پزشک عمومی کهریزک: كودكان معلول ٤ برابر بیش از سایرین مورد تبعیض قرار میگیرند ٧٠٠هزار معلول درشهرها و ٤٠٣هزار نفر در روستاها زندگی میکنند
حدود ۱۵درصد ایرانیها معلولند؛ افرادی که با تأیید رسمی مسئولان سازمان بهزیستی، نیمیشان قادر به تأمين مخارج زندگي خود نيستند. حالا مسئولان میگویند: اين افراد ۱.۵برابر سایرین دچار خشونت، آزار و اذیت، سوءاستفاده و تبعیض میشوند؛ آماري كه در كودكان معلول ٤برابر است.
چند روزي به ١٢ آذر و روز جهاني حمايت از معلولان مانده است و به همين بهانه حسن احمدی، مدیرعامل موسسه خیریه کهریزک در نشست خبري سخناني را درباره وضع معلولان در ايران ارایه كرده است: «طبق آمار سازمان بهزیستی در دوسال اخیر، تعداد معلولان از ١٠ به ١٥درصد افزایش یافته است. ٤٠٣هزار معلول در روستاها و ٧٠٠هزار نفر درشهرها زندگی میکنند و در کهریزک ٨٠٠ معلول جسمی- حرکتی و ١٧٢نفر در آسایشگاه البرز زندگی میکنند که ١٥٠نفر هم معلولان مبتلا به اماس هستند. ٥٦نفر از معلولان ما دانشآموز هستند، ٦نفر از زنان معلول درمسابقات پارالمپیک مدالآور هستند، ١٠نفر در زمینه موسیقی، ١٢نفر در گروه تئاتر، ١١نفر از معلولان ازدواج کرده و ٥٠٠نفر از آنها روزانه در ٤٤ کارگاه توانبخشی مشغول به کارند.»
فریبرز بختیاری هم كسي است كه بهعنوان معاون سلامت در آسایشگاه کهریزک تهران مشغول است. او ميگويد: «یکمیلیارد نفر معلول درسطح جهان وجود دارد که میزان این آمار درکشورمان ١٠ تا ١٥درصد جمعیت است.» به اعتقاد بختياري درحال حاضر جامعه پاسخگوی نیاز معلولان نیست: «دوسوم از مراجعان ما زنان هستند و در آسایشگاه کهریزک تهران گروه سنی معلولان ١٤سال به بالا نگهداری میشوند؛ این درحالی است که تمام پشتیبانیها از طرف مردم است.» معلولان اگرچه جزيي از جامعه هستند، اما فهیمه پورفهیم، معاون توانبخشی آسایشگاه نیز معتقد است كه بهعنوان شهروند درجه دوم به آنها نگاه ميشود: «ما درقانون مشکلاتی داریم، قانون حمایت ازمعلولان چند سالی است که مصوب شده، اما اجرا نمیشود و به معلول بهعنوان شهروند درجه دو نگاه میشود. ما متأسفانه معلول را خوب نشناختهایم.» تنها نيمي از جمعيت ١٠ تا ١٥درصدي معلولان ايراني قادر به تأمين مخارج زندگي خود هستند و بقيه حتي نميتوانند از عهده هزينه رفتوآمد خود بربيايند. قانون جامع حمايت از حقوق معلولان هم به گفته آذر معنوی، پزشک عمومی شاغل در کهریزک هيچ ضمانت اجرايي براي آن وجود ندارد تا به توانمندسازي و حدف موانع اجتماعي آن كمك كند: «٨٠درصد معلولان درکشورهای درحال توسعه هستند که ١٠٠میلیون نفر از این افراد کودک بوده و ٥٠درصد معلولان قادر به تأمین مخارج زندگی خود نیستند. ابراز خشونت درجامعه معلولان بیشتر است. نادیده گرفتن، سوءاستفاده، تبعیض و انواع آزارها وجود دارد، بهطوری که یکونیم برابر دیگر افراد دچار آزار میشوند که این آمار درکودکان معلول چهاربرابر است. معلولیت هزینهبر است، حتی خیلی از معلولان نمیتوانند به بهزیستی بروند و تشکیل پرونده بدهند، مسأله ایاب و ذهاب هم از اولویتهاست، ایستگاههای مترو، پلهای عابر و... مناسبسازی نشدهاند.»
افشین وجدانیروشن، مدیرعامل آسایشگاه کهریزک هم ميگويد: «هر ٨دقیقه یک کودک معلول به دنیا میآید، بین ١٠ تا ١٥درصد جمعیت هرجامعه را معلولیت در برمیگیرد که ٣ تا ٤درصد آن معلولیت بارز است. درهزاره جدید، سهم عوامل ژنتیک، کمتر و عامل حوادث بیشتر شده است. برای افراد معلولی که در آسایشگاه کهریزک نگهداری میشوند، همانند تعرفه بهزیستی ٨٦٠هزارتومان در ماه است، این درحالی است که ٩٠درصد کودکان معلول این آسایشگاه فاقد سرپرست و کارتنخواب هستند و ١٠درصد مابقی، خانوادههایی هستند که تا سقف ٥٠هزارتومان میتوانند پرداخت کنند. ما اهرم قانونی نداریم که بتوانیم کودکان معلول و بیخانمان را از سطح خیابانها جمعآوری کنیم. در آسایشگاه کهریزک البرز سه گروه معلول بزرگسال، سالمند و کودک داریم که ٥٥درصد کل بستریها افراد کارتنخواب، مجهولالهویه و فاقد سرپرستاند، اما در کودکان ٩٠درصد آنان فاقد سرپرست هستند.» او همچنين از رهاسازي روزانه کودکان معلولی که فاقد سرپرست هستند، جلوي درِ آسايشگاه خبر ميدهد: «متأسفانه اين موضوع تبديل به یک معضل شده است، از طرفی به ازای هر ١٠نفر مددجو یک مراقب داریم، چون هزینهها کفاف مراقبان بیشتر را نمیدهد.» قانون جامع حمايت از حقوق معلولان در بهار سال ٨٣ به تصويب رسيد، اما به دليل پيشبينينشدن اعتبار دولتي براي آن روي زمين ماند. ٥سال قبل هم تصميم گرفته شد تا قانون بر زمين مانده قبل يكبار ديگر بازنگري شود. درنهایت سال ۹۴ لایحهای در کمیسیونهای مختلف دولت به تصویب رسيد و با دو بخش مجزا وارد هیأت دولت شد. بخش اول قانون جامع حمایت از حقوق معلولان که دراختیار دولت بود اما بخش ديگر نیاز به تصویب مجلس دارد اما هنوز در رفتوآمد ميان كميسيونها و شوراي نگهبان باقي مانده است. ازجمله امتیازات قانون جامع حمایت از حقوق معلولان افزایش مستمری معلولان شدید که فاقد کار هستند، جبران عدم کارایی برای کارکنان، بیمه معلولان، افزایش فضای آموزشی و خدماترسان و داشتن جنبه تکلیفی و نظارت معاون اول ریاستجمهوری بر اجرای این قانون است.