کم خوانی و گریز از مطالعه

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز، برای اینکه یک جامعه توسعه یافته داشته باشیم باید به بهینه سازی نیرو های انسانی بپردازیم و نظام آموزشی خلاق و پویا و داشته باشیم، که تمامی این موارد مستلزم نیروی کاردان و کارشناس و متفکر است که در آینده، نقش اساسی و کلیدی در جامعه خواهد داشت . این نیروهای متخصص همان هایی هستند که در آینده با علم و فناوری خود نقش خاصی در جامعه ایفا خواهند کرد و جامعه را برای پیشرفت به سوی اینده ای روشن رهنمون می سازند .

در این تصمیم گیری های مهم که توسط متخصصین در جامعه انجام می گیرد ، قبل از آن که عملی در این زمینه انجام پذیرد ، تصمیمی گرفته شود ، که آن عمل را در مرحله فعلیت می رساند ، تصمیماتی نظیر طرح یک برنامه ی آموزشی برای آینده ی جوانان و نوجوانان ، چگونگی برخورد با عوامل خارجی در مواقع بحران ، انعقاد قرارداد های اقتصادی و حتی نوشتن یک کتاب و ....
همگی به یک عمل منتهی می شوند که این عوامل قبل از عملی شدن از یک مرحله ی عقلی گذر کرده اند ، تا چنین تصمیماتی بر پایه ی عقل ، بر اساس عملکرد و رفتار اشخاص ، تصمیم گیرندگان/متخصصین به اجرا در آید .
بنابراین زمانی که عقل و شناخت در تمامی افکار انسان های یک جامعه که در هر سمت و موقعیتی که باشند در نظر گرفته شود ؛ آن جامعه ویژگی های علمی به خودش می گیرد و اهمیت و ضرورت شناخت و تحقیق و تخصص در یک جامعه در راستای حرکت کیفی حالت بنیادین به خود می گیرد .
قبل از هر چیز باید در جامعه ببینیم خواننده کیست و میزان مطالعه تا چه حدی می باشد ؟ افراد پر خوان چه کسانی هستند و افراد کم خوان به چه کسانی اطلاق می شود و معضلات و مشکلات افراد اهل مطالعه بررسی گردد. در حال حاضر با کم خوانی و گریز از مطالعه ی افراد با سواد در جامعه رو به رو هستیم یعنی به طور متوسط می توان گفت ؛ که اکثر افراد با سواد نیز مطالعه جانبی و متفرقه ندارند و سطح مطالعه ی آن ها بسیار پایین است .
یکی از مقوله های مهم در جامعه ی ما مبحث تربیت و آموزش می باشد که تمامی فلاسفه و اندیشمندان بزرگ در این ارتباط مباحثی را مطرح کرده اند .
تربیت یعنی مهیا کردن یک انسان برای یک زندگی کامل ؛ و آموزش و پرورش یک هنری است که افراد را برای این زندگی آماده می کند و هدف این است که فرد دارای اخلاق و دانش و دین شود و فرایند این پویش همانند لحظه ی تشکیل نطفه در رحم مادر تا زمان مرگ به طور منظم و پیوسته وجود دارد و به مصداق سخن پیامبر است « زگهواره تا گور دانش بجوی »لذا می توان گفت که یکی از اساسی ترین نهاد های اجتماعی که می تواند نقش مهمی در مطالعه و فهم خواندن در اقشار جامعه داشته باشد آموزش و پرورش می باشد که می تواند بر کلیت یک نظام تحصیلی تاثیر بگذارد .
امروز مدارس وظیفه دارند که ضمن انتقال دانستنی های لازم در زمینه خواندن و نوشتن ، مهارت و کاردانی لازم را به کودکان بیاموزند و آنها را برای زندگی اجتماعی امروز و فردای جامعه آماده سازند و به آنها روشن بینی _ نیک اندیشی و آزاد اندیشی یاد بدهند تا بتوانند درست استدلال کنند .
هر فرد یاد بگیرد کودک ، پدر ، مادر ، معلم ، دانش آموز – که عضو یک باشگاه طبقه اجتماعی است چه نقشی دارد و چرا باید آن نقش را انجام دهد ؟
در حال حاضر داشتن یک خانواده با تحصیلات خوب امکان ادامه دادن به تحصیلات عالی را به نحو چشم گیری افزایش می دهد ؛ یعنی داشتن تحصیلات عالی نیز خود ، دسترسی به مشاغل پر درآمد تر را برای اشخاص آسان تر می کند و این خود بر فرایند انباشت ثروت اثر می گذارد . این بدان معنی است که خریدن فرصت های زندگی با امکان تحصیلات در ازدیاد درآمد نقش تعیین کننده ای خواهد داشت و می تواند بر روابط میان تفاوت های درآمدی وسایل و عوامل مهم فرصت های زندگی چون شغل ، تحصیلات ، سلامتی و حتی مرگ و میر تاثیر بگذارد .
اگر در جامعه کنونی میل به مطالعه و تشویق اقشار جامعه به خواندن کتاب کم شود و مورد بررسی قرار نگیرد و تقاضای فردی که در اجتماع زندگی می کند در جامعه تامین نگردد آن جامعه عقب مانده است و رشد فرهنگی در آن وجود نخواهد داشت و هرگز نخواهند توانست پرورش یابند . این افراد نمی توانند آثار متبوع و خلاق هنری استخراج کنند ؛ اگر از ناشران و نویسندگان در مورد آثارشان پرسیده شود بسیاری از مسائل و مشکلات آن ها حل خواهد شد . ما با نویسندگان و مترجمان حرفه ای در جامعه رو برو هستیم ؛ مترجمانی که ساعت ها از وقت و زندگی خود مایه می گذارند تا بتوانند به طور مطلوب و مورد نظر خوانندگان مطالبی مفید را تحویل جامعه دهند ، که متاسفانه با عدم توجه از طرف مسئولان رو برو هستند . این گروه نیازمند تشویق هستند که نمی شوند و مورد دیگر حق ترجمه کتاب در ایران که بسیار نا چیز است . جز در مواردی استثنایی ممکن است حتی گوشه ای از جای خالی از هزینه یک نویسنده یا مترجم را پر نکند .
عوامل و دلایل متعددی وجود دارد که تاثیر مستقیمی بر مطالعه ی افراد در جامعه دارد که هر کدام از آن ها قابل بررسی هست .
یکی از عوامل مهم عدم دسترسی به کتاب های دلخواه برای اهل مطالعه است که از نظر محلی (محل فروش کتاب ) به آسانی قابل دسترسی نمی باشند و عده ای نیز با مشکل هزینه برای خرید کتاب مواجه هستند و یا از کتاب خوب و برگزیده اطلاعی ندارند و یا اگر کتابی در هر زمینه ای برنده انتشارات و نویسندگان شود خبر اطلاع آن به خواستاران کتاب نمی رسد و از ناشران کتاب ها و نویسندگان آن ها فقط در یک یاد یا آگهی و روزنامه ای که به خیال خود اطلاع کافی را در اختیار مردم قرار داده اند ، به گوش می رسد . در صورتی که بسیاری از اهل کتاب و نویسندگان آن ها را یا کسی نمی شناسد و یا از آن ها یادی نمی شود .
نکته دیگر اینکه : نویسندگان اطلاع کافی از کتاب های خود را در اختیار خوانندگان قرار نداده اند – یا هنوز منبع دقیق اطلاع رسانی از انها نداریم و یا در اختیارمان نیست .
مورد دیگر کمی تنوع کتاب است که در جامعه امروزی در گروه مختلف سنی ، بزرگسالان ، نوجوانان ، جوانان ، دختران و پسران که انواع گروه های سنی را در جامعه تشکیل می دهند ، هر کدام به نوعی خاص از کتاب علاقه مند هستند که هنوز بررسی جامعی برای کشف انواع سلیقه ها در جامعه انجام نگرفته است .
یکی دیگر از مشکلات نگرانی ناشران از عدم حمایت آن ها از چاپ کتاب هایشان هست که یا به تعویق افتاده یا می ترسند که دیگر چاپ نشود یا نگران از هزینه حق چاپ می باشند .
یکی دیگر از عوامل کم خوانی وجود کتاب های متفرقه که نسبت به کتاب های اختصاصی درسی وضعیت بسیار ضعیفی دارند . یعنی فشار تحصیلی در مدرسه فعلا شامل حال مطالعه کردن در کشور است نه رقبت و اشتیاق به مطالعه . یعنی در حال حاضر کسانی که در مدرسه تحصیل می کنند هیچ گونه اشتیاق واقعی به مطالعه ندارند – این اشتیاق به مطالعه و عاد به آن در مردم باید سر لوحه هر برنامه ای در جامعه قرار بگیرد تا رشد فرهنگی و بهبود وضع اقتصادی را در بر بگیرد .
اما برای رفع این مشکل در زمینه « کم خوانی و گریز از مطالعه » افراد در جامعه و بهبود وضع مطالعه در تمامی گروه های سنی دلایلی وجود دارد که در این زمینه به ذکر آنان می پردازیم .
1-بالا بردن سطح انتشارات کتاب ، توزیع مناسب و به موقع وسیع و خبر گذاری مطبوع و درست که متاسفانه در کشور ما تبلیغات روی موارد غیر ضروری خیلی بیشتر از موارد ضروری است .
2-ایجاد مباحث نقد و بررسی و معرفی بیشتر کتاب در مطبوعات .
3-کشف دقیق سلیقه ای متنوع در زمینه کتاب در جامعه.
4-تشویق اجتماعی نویسندگان و مترجمان شایسته در جامعه .
5-تثبیت بهای کتاب و جلوگیری از گران شدن قیمت کتاب ها .
6-کمک به شاعران و ایجاد مجلات اطلاع رسانی مخصوص برای بالا بردن اطلاعات کافی در زمینه وضعیت کتاب و ده ها نکته دیگر .
7-برگزاری مسابقات مختلف کتاب خوانی در سطح وسیع در کشور به طور متداول و پشت سر هم .
8-تشویق دانش آموزان کتاب خوان برای بالا رفتن سطح علمی دیگر دانش آموزان کم خوان .
9-ایجاد فضای مناسب و مکان هایی برای مطالعه ی اقشار مختلف جامعه .
10-انتشار مجلات دانش آموزی در مدارس به صورت رایگان .
در پایان باید گفت : که یکی از اساسی ترین و مهم ترین سازمان ها در هر کشوری آموزش و
پرورش می باشد که بر کلیت نظام تحصیلی تاثیر می گذارد . بنا براین یکی از عوامل مهم در کتاب خواندن و بالا رفتن سطح مطالعه در جامعه علاوه بر خانواده ، آموزش و پرورش می باشد و چه بسا مهم ترین عامل می باشد که بتواند نسلی جدید را برای ایندگان پرورش و تعلیم دهد .اعتیاد به مطالعه ی کتاب های خوب جوانان و نوجوانان را از تنهایی و غم انگیز بودن دور می سازد و به انها وسعت اطلاعات و اعتماد به نفس و قدرت شخصیت عالی می بخشد و از رویا های غیر واقعی و توسل به دامن اعتیاد به مواد مخدر جلوگیری می کند . با ایجاد فضاهای تفریحی و مکان های آموزشی در کنار آن ها کمک بزرگی به تشویق کلیه اقشار جامعه به کتاب خوانی خواهیم کرد .
تا علم گرایی و بالا رفتن سطح سواد علمی جامعه را روز به روز شاهد باشیم . جامعه ای که مالامال از سواد اندوزی ، علم و باور و ایمان باشد ؛ جامعه ای که مردم در ان از این که کتابی بخرند نترسند بلکه برای خریدن آن کتاب شوق و ذوق داشته باشند و پس از مطالعه ی آن آماده ی خریدن کتاب بعدی باشند .
به امید آن روز که نزدیک است .

یادداشت از شازده صادقی