میزان ذخیره سنگ‌آهن فولادسازان به دلیل عدم تأمین این ماده اولیه از سوی معادن و بعضاً صادرات آن، به حداقل رسیده و بیم آن می‌رود که در هفته‌های آینده، بحران کاهش تولید در زنجیره فولاد و به خطر ظرفیت فعلی تولید فولاد در کشور رخ دهد.
مشکل تأمین سنگ‌آهن برای واحدهای بزرگ فولادی و تغییرات نامناسب در زنجیره تولید در طی ماه‌های اخیر از جمله چالش‌هایی بود که صنعت استراتژیک فولاد کشور را در بحبوحه تحریم‌های یک جانبه آمریکا دچار مشکل کرد.
بر این اساس و به گفته فولادسازان بزرگ کشور، میزان ذخیره سنگ‌آهن این واحدها به دلیل عدم تأمین این ماده اولیه از سوی معادن و بعضاً صادرات آن، به حداقل رسیده و بیم آن می‌رود که در هفته‌های آینده، تداوم این معضل موجب بروز بحران کاهش تولیدات در پایین‌دست زنجیره فولاد و به خطر ظرفیت فعلی تولید فولاد در کشور و بروز مشکلات اساسی در کلیت اقتصاد شود.
اگر چه روز گذشته خبر اعمال تعرفه 25 درصدی برای صادرات سنگ آهن منتشر شد اما اعتراض فولادسازان در حال حاضر، عدم تأمین سنگ‌آهن از سوی معادن و آزادسازی صادرات این ماده خام از سوی دولت است. به گفته مدیران فولادی کشور، سرکوب قیمتی فولاد توسط دولت و گران شدن و عدم عرضه سنگ‌آهن به دلیل آزادسازی صادرات آن باعث شده تا صنعت فولاد کشور که پس از نفت، مهم‌ترین صنعت ارزآور و اشتغال‌زای کشور محسوب می‌شود به وخیم‌ترین وضعیت 3 سال اخیر خود دچار شود.
آیا مشکل کمبود منابع است؟
ایران از نظر وجود منابع طبیعی در وضعیت بسیار مطلوبی در دنیا قرار داشته و برخی برآوردها از وجود 10 درصد از منابع طبیعی جهان در این کشور خبر می‌دهند. در حوزه سنگ‌آهن و کانه‌های فلزی نیز ایران جزو برترین دارندگان منابع سنگ‌آهن روباز و با هزینه استخراج بسیار پایین است.
بهرام شکوری در همین رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: با توجه به منابع موجود و با فرض عدم اکتشاف معادن جدید، تا 19 سال بعد از سال 1404 نیز سنگ‌آهن در کشور وجود خواهد داشت و اگر در کنار آن واردات نیز صورت گیرد، این زمان به 32 سال خواهد رسید، پس فرض کمبود سنگ‌آهن در کشور فرض درستی نیست.
رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران تصریح کرد: زنجیره فولاد دچار نابسامانی شده و دلیل آن نیز دخالت‌های همیشگی دولت در قیمت‌گذاری است و برای رهایی از این شرایط دولت در اولین گام باید فولاد را از سبد حمایتی خارج کند چرا که با وجود سرکوب قیمت فولاد در بورس کالا، قیمت آزاد آن و محصولات وابسته‌اش نظیر لوازم خانگی و خودرو همچنان بالا می‌رود.
دولت از دخالت در صنعت پرهیز کند
مهدی کرباسیان نیز معتقد است که از نظر وجود منابع سنگ‌آهن در کشور مشکلی وجود ندارد وی در خصوص کشف معادن جدید سنگ‌آهن در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: در طی سال‌های اخیر، ایمیدرو تمرکز خود بر اکتشاف معادن جدید سنگ‌آهن را افزایش داد و 270 هزار کیلومتر مربع، اکتشاف در سطح کشور صورت گرفت که نتایج خوبی نیز به همراه داشت.
رئیس سابق هیأت عامل ایمیدرو همچنین خاطرنشان کرد: اخیراً هم ایمیدرو برنامه‌ریزی جدیدی برای اکتشاف 300 هزار کیلومتر دیگر از مساحت کشور را انجام داده است تا همه معادن روباز کشور شناسایی شده و بر اساس ذخایر آن‌ها برنامه‌ریزی تولید فولاد صورت گیرد.
وی تأکید کرد: در زمان تحریم باید بر مزایای خود متمرکز شویم و آن‌ها را قوت بخشیم اما چنین بخشنامه‌ها و دخالت‌هایی که دولت اخیراً در صنعت فولاد ایجاد کرده، به کل صنعت لطمه می‌زند و از شکوفا شدن مزیت‌ها جلوگیری می‌کند.
ذوب‌آهن و مشکل صادرات مواد اولیه
در همین رابطه منصور یزدی‌زاده نیز چندی پیش در نشست خبری خود با اشاره به مشکلات تأمین مواد اولیه در این کارخانه اظهار داشت: مشکل اصلی ما فعلاً در تأمین مواد اولیه است و سنگ‌آهن و کنستانتره در حال صادر است و امیدواریم برنامه‌ریزی‌های که وزارت صمت برای کنترل آن انجام داده عملی شود و ما هم مایل هستیم که مواد اولیه تبدیل به محصول و سپس صادر شود.
مدیرعامل شرکت ذوب‌آهن اصفهان افزود: کسانی هم که سنگ صادر می‌کنند هم مشکلاتی دارند و برای توسعه نیاز به ارز دارند و از همین رو مواد اولیه را به صورت خام صادر می‌کنند ولی حل کردن این موضوع دشوار نیست و اگر آن‌ها مواد اولیه را به تولیدکنندگان بدهند، تولیدکنندگان با تولید بیشتر می‌توانند صادرات داشته باشند و ارز آن‌ها را هم تأمین کند.
وی ادامه داد: رشد تولید فولاد ما پس از انقلاب در مقایسه با توسعه سایر صنایع رشد بسیار بالایی داشته است ولی باید تمرکزمان را بر این بگذاریم که همه مواد اولیه داخل کشور به محصول تبدیل شد.
حمیدرضا عظیمیان نیز مشکل تأمین سنگ‌آهن را تنها محدوده به ذوب‌آهن ندانسته و معتقد است: به‌هم‌ریختگی‌های در زنجیره فولاد ایجاد شده که امیدواریم این مشکلات در نیمه دوم سال رفع شوند واحدهای فولادی مشکلی برای تأمین سنگ‌آهن خود نداشته باشند چرا که این مسأله تنها مشکل ذوب‌آهن نیست بلکه مشکلی است که کل صنعت را فرا گرفته و ما مخالف صادرات سنگ‌آهن نیستیم بلکه تأکید داریم که این صادرات در زمان رفع نیاز داخل صورت گیرد.
مدیرعامل فولاد مبارکه همچنین خاطرنشان کرد: در شرایط تحریمی نباید ذهن تولیدکننده به مسائل داخلی معطوف شود و نباید موانعی در داخل ایجاد شود که مانع از نگرش صادراتی صنعتگران شود.
خام فروشی در بالادست منجر به کاهش ظرفیت تولید فولاد شده
سید رسول خلیفه سلطانی نیز با تأیید مشکل مواد اولیه فولادسازان اذعان کرد: این مسأله کاملاً محرز است که صادرات مواد مالیه مانع از خلق ارزش افزوده بوده و موجب از دست رفتن سود برای کل زنجیره تولید می‌شود.
دبیر انجمن فولادسازان کشور متذکر شد: باید سنگ‌آهن استخراج شده به کنستانتره، گندله و پس از آن به فولاد تبدیل شود تا در سایه این زنجیره، اشتغال برای کشور ایجاد شود و ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری شده خالی نمانند؛ در کنار آن دولت نیز باید به وظیفه تسهیلگر خود در تولید محصول پرداخته و اعطای مجوزها را متناسب با زیر ساخت ها انجام دهد.
خلیفه سلطانی با تأکید بر وجود مشکل سنگ‌آهن در صنعت فولاد اعلام داشت: فولاد مبارکه و ذوب‌آهن هر دو سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در تولید انجام داده‌اند اما در حال حاضر با مشکل تأمین ماده اولیه مواجه هستند و خام فروشی در بالادست موجب شده تا در کل صنعت فولاد کشور، 5 میلیون تن ظرفیت خالی تولیدی و صادراتی ایجاد شود.
گزارش از فارس