«۷۰درصد گونه‌های جانوری چهارپای ایران در ۵۰سال اخیر از بین رفته‌اند.» بعد از سال‌ها هشدار فعالان محیط‌زیست درباره خطرات پیش‌روی گونه‌های جانوری، این‌بار «معصومه ابتکار»، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره انقراض هشدار داد. او که دیروز به مراسم امضای تفاهمنامه همکاری میان سازمان محیط‌زیست و ستاد...
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز به نقل از شهروند، اکنون سال‌هاست که شیر ایرانی و ببر مازندرانی درکشور منقرض شده‌اند و گونه‌هایی چون یوزپلنگ آسیایی، پلنگ ایرانی، سیاه‌گوش، گربه پالاس و گوزن زرد ایرانی در فهرست گونه‌های درمعرض خطر انقراض جای گرفته‌اند. با توسعه بی‌رویه، عرصه برگونه‌های جانوری تنگ شده و ابتکار هم این‌بار درگفته‌های خود بر «زیاده‌خواهی انسان» به‌عنوان دلیل انقراض تأکید کرده است.
معاون رئیس‌جمهوری دراین مراسم با یادآوری نگاه دینی و فرهنگی ایران مبتنی بر نهی مصرف‌گرایی گفت: «متأسفانه آنچه امروز شاهد آن هستیم، تناسبی با الگوهای دینی و فرهنگی کشور ندارد. به‌گونه‌ای که ایران با برخورداری از یک‌درصد خاک و جمعیت جهان و درحالی که تنها چهاردهم منابع آبی جهان را دراختیار دارد، میانگین مصرف آب دوبرابری نسبت به جهان را ثبت کرده است. این میزان مصرفی، گاهی به سه یا چهاربرابر میانگین مصرف جهانی نیز می‌رسد، مثلا درحوزه کشاورزی و در اطراف دریاچه ارومیه، دوره‌ای را شاهد بودیم که کشاورزان تا ٣,٥برابر میانگین جهانی آب مصرف می‌کردند.»
به گفته رئیس سازمان محیط‌زیست مصرف نادرست منابع در ایران تنها محدود به حوزه آب نیست و درحوزه انرژی نیز شاهد میزان مصرف ٣,٥ تا ۴برابری انرژی درمقایسه با کشورهای توسعه‌یافته هستیم.
آسیب‌های گرمایش جهانی در ایران، ازجمله افزایش ١,٥ درجه‌ای دمای هوا در‌سال ۹۴ نسبت به گذشته، کاهش بارندگی و خشکی تالاب‌ها ازجمله موارد مورد اشاره ابتکار بود. دراین میان، او از پویش‌ها و کمپین‌های جهانی برای حفظ محیط‌زیست به‌عنوان معرف‌هایی برای حفظ منافع انسانی و ملی نام برد: «به‌طور نمونه حفاظت از حیات‌وحش و تنوع‌زیستی ازجمله موضوعاتی است که مورد توجه پویش‌ها و کمپین‌های محیط‌زیستی است و درهمین راستا شاهد نقش‌بستن تصویر یوز بر پیراهن بازیکنان تیم‌ملی فوتبال بودیم.» رئیس سازمان محیط‌زیست با یادآوری صحبت‌های رئیس‌جمهوری همزمان با روزجهانی محیط‌زیست، گفت: «رئیس‌جمهوری، حفظ محیط‌زیست را خیرجمعی و امر به معروف دانست.»
افشین علیزاده، متخصص حیات‌وحش و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران هم دراین‌باره به «شهروند» گفت: «تصور عموم بر این است که تنها شکار، گونه‌ها را از بین برده است، اما باید دانست که اصلی‌ترین دلیل انقراض گونه‌ها از بین رفتن زیستگاه است. این عامل به‌طور مستقیم برگونه اثر می‌گذارد و به‌طور غیرمستقیم با از بین بردن طعمه، انقراض را رقم می‌زند.» در ایران شیر ایرانی و ببر ایرانی (مازندرانی) منقرض شده‌اند و علاوه براین، گونه‌های دیگر هم درمعرض تهدیدند. «ایران جزو معدود مناطق جغرافیایی است که زمانی ١٠گونه گربه‌سان داشت اما اکنون دوگونه شیر و ببر منقرض شده و از میان ٨گونه باقیمانده، یوزپلنگ آسیایی و گربه پالاس تحت فشارند. برای پلنگ البته جمعیت نسبتا خوبی داریم اما این‌‌گونه هم به دلیل از بین رفتن زیستگاهش و از بین رفتن زیستگاه طعمه‌اش، درمعرض تهدید است.» به گفته این متخصص حیات‌وحش، جاده‌سازی، تغییر کاربری و تبدیل اراضی مرتعی و جنگلی به زمین‌های کشاورزی، ساخت شبکه راه‌های ارتباطی، خطوط انتقال نیرو و ایجاد کانال‌های آبیاری و ساخت تأسیسات ازجمله عوامل تخریب زیستگاه در سال‌های اخیر به شمار می‌آیند. در خبر تازه از زبان ابتکار گفته شده که «٧٠درصد گونه‌ها از بین رفته»، این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران با اصلاح این اظهارنظر به «از بین رفتن ٧٠درصد جمعیت گونه‌های چهارپا» می‌گوید: «این اتفاق درسال‌های اخیر با توسعه بی‌رویه، شدت بیشتری گرفت. زمانی در‌سال ١٣٦٧ در پارک ملی گلستان گله‌های سه هزارتایی قوچ و میش را مشاهده می‌کردیم و شب‌ها در صخره‌ها چشم‌های درخشان این‌گونه‌ها پیدا بود، اما حالا باید یکی- دو روز در مناطق گشت تا موفق به دیدن گله‌های کوچکی شد. این روشن‌ترین گواه کم‌شدن جمعیت حیات‌وحش است.» او با اشاره به خشکسالی در ١٠سال اخیر و تأثیر آن برجمعیت گونه‌ها اضافه می‌کند: «تخریب زیستگاه در کنار خشکسالی آهو‌ها را هم تهدید می‌کند. ازجمله آهوی گواتر ایرانی که اکنون در اطراف کویر و استپ‌های خشک جمعیت نسبتا خوبی دارد. همچنین جبیر که توانسته خود را با این خشکسالی وفق دهد اما درنهایت به خاطر از بین رفتن زیستگاه، به زمین‌های کشاورزی کشیده شده و شکار می‌شود.»
علیزاده همچنین در رابطه با تغییر اقلیم و اثر آن بر جمعیت گونه‌ها، می‌گوید: «تغییر اقلیم پدیده‌ای جهانی است که یا مستقیما با خشکسالی بقای گونه‌ای را تهدید می‌کند یا باعث مهاجرت بعضی گونه‌ها می‌شود. از طرف دیگر این پدیده با اختلال درچرخه زندگی، نظم بین صید و صیاد را از بین می‌برد و انقراض را سرعت می‌بخشد.»