دولت و سردرگمی در پیشگیری از یک پاندمی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز، رضا صالحی پژوه در سرمقاله روزنامه سراسری یاقوت وطن نوشت: دوستی تعریف می کرد چند سال قبل، مدتی بود که پسر همسایه روبرویی امان قرص های روانگردان مصرف می کرد و ضمن فحاشی های رکیک، دست به اقدامات مخربی می زد، من هم که نگران فرزندانم بودم، یک روز برای پیشگیری از وقوع جرم توسط وی و برای تامین امنیت خودمان به کلانتری محل مراجعه کردم، اما افسر کلانتری گفت: هنوز که جرمی نسبت به شما انجام نداده، هر موقع جرمی علیه شما انجام داد بیایید تا پیگیری کنیم!

هرچند اکنون به مدد علم مشاوره و برخی از شاخه های علوم انسانی این رویه تاحدودی تغییر کرده و اصل 156 قانون اساسی که به پیشگیری از وقوع جرم دلالت دارد، اهمیت و توجه بیشتری به خود گرفته، ولی هنوز هم برخی مواقع رویه همان رویه پیگیری وقوع حادثه است تا پیش بینی و پیشگیری از آن.

مثال مشابه این مسئله را می توان در مقابله دولت با کرونا بیان کرد، مقابله ای که بیشتر از آنچه به پیشگیری دلالت داشته باشد، به پیگیری پس از ماجرا دلالت دارد.

در موج اول که دولت به نوعی غافلگیر شد و تا چندی پس از ورود این ویروس نوپدید به کشور ، وقت مسئولان به کتمان حقیقت و انکار ورود آن به کشور گذشت، اما از آغاز موج دوم تا اکنون که در آستانه آغاز موج چهارم قرار داریم، رویکرد دولت در برابر این ویروس قاتل یک رویکرد مشخص بوده و برای پیشگیری از وقوع آن، تنها امید مدیران کشور به همکاری و همراهی مردمی است که این روزها بیشتر از هر زمان دیگری درگیر مسائل معیشتی، تنگناهای اقتصادی و کمی درآمد و تورم افسارگسیخته ای هستند که حتی برخی کالاهای اساسی مانند روغن و مرغ و ... را به محاق برده است. در این شرایط توقع رعایت اصول اولیه و بدوی پیشگیری، آن هم توسط مردم یک توقع تقریبا غیرمنطقی است و دولت باید در این زمینه از تمامی ابزارهای خود بهره بگیرد.

یکی از ابزارهای مدیریتی در این زمینه، استفاده از آمار و اطلاعات و آمایش سرزمینی و جمعیتی است. امروزه با فشردن یک کلید ساده می توان دریافت کدام یک از استان های کشور بیش از دیگر استان ها درگیر این بیماری بوده و کدام استان ها کمترین تبعات را در این زمینه داشته اند، لذا برنامه ریزی ها را بر این اساس تعریف کنند و امکانات را بر اساس آمار در مناطق رنگی گسیل دارند و مهم تر از هرچیزی وضعیت آینده شهرها را پیش بینی کنند که به این پروسه می گویند "آینده پژوهی".

سپس بر این اساس محدودیت ها را ایجاد کنند تا پیش از این که شهری از حالت آبی به زرد و نارنجی و قرمز تبدیل شود، بتوان جلوی گسترش کرونا را در آن شهر گرفت که مثال عینی آن را می توان خوزستانی دید که امروز روی کاغذ قرمز و در عمل به استانی سیاه تبدیل شده و جان هموطنان در این استان به خطر افتاده است، در حالی که دولت می توانست با اعمال محدودیت ها، تعطیلی های مقطعی و کلی در این استان وضع کند و جلوی گسترش این بیماری را بگیرد، همچنین با توجه به مشاهده نشانه هایی از کرونای انگلیسی در این استان، لازم بود جلوی خروج اهالی این استان و همچنین ورود دیگر هموطنان به استان خوزستان به طور جدی گرفته شود.

اما نه تنها این اتفاقات نیافتاد، که اکنون شاهد چندصدایی مدیران دولت که همگی جمعی یک قوه (مجریه) هستند در خصوص سفرهای نوروزی هستیم.

وزیر بهداشت که به طور کلی خواستار ممنوعیت سفرهای نوروزی است، معاون وی به هموطنان پیشنهاد می کند که تنها با خودرو شخصی به سفر بروند و وزیر گردشگری نیز از اخذ مجوزهای لازم برای راه اندازی تورهای مسافرتی سخن به میان می آورد و معتقد است باید چرخ سفرهای نوروزی بچرخد.

حالا با این میزان هماهنگی و همراهی آیا می توان امیدی به بهبود وضعیت و شکست کرونا داشت؟ همچنین آیا می توان صرفا از مردم خواست پروتکل ها را رعایت کنند بدون آنکه برای دولتمردان برنامه ای داشت؟

این رویه بیشتر از آنچه و بیشتر از آنکه مبین اراده مدیریتی برای مقابله با کرونا باشد، می تواند مبین موضوعی باشد مبنی بر این که برخی تمایل دارند کرونا را به عنوان یک "قاتل اجاره ای" در اختیار بگیرند تا بتوانند آن را برای کاستی ها و کم کاری های خود به کار گرفته و در حالی که خودشان با امضای خودشان، خودشان را از حضور در جلسات مهم تصمیم گیری منع می کنند، همچنان بر این عقیده استوار هستند که مردم رعایت کنند تا شهری قرمز نشود، حالا هر وقت شهری قرمز شد، بعد برای محدودیت های آن تصمیم می گیریم که از این نوع مدیریت می توان به عنوان به اجاره گرفتن کرونا به عنوان برای سرپوش گذاشتن روی برخی کاستی ها یاد کرد که آسان ترین نوع مقابله و برخورد با ویروس کرونا است و همچنان پیش بینی و پیشگیری را در برخورد با این موضوع به رغم ابزارهای مدیریتی فراوانی که در دست دولت قرار دارد، دو حلقه مفقوده مدیریتی دانست.