌بندپی، در ادامه، آمارهایی از وضع ابتلا به اعتیاد در کشور ارایه کرد: «بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از نیمی از طلاق‌ها، ٢٥درصد آمارهای همسرآزاری و کودک‌آزاری و ٣٥درصد از جرایم به اعتیاد مربوط است.»
معتادان سرگردان موضوع دیگری بود که بالاترین مسئول سازمان بهزیستی به آن اشاره کرد: «درحال حاضر آمار معتادان سرگردان در خیابان‌ها حدود ١٢٠هزار نفر در کشور است، البته در شهر یزد اخیرا ٤، ٥هزار نفر از معتادان جمع‌آوری شده‌اند که به گفته استاندار یزد، این کار منجر به کاهش جرایم پس از دو، سه ماه شد.»
محسنی‌بندپی، با بیان این‌که دو رویکرد منفی در حوزه اعتیاد در کشور درحال شکل‌گیری است، توضیح بیشتری داد: «درحال حاضر شاهد گرایش افراد از مصرف موادمخدر سنتی به موادمخدر صنعتی هستیم و درحال حاضر شیشه به‌عنوان پرمصرف‌ترین ماده مخدر در جامعه درحال رواج است. از سوی دیگر، تعداد آمار اعتیاد زنان و دختران نیز درحال افزایش است.» رئیس سازمان بهزیستی کشور افزود: «مرکز پیشگیری و مبارزه با مصرف مواد اعتیادآور دو، سه هفته پیش عملکرد خود را به وزارت کشور ارایه داد. استراتژی اول سازمان بهزیستی، پیشگیری از اعتیاد و ارتقای آگاهی و دانش مردم است تا منجر به تحمیل رفتار شود، در این میان یکی از ظرفیت‌هایی که از آن می‌توان بهره برد، رسانه‌هاست، برای نمونه تلویزیون به‌عنوان رسانه ملی در زندگی ما حضور دارد و این رسانه می‌تواند نقش ارزنده‌ای در زمینه پیشگیری از مصرف موادمخدر ایفا کند.»
به گفته او، باید سازوکاری برای بهره‌گیری هدفمند از ظرفیت‌های رسانه‌ها طراحی کرد، نخستین هدف ما در این زمینه باید افزایش آگاهی و حساسیت جامعه درباره اعتیاد باشد: «هرچقدر بتوانیم در این زمینه به موفقیت دست یابیم، مردم کمتر به سمت موادمخدر سوق می‌یابند.» براساس اعلام او، بیش از ٥٠درصد از معتادان متاهل هستند و اگر هریک از آنها یک فرزند نیز داشته باشند، تعداد زیادی از افراد جامعه درگیر معضل اعتیاد می‌شوند. این درحالی است که آمار معتادان کشور یک‌میلیون و ٣٠٠هزار نفر است.
بندپی با بیان این‌که رسانه‌ها به‌عنوان یک حلقه ارتباطی بین مردم و تصمیم‌گیران هستند، ادامه داد: «لازم است رسانه‌ها مردم را به مشارکت بیشتر برای پیشگیری از موادمخدر دعوت کنند. علاوه بر آن همکاری با مسائل ارتباط جمعی نباید مقطعی باشد. در این زمینه به یک نهضت فراگیر نیازمند هستیم که در تمام سال فعالیت کند تا بتوانیم خود را از شرایط کنونی رهایی بخشیم.» محسن روشن‌پژوه، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور هم در این مراسم حضور داشت، او به عامل ژنتیک در اعتیاد اشاره کرد: «اعتیاد یک مشکل پیچیده است، ترک تحصیل و پرخاشگری در پدیده اعتیاد می‌توانند تأثیر بگذارند. از سوی دیگر، برخی عوامل باعث تشدید بروز اعتیاد می‌شود که ازجمله آنها می‌توان به حاشیه‌نشینی، فقر، نبود حمایت اجتماعی، محدودیت‌های محیطی، جنگ و بلایای طبیعی اشاره کرد.»
او ادامه داد: «اقداماتی مانند اجرای کارزارهای رسانه‌ای به تنهایی نمی‌تواند برای پیشگیری از اعتیاد کافی باشد و لازم است نظام سلامت‌محور به گونه‌ای طراحی شود که پیشگیری از اعتیاد جزو اصلی باشد.» پرویز افشار، معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با موادمخدر هم در ادامه این مراسم، با بیان این‌که سرانه پیشگیری از اعتیاد در دنیا سالانه ٢٠ دلار است اما این میزان در کشورمان نیم دلار است، تأکید کرد: «تفاوت ما با کشورهای دیگر در زمینه پیشگیری، از زمین تا کهکشان است.»
او، درعین‌حال که دسترسی آسان افراد به موادمخدر را عامل مهمی برای ترغیب آنها به مصرف این مواد اعلام کرد، به اهمیت کارزارهای رسانه‌ای در این زمینه اشاره کرد: «کارزارهای رسانه‌ای مطالعات جدیدی را در مردم ایجاد می‌کنند که باید به آنها پاسخگو باشیم. در این شرایط به سازمان بهزیستی توصیه می‌کنم که ظرفیت‌های بیشتری را برای استفاده از خطوط ملی مشاوره اعتیاد پیش‌بینی کنند، چراکه لازم است زیرساخت‌های لازم ایجاد شود.» او افزود: «وظیفه ستاد مبارزه با موادمخدر فراهم‌کردن امکانات و بودجه در همه ابعاد مبارزه با موادمخدر نیست. این ستاد ابتدا وظیفه سیاست‌گذاری دارد و در ادامه می‌تواند بودجه حداقلی را به این دستگاه‌ها توزیع کند، بنابراین ستاد مبارزه با موادمخدر ٢٠درصد از بودجه لازم را تأمین می‌کند و ٨٠درصد از بودجه لازم باید از بودجه‌های دستگاهی فراهم شود.»
معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با موادمخدر تأکید کرد: «آن‌قدر دستگاه‌ها با کمبود بودجه و وظایف متعدد مواجه هستند که امر مهمی مانند اعتیاد گم شده است، این درحالی است که حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری تأکید فرموده‌اند که اولویت اصلی ما پرداختن به موضوع اعتیاد است.» به گفته او، درحال حاضر کشور با تغییرات شتابان مانند تغییر الگوی مصرف، تغییرات جنسیتی و سنی در زمینه مصرف موادمخدر مواجه است: «اولویت اصلی ما پیشگیری و همه سازوکارها باید معطوف به این بخش شود. اگر سازوکارها کفایت نمی‌کند باید درصدد ایجاد منابع پایدار باشیم. در این جهت جلسات کارشناسی را برگزار کرده‌ایم چراکه درحال حاضر بودجه موجود برای موضوع پیشگیری کفایت نمی‌کند.» معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با موادمخدر در ادامه گفت: «برای انجام اقداماتی مانند کارزارهای رسانه‌ای، منابع انسانی و بودجه باید به کفایت فراهم باشد. در این کارزارها باید ابزارها تولید و در اختیار مخاطب قرار گیرند. ما آماده همکاری با سازمان بهزیستی هستیم تا بتوانیم به اهداف در نظر گرفته شده دست یابیم.»
مجری طرح کارزار رسانه‌ای پیشگیری از اعتیاد هم در این مراسم جزییات این کارزار ازجمله چگونگی اجرا و نتایج آن را تشریح کرد. ماریت قازاریان توضیح داد: «سال ٩٠ اوج بحث در مورد ماده مخدر شیشه بود و این ماده به‌عنوان یک معضل مطرح شد. ما تماس‌های مرتبط با شیشه را در خط ملی اعتیاد بررسی کرده‌ایم و این ماده مخدر را به‌عنوان موضوع کمپین قرار دادیم البته قرار شد کارزار رسانه‌ای با اصول علمی انجام گیرد بنابراین ارزیابی‌های اولیه انجام شد و وضعیت، اهداف و گروه‌های مخاطب تعیین شد.» او با اشاره به کارزار رسانه‌ای پیشگیری از مصرف شیشه، گفت: «ایجاد حساسیت در جامعه ازجمله این اهداف بود و ٨ ماه طول کشید تا ابزاری برای سنجش نگرش درباره شیشه بسازیم. در مرحله بعد براساس این ابزار، افراد را به دو دسته کم‌خطر و پرخطر تقسیم کردیم و به افراد پرخطر پرداختیم، در مرحله بعد کارزار رسانه‌ای به مرحله اجرا رسید. ابتدا به صورت آزمایشی در ٢٢ منطقه شهرداری و ٧٥ نقطه تهران در سال ٩١ اجرا کردیم و پرسشنامه نگرش‌سنجی انجام شد تا گروه مخاطب پرخطر استخراج شود. گروه پرخطر بین ١٦ تا ٢٤سال است و محورهای پرخطر شامل دوستی با افراد شیشه‌ای، شیوع بالای مصرف شیشه و مصرف تفننی می‌شود.»
قازاریان اضافه کرد: ما اقدام به طراحی پیام‌هایی کردیم که ازجمله آنها «مواظب باش»، «با شیشه دوستی نکن» است و الگویی به‌عنوان «رها باش» طراحی شد. از سوی دیگر، تلاش کردیم از کانال‌های ارتباطی مانند ابزار الکترونیک، صداوسیما و رسانه‌های مکتوب بهره ببریم و ابزار الکترونیک در تهران در اولویت قرار گرفت البته تلاش کردیم که تیزرهایی را نیز از تلویزیون پخش کنیم اما صداوسیما با ما همکاری‌های لازم را نداشت.» مجری طرح کارزار رسانه‌ای پیشگیری از اعتیاد با اشاره به نتایج ارزیابی‌های صورت گرفته بعد از پایان برگزاری کارزار رسانه‌ای افزود: «براساس نتایج به دست آمده در زمینه دوستی با افراد شیشه‌ای تغییری در نگرش انجام نشده بود. در زمینه مصرف تفننی نگرش به میزان بسیار کمی تغییر یافته و در حوزه شیوع بالای مصرف شیشه تغییرات کمی در نگرش افراد ایجاد شده بود.» به گفته او، این کارزار رسانه‌ای با استقبال استان‌ها مواجه شد بنابراین در ٧ استان گلستان، چهارمحال و بختیاری، قم، مازندران، یزد، مرکزی و خراسان‌شمالی اجرا شد.
منبع:شهروند