مشارکت مهندسان راهگشای فردایی روشن تر

مهندس عبدالله کوپایی

محققان کنش متقابل بین انسان ها را رفتار اجتماعی می نامند. جامعه شناسان با کاوش این رفتار اجتماعی به مفهومی مهم دست پیدا کرده اند. ایشان معتقدند جهت گیری رفتاری انسان ها در یک اجتماع می تواند مثبت یا منفی باشد. در حقیقت در شرایطی جامعه رو به رشد و تعالی خواهد بود که جهت گیری رفتار اجتماعی مردم در آن جامعه مثبت باشد.
یکی از مولفه های بسیار مهم در جهت گیری مثبت رفتاری یک جامعه، در مفهوم مشارکت نهفته است. مشارکت می تواند در لایه های مختلفی مطرح شود. به عنوان مثال مشارکت را می توان در لایه های زیر تعریف کرد:
- مشارکت در تصمیم گیری ها
- مشارکت در تصمیم سازی ها
- مشارکت در عمل و اجرا
- مشارکت در نظارت بر نحوه اجرا
در حقیقت روند رو به رشد یک جامعه از زمانی آغاز می شود که مشارکت افراد آن جامعه، به مشارکتی فعال تبدیل شود. در این میان، مهندسین پا به پای مردمان کشورمان در مقاطع مختلف تعهد و مشارکت پذیری خود را نشان داده اند. حضور در عرصه های گوناگون فن آوری و سازندگی، همگی نمایانگر مشارکت بالای مهندسین در ایجاد روندی رو به رشد در کشور است. حضوری که تبلور آن را در ساخت سدها، پل ها، راه ها و شهرهایمان می بینیم.
مشارکت فعال افراد یک جامعه می تواند اثرات مثبتی را در سرنوشت آنان بگذارد. مردمان اهل مشارکت با مشارکت خود اين پيام را مي دهند که نسبت به سرنوشت خود بي تفاوت نيستند بلکه حساس اند و مسووليت خود را در کنش هاي اجتماعي، اقتصادي و سياسي پذيرفته اند. ديگر اثر و نتيجه مثبت مشارکت اجتماعي اينست که مشارکت ، باعث مي شود که سامانه فرهنگ آمريت – تابعيت کاهش پیدا و شکننده مي شود . هر چه سطح مشارکت در يک جامعه افزايش پیدا کند، فرهنگ آمريت-تابعيت کاهش پیدا کرده و شکننده تر مي شود. در فرهنگ مشارکت، مشارکت چيزي بيشتر از سهيم بودن وسهم داشتن است، بلکه مشارکت، فعاليتي است ارادي که آدمي را به بازيگري فعال، آگاه، بيدار و زنده تبديل مي کند، نه فقط تماشاگري صرف.نکته ديگر اينکه مشارکت منجر به بهبود وضع زندگي آدميان مي شود . زندگي اجتماعي ، بازيچه دست اقبال و شانس نيست. مردماني که در زندگي اجتماعي خود مشارکت نمي ورزند در واقع عنان زندگي و حيات جمعي خود را به بخت و اقبال مي سپارند و بخت و اقبال هيچگاه نمي تواند يک زندگي شايسته را بسازد .در این میان، انتخابات همواره به عنوان عرصه ای مطرح بوده که در آن مردمان یک جامعه می توانستند در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی ها مشارکت فعال داشته باشند. اگرچه درصد حضور مردم در انتخابات سیاسی گوناگون، درصد قابل توجهی بوده است؛ لیکن با کمال تاسف باید گفت مشارکت مهندسین در انتخابات سازمان نظام مهندسی، به شدت پایین است. در این میان شوربختانه باید گفت، استان اصفهان جزء استان هایی است که نسبت مشارکت مهندسین در انتخابات سازمان نظام مهندسی بسیار پایین تر از دیگر استان هاست.همین مشارکت پایین موجب می شود، اقتدار سازمان در تعامل با دیگر دستگاه ها دچار تزلزل شود. در حقیقت، همانگونه که مشارکت بالای مردم در انتخابات ریاست جمهوری موجب ایجاد اقتدار ملی برای کشور شده و نشان دهنده اعتماد عمومی به حاکمیت است، مشارکت فعال مهندسین در انتخابات سازمان نیز می تواند موجبات سربلندی سازمان را فراهم آورد. در حقیقت سازمان نظام مهندسی، به عنوان نهادی که می بایست حافظ حقوق مهندسین باشد، تنها به پشتوانه آرای عمومی می تواند در تعامل با دستگاه های مختلف موفق باشد. از سوی دیگر مشارکت فعال مهندسین در عرصه انتخاب اعضای هیات مدیره سازمان، می تواند سازمانی پاسخگوتر و شفاف تر بیافریند. در حقیقت حضور مهندسین، به عنوان قشر فرهیخته جامعه، نشان دهنده مطالبه گری آنها از هیات مدیره منتخب است.در حقیقت فرآيند توسعه يافتگي جز در سايه مشارکت حاصل نمي شود. زيرا از مقدمات و مقومات مشارکت اجتماعي، مسووليت پذيري است.
آينده توسعه يافته يک جامعه در گرو مسووليت پذيري مردمان آن جامعه در زمان حال است. امروزه خروجي بسياري از پژوهش هاي اجتماعي و محور بسياري از نظريه پردازهاي جامعه شناختي بيانگر اين است که رسيدن به توسعه اي پايدار ، در تمامي عرصه هاي اجتماعي ، سياسي ، اقتصادي و فرهنگي منوط و مشروط است به در ميان کشيدن معنا و مفهوم مشارکت و محور قرار دادن انسان هاي مشارکت جو. يعني انسان هايي که براي خود سهمي در مسايل اجتماعي قايل هستند و با فعاليت هاي آگاهانه و آزادانه خود مي کوشند حيات اجتماعي خود را شکل داده و در آن سهيم باشند .در این میان تحقق سازمانی پویا که در برگیرنده نظرات اکثریت مهندسین باشد، می تواند منجر به حل بسیاری از مشکلات شود. مشکلاتی که ماندگاری آن ها باعث شده آنها را جزء بلاتفکیک سازمان نظام مهندسی بدانیم. بازگشت اقتدار سازمان و مطالبه گری اعضا می تواند سازمان را در مسیر حل این مشکلات یاری دهد.