جزئیات تازه از حج خونین

آمار کشته‌شدگان ایرانی در فاجعه منا در عربستان سعودی به 136 نفر افزایش یافت.رئیس سازمان حج و زیارت روز شنبه 4 مهرماه اعلام کرد که آمار کشته‌شدگان این حادثه دردناک به 136 نفر و مجروحان به 102 نفر رسیده است.سعید اوحدی گفت: آمار زائران ایرانی گمشده به 344 نفر رسیده است. وی از تشکیل 10 تیم شناسایی ویژه خبر داد که به سمت جده و طائف رفته‌اند.بنابر اظهارات اوحدی، 2 تن از زائران ایرانی در بیمارستان جده بستری هستند و تعدادی از زخمی‌ها نیز به دلیل عمق فاجعه از بیمارستان‌های مکه به طائف منتقل شده و تیم شناسایی تعیین شده نیز برای شناسایی هویت مجروحان ایرانی به بیمارستان‌ها اعزام شده‌اند.وی تأکید کرد که فضای عربستان نسبت به موضوع امنیتی شده و این مسأله کار شناسایی گمشدگان را با مشکل روبه‌رو کرده است.شنبه آخرین مرحله از رمی جمرات سه‌گانه (سنگ زدن به شیطان) انجام شده و زائران بعد از نماز ظهر این منطقه را به سمت مکه و ادامه مناسک حج ترک کردند.

• بازگشت حجاج ایرانی از صبح دوشنبه

حمیدرضا سیدی مدیرکل فرودگاه امام خمینی گفت که بازگشت حجاج ایرانی از سفر مکه به سمت ایران از صبح دوشنبه 6 مهرماه جاری صورت خواهد گرفت.وی اضافه کرد نخستین پرواز بازگشت حجاج در ساعت 11 صبح روز دوشنبه انجام می‌شود که با توجه به احترام به جانباختگان و حادثه‌دیدگان، برنامه‌ای برای جشن و سرور وجود نخواهد داشت.وی خاطرنشان کرد که دو هواپیمایی ایران‌ایر و ماهان مسئول بازگرداندن حجاج هستند که با هماهنگی کامل سازمان حج و زیارت صورت خواهد گرفت.سیدی اضافه کرد که هنوز درخواستی برای پرواز فوق‌العاده برای بازگرداندن حجاج نداشته‌اند و در صورت ارائه چنین درخواستی، امکانات خود را در اختیار حجاج قرار خواهند داد.

• انتقال «کرونا» در پی فاجعه منا به ایران

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران نیز از احتمال انتقال بیماری کرونا به ایران در پی حادثه منا خبر داد.وی خاطرنشان کرد با بستری شدن جمعی از مجروحان ایرانی در بیمارستان‌های عربستان، احتمال انتقال ویروس کرونا به ایران وجود دارد که باید مراقبت‌های لازم صورت گیرد.
انتقال سریع مجروحان به کشور
وزیر بهداشت تأکید کرد انتقال هرچه سریع‌تر جانباختگان و مجروحان در دستور کار این وزارتخانه قرار دارد. وی اضافه کرد بیماری کرونا در عربستان وجود دارد و احتمال انتقال آن به کشور وجود دارد، به همین دلیل در هر پرواز یک نفر از همکاران ما امکانات لازم را ارائه و آموزش‌های لازم را انجام می‌دهد. به طور مثال اگر فردی مشاهده شود که تب یا بیماری تنفسی دارد، حتماً از سایرین جدا شده و مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

• افزایش آمار کشته شدگان

بر‌اساس آمار منتشر شده از فاجعه منا تعداد قربانیان این حادثه مرگبار به 1500 نفر رسیده و زائران ایرانی جانباخته نیز به 136 نفر افزایش یافته است. این در حــــالی است که نیروهای عربستانی در جمع آوری اجساد قربانیان شتابزده و بدون برنامه ریزی عمل می کنند.

• علت اصلی حادثه

مسئولان عربستانی از جمله وزیر بهداشت و سخنگوی وزارت کشور عربستان علت اصلی حادثه را بر‌عهده حجاج بی‌نظم گذاشته‌اند. آنها ازدحام زیاد جمعیت را علت اصلی این حادثه دردناک توصیف کرده‌اند.
این در حالی است که زائران و اعضای خانواده آنها مقام‌های عربستانی را علت اصلی این فاجعه انسانی بیان کرده‌اند.اخبار حاکی است که حضور ناگهانی «محمد بن سلمان» وزیر جنگ و جانشین ولیعهد عربستان با هیأتی 300 نفری از محافظانش جزو دلایل اصلی این حادثه است.روز حادثه الدیار لبنان خبر داد که کاروان سلمان پسر شاه و وزیر جنگ در مرکز منا علت اصلی تغییر مسیر حرکت زائران بیت‌الله الحرام و مرگ آنها بوده است.حادثه هنگامی اتفاق افتاده که یکی از مسیرهای اصلی عبور زائران آسیایی توسط نیروهای امنیتی سلمان بسته شده و زائران پس از باز شدن ناگهانی در به سمت جلو هجوم برده و زیر دست و پا مانده‌اند.عربستانی‌ها سه مسیر را برای رسیدن حجاج به منا تعیین کرده‌اند که مسیر اول مربوط به زائران عربستانی، مسیر دوم برای حجاج عرب و مسیر سوم حجاج آسیایی و آفریقایی بوده که این حادثه نیز در این مسیر - آسیایی و آفریقایی - اتفاق افتاده و به خاطر همین بیشتر قربانیان آسیایی‌های غیر‌عرب بوده‌اند. برخی دیگر از کارشناسان، گرمای بیش از حد، عجله زائران و حرکت آنها در جهت مخالف را علت مرگ زائران توصیف کرده‌اند اما با انتشار فیلم عبور کاروان پسر پادشاه عربستان علت اصلی این حادثه روشن شد و عجیب اینکه مقام‌های سعودی اعلام کرده‌اند که حادثه هیچ ