هرساله آخرین چهارشنبه ماه می با نام روز جهانی "بیماری ام اس" نام گذاری شده است که این روز مصادف با هفته اول خرداد ماه در کشور ماست؛ شعار امسال روز جهانی ام اس 2016 " ام اس من را متوقف نمی کند" انتخاب شده است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز به نقل از ایمنا، بیماری که شاید در سال‌های گذشته افراد زیادی را گریبان‌گیر خود کرده است. بیماری که بر اساس جدیدترین آمارها، حدود 70هزار نفر در کشور را به خود مبتلا کرده است.
نایب رئیس انجمن ام اس ایران اعلام کرد: در استان تهران و در سال 2008، رقم ابتلا به بیماری 50 نفر در هر 100هزار نفر بود. در سال 2011 این آمار به 73 مورد، در سال 2014 به 101 مورد و در سال 2015 به 115 نفر در هر 100هزار نفر رسید.
محمدعلی صحرائیان افزود: شیوع این بیماری در کشورهای حاشیه خلیج فارس افزایش یافته است و ایران نیز در این میان رتبه اول را دارد.
ام اس و علت بروز آن
بیماری ام اس (MS) یک بیماری دستگاه عصبی مرکزی است که در این بیماری پوشش محافظ اعصابی که در داخل و اطراف مغز نخاع قرار دارند تخریب می شود و باعث ایجاد علائمی مثل از دست دادن کنترل عضلات هماهنگی بین آنها تا اختلالات بینائی می شود. این بیماری در زنان شایعتر از مردان بوده و همچنین در نقاطی از دنیا مثل اروپای شمالی، آمریکا و کانادا نیز از شیوع بالاتری برخوردار است. همچنین افرادی که در خانواده خود بیمار مبتلا به ام اس را دارند، ریسک بالاتری برای ابتلا به این بیماری را نسبت به سایر افراد جامعه دارند.
تاکنون دلیل پیدایش این بیماری مشخص نشده است ولی بنظر می رسد که بروز این بیماری ارتباطی با پاسخهای خود ایمنی داشته باشد.البته علاوه بر ویروس، محققان معتقدند که پاسخهای خود ایمنی (یعنی عملکرد دستگاه ایمنی علیه میزبان و نه یک عامل خارجی) می تواند در اثر عوامل محیطی و یا ژنتیکی نیز اتفاق بیفتد.
علائم بیماری ام اس چیست؟
بیشتر بیماران در سنین 40-20 سال متوجه علائم بیماری ام اس می شوند. نوع این علائم و چگونگی پیشرفت آنها نیز بستگی به محل پلاکها در دستگاه عصبی مرکزی بیمار دارد. آسیب میلین مربوط به اعصابی که پیام عصبی را به ماهیچه ها می برند باعث ایجاد علائم حرکتی می شود ولی درگیری اعصابی که باعث انتقال حس می شوند سبب اختلال حواس مربوطه می شود. علائم معمولاً با خستگی غیر قابل توضیح و گنگ شروع می شود و بدنبال آن ضعف کلی بدن ایجاد می شود. البته این ضعف ممکن است فقط در یک پا و یا یک دست رخ دهد. بعضی از بیماران دچار تاری دید و یا دیددوگانه ( دود بینی ) می شوند. همچنین علائمی مثل کرختی و سوزن سوزن شدن صورت، دستها و پاها، بدن، اختلال تعادل ، لرز گیجی، اختلال در بلع و یا اختلال در صحبت کردن، از بین رفتن کنترل مثانه هم در بیماری ام اس مشاهده می شود.
روند بیماری ام اس کلاً غیر قابل پیش بینی است. این بیماری دارای مرحله علامتدار و فعال و مرحله نهفته می باشد. بعضی از بیماران پس از مرحله علامتدار و فعال بیماری وارد یک مرحله نهفته طولانی می شوند که در آن علائم بسیار خفیف می باشد. ولی بعضی دیگر با وارد شدن در هر مرحله فعال، طول مدت مرحله نهفته آنها کوتاهتر و کوتاهتر می شود و یا کلاً وارد مرحله نهفته نمی شوند. این بیماران که فاز نهفته کوتاهی دارند به احتمال بیشتری دچار ناتوانی های دائمی مثل فلج می شوند.
درمان بیماری ام اس چیست؟
هنوز درمان قطعی برای ام اس پیدا نشده است. امروزه ترکیب درمان داروئی و درمان فیزیکی برای کاهش علائم و یا حتی به مرحله نهفته بردن بیماری توصیه می شود. استفاده از داروهای استروئیدی مثل متیل پردنیزون و پردنیزون برای تخفیف علائم بیماری مفید است. استروئیدها همچنین می توانند به بهبود اشکالات بینائی در این بیماران کمک کنند.
نکاتی در مورد مراقبت بیمار مبتلا MS از خود
هنوز محققان راهی را که بتوان از ابتلا به ام اس جلوگیری کرد، پیدا نکرده اند. اگر فردی تشخیص ام اس روی او گذاشته شد، در قدم اول و مهمترین مورد حمایت خوب خانواده، دوستان و اعضای تیم درمانی از وی می باشد تا او خود را تنها احساس نکند. البته نکاتی را هم خود بیمار مبتلا به ام اس باید رعایت کند از جمله استفاده از یک روش صحیح و سالم برای زندگی، مصرف منظم داروهای تجویز شده، برنامه منظم برای فعالیت فیزیکی و ورزش، داشتن استراحت به میزان کافی که می تواند فرد را به وضعیت بهتری از سلامت رهنمون شود.
همچنین کاهش سطوح استرس فرد بیمار می تواند در کاهش علائم او مؤثر باشد. همچنین اجتناب از فعالیت زیاد در محیطهای بیرون خصوصاً در هوای زیاد گرم که می تواند باعث تشدید بیماری شود، لازم است. حمام سونا، وان حاوی آب خیلی گرم، دوش با آب گرم گرفتن همگی می توانند باعث بدتر شدن علائم شوند که پرهیز از آنها مفید بنظر می رسد.
اصفهان دارای بزرگ ترین مرکز جامع درمانی ام اس است
اولين و مجهزترین مركز آموزشی، پژوهشی و درمانی ام‌اس به همت عده‌ای از متخصصان مغز و اعصاب و باحضور جمعی از نیکوکاران استان با رسالت و اهداف والای درمانی، آموزشی و فرهنگی دهم مهرماه 1394 در روز عید غدیرخم در اصفهان افتتاح شد. مرکز تحقیقاتی، آموزشی و درمانی ام‌اس اصفهان در ساختمانی بالغ بر 4 هزار متر مربع و 4 طبقه ساخته شده است. طبقه اول آن مربوط به کلینیک‌ها و داروخانه است. در طبقه دوم درمانگاه‌های بازتوانی و انواع وسایل توان بخشی تعبیه شده است. طبقه سوم آن نیز مربوط به مرکز تحقیقات شامل آزمایشگاه‌های مخصوص کارهای تحقیقاتی و طبقه چهارم نیز به انجمن ام‌اس و کلاس‌های آموزشی و برگزاری سمینار اختصاص دارد.در این مرکز بخش‌های مختلفی شامل درمانگاه‌های متعدد، آزمایشگاه، واحد توانبخشی، کلاس‌های آموزشی، سایت و کتابخانه، داروخانه، سالن‌های بستری موقت برای مردان و زنان، رادیولوژی و ام.آر.آی، سالن اجتماعات واحدهای اداری و دیگر بخش‌های مورد نیاز در نظر گرفته شده است که پاسخگوی نیازهای درمانی و توانبخشی مبتلایان به ام.اس است.خدمات ارائه شده انجمن خیریه ام‌اس اصفهان به بیماران در قالب فعالیت های مددکاری و اجتماعی، فعالیت های آموزشی و فرهنگی، فعالیت های توانبخشی و پزشکی است.
هفت هزار اصفهانی مبتلا به ام اس هستند
رییس انجمن ام اس اصفهان گفت: از سال 1367 آمار بیماری ام‌اس در کشور رو به افزایش است. و در حال حاضر هفت هزار بیمار ام‌اس در استان داریم.
مسعود اعتمادی فر در خصوص تاریخچه بیماری ام‌اس افزود: این بیماری با قدمت چهارصد، پانصد ساله پس از جنگ جهانی دوم با سیر صعودی در همه کشورهای جهان همراه شد.
وی تصریح کرد: بیش از 2 و نیم میلیون بیمار مبتلا به ام اس در سطح جهان وجود دارد که از این میان 70 هزار نفر در داخل کشور زندگی می کنند و سهم استان اصفهان از این بیماری چیزی حدود 7 هزار نفر است.
وی گفت: تا حدود 25 سال پیش این سیر صعودی در اغلب کشورهای اروپایی و آمریکایی ادامه داشت و سپس متوقف شد؛ ولی متاسفانه از دودهه قبل سیر صعودی این بیماری در ایران روز به روز بیشتر شده است.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: متوسط سن بیماران ام‌اس 28 سال است، اما سن شایع بیماری بین 20 تا 40 سالگی است که عمدتا در زنان 2 تا 3 برابر مردان است.
اعتمادی فر با بیان اینکه ام‌اس بیشتر در زنان نسل جوان شایع است گفت: 80 درصد مبتلایان زنان جوان جامعه هستند، از این رو لزوم اهمیت به این بیماری بیشتر نمود پیدا می‌کند.
وی به موضوع درمان بیماری در نظام سلامت اشاره کرد و گفت: نظام سلامت کشور 10 سال است که بطور ویژه به بیماری ام‌اس پرداخته است.
اعتمادی فر ایران را تنها کشوری خواند که تمام داروهای بیماران ام‌اس را در اختیار دارد و افزود: اهمیت این موضوع در نظام سلامت ایران قابل انکار نیست و این مطلب جزء افتخارات ما محسوب می‌شود.
وی بهترین کمک به بیماران ام‌اس پس از تشخیص به موقع و ارائه درمان مناسب را وجود مراکز بازتوانی عنوان و خاطر نشان کرد: خوشبختانه کشور ایران در تمام زمینه ها بخوبی عمل کرده است و راه اندازی چنین مراکز جامعی از بهترین ها محسوب می‌شود./