آغاز روند بدمصرفی آب در ایران را می‌توان به شروع زمان روند صنعتی شدن ایران تحت نام «توسعه» نسبت داد که به‌طور طبیعی موجب افزایش مصرف منابع شد. تا پیش از آن همچنان مردم ایران الگوی صحیح مصرف آب را داشتند، اما عدم آینده‌نگری در طول ۶۰ سال گذشته رفتار ما ایرانیان را در مصرف آب تغییر داد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز، اتابک جعفری تاکید کرد: صرفه‌جویی در مصرف آب باید به یک فرهنگ رفتاری یا «تغییر الگوی مصرف» منجر شود. صرفه‌جویی در آب نه تنها برای عبور از بحران‌های آبی است، بلکه نوعی سبک زندگی لازم و ضروری برای اقلیم خشک و نیمه‌خشک ایران است و صرفه‌جویی در مصرف آب باید به یک فرهنگ رفتاری یا «تغییر الگوی مصرف» منجر شود.
مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور اظهار کرد: ایران در طول حدود ۳۰۰۰ سال گذشته همواره دچار کم‌آبی بوده است؛ موضوع کم‌آبی مختص ۵۰ یا حتی ۱۰۰ سال گذشته نیست. وقتی در کتیبه‌های مثلا دوره هخامنشی نگاه کنیم نوشته است که «خداوندا کشور ما را از خشکسالی و دروغ در امان دار» این یعنی اینکه ما همیشه با کم‌آبی روبرو بوده‌ایم. پس می‌توان نتیجه گرفت که کلمه «صرفه‌جویی» باید به «تغییر الگوهای رفتاری» ما در قبال آب تغییر پیدا کند. چرا که ایرانیان قدیم با علم به کمبود آب، رفتاری با آن می‌کردند که امروزه به آن «سازگاری» می‌گوییم.
جعفری افزود: یعنی قرار نیست مثلا کشور ما تبدیل به کشوری پرآب شود یا در قدیم کشور پرآبی نبوده و نخواهد شد. ممکن است که دوره‌های کوتاه مدت «خشکسالی» یا «ترسالی» داشته باشیم. اما ماهیت اقلیم ایران همان کم‌آبی است. پس باید چکار کرد؟
وی ادامه داد: همان کاری که نیاکان ما انجام می‌دادند. یعنی رفتاری با آب می‌کردند که در عین کم‌آبی، ایران همواره به نسبت کشورهای منطقه بسیار آباد و توسعه یافته بود و خاک حاصلخیزی نیز داشته است. این به دلیل سازگاری ایرانیان با شرایط اقلیمی بوده است.
جعفری در ادامه درباره راهکار تغییر الگوی رفتاری در خصوص آب گفت: صرفه‌جویی برای یک دوره کوتاه مدت باید منجر به تغییر الگوی رفتاری و در نتیجه اصلاح الگوی مصرف شود؛ منابع آب را نمی‌توان زیاد کرد. کشور ما دارای منابع آب محدود است. به‌طور مثال در درون فلات مرکزی ایران ما فاقد رودخانه‌های چهارفصل پرآب و با مسیر طولانی هستیم. این می‌تواند از موانع توسعه باشد. کشورهایی مانند عراق، مصر، هند، چین، ترکیه و خیلی از کشورهای اروپایی دارای رودخانه‌هایی هستند که گاهی طول کشورشان را هزاران کیلومتر طی می‌کنند و بسیاری از حوضه‌های سرراه خود را سیراب می‌کنند. اما در کشور ما نهایتا با چند کیلومتر که آن هم از درون سرزمین نمی‌گذرد و عموماً در نزدیکی مرزها هستند به دریا ریخته می‌شوند. با دانستن این علم بوده که ایرانیان قدیم مبدع «قنات» شدند و انتقال آب از ۳۰۰۰ سال پیش در ایران به‌صورت یک ساخته بی‌نظیر دست بشر صورت می‌گرفته است. پس وظیفه ما «حفظ و نگهداشت» است.
وی با تاکید بر اینکه باید نگاه حاکمیتی به آب صورت گیرد، ادامه داد: قطعاً کشور ما در تحقیقات و ساخت‌وساز در حوزه نگهداشت و حفظ آب درون سرزمین جزء برترین‌هاست؛ هرگونه دخل و تصرف در طبیعت پیامدهای خود را دارد. امروز ما با کیفیت‌ترین آب شرب را در قیاس با کشورهای پیشرفته داریم.
مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با بیان اینکه اگر ما مدیریت صحیح مصرف آب را با نگاهی حاکمیتی و کلان برای تمامی دستگاه‌های کشور داشته باشیم، مانعی برای توسعه نخواهیم داشت، اظهار کرد: مشکل در همان بدمصرفی است؛ در کجای دنیا در منطقه‌ای خشک و کم آب برنج می‌کارند؟ در هیچ کشور اروپایی با اینکه مشکل کم‌آبی ندارند شما شاهد شست‌وشوی ماشین با آب شرب نیستید. اینها نمونه‌هایی است از رفتار نادرست ما با منابع است. همانطور که گفتم ما مشکل کمبود آب شرب نداریم ولی هم هدررفت داریم و هم مصرف نادرست. امروزه برای صنعت، تکنولوژی راهکارهای مناسبی دارد.
وی تصریح کرد: «پسآب» در کشورهای توسعه‌یافته موضوعی فراگیر شده است. کشوری مثل مالزی و سنگاپور که اصلاً روی آب هستند، بازچرخانی آب یا همان «پسآب» را در دستور کار دارند. در حالی‌که در گذشته فاضلاب شهری هدر می‌رفت، امروزه ما تصفیه و بازچرخانی فاضلاب را با سرعت فراوانی توسعه داده‌ایم. الان شهرداری‌ها و صنایع می‌توانند از همین پسآب که به نسبت آب‌های زیرزمینی و متعارف پایدارتر است جهت مصارفشان استفاده کنند. مجموعه این کارها و بسیاری اقدامات دیگر که در وزارت نیرو در حال انجام است، برداشتن همین موانع است تا کشور ما بدون هیچ دغدغه‌ای به توسعه پایدار دست یابد. همه اینها در کنار مصرف درست از منابع و سازگاری با کم‌آبی می‌تواند موانع توسعه را برطرف کند. اما باز تکرار می‌کنم؛ ما منابع آبی را نمی‌توانیم اضافه کنیم و همچنان ما کشوری خشک داشته و خواهیم داشت. ما فقط مدیریت می‌کنیم تا با توزیع عادلانه و مصرف صحیح چرخ‌های توسعه کشور را شتاب دهیم.
وی در خصوص روند اجرای ابر پروژه «جهاد آبرسانی» به ۱۰ هزار روستای کشور توضیح داد: تا پایان برنامه هفتم توسعه همه روستاهای بالای ۲۰ خانوار از آب شرب سالم برخوردار خواهند شد. طرح جهاد آبرسانی از بزرگ‌ترین طرح‌های دولت در حوزه آب است که اجرای کامل آن در ۱۰ هزار روستا ۴۷ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. مسأله آبرسانی به روستاهای کم‌برخوردار از امکانات که عموماً در مناطق دوردست و گاهی صعب‌العبور قرار دارند از چند جهت برای دولت حائز اهمیت است. ابتدا مسأله توزیع عادلانه منابع و در نهایت دستیابی به عدالت همگانی است که از ثمرات انقلاب عظیم اسلامی و از تأکیدات مقام معظم رهبری است.
جعفری تصریح کرد: پس از اتمام این پروژه که تقریباً ۱۶ ماه از آن گذشته، شاهد تحول بزرگی در آبادانی و در نهایت تأمین عدالت اجتماعی و البته امنیت خواهیم بود. شاید کمتر کسی در ایران وجود داشته باشد که با این طرح مخالف باشد. چرا که حق همه مردم ایران است که از خدمات رفاهی و بهداشتی برخوردار شوند و ما در مجموعه آب و فاضلاب کشور این موضوع را به جد و شبانه‌روزی و عشق دنبال می‌کنیم. آرزوی ماست که این ۱۰ هزار روستا به ۱۷ هزار روستا افزایش یافته و مردم شریف این مناطق از آب شرب پایدار برخوردار شوند./انتهای پیام
وزارت نیرو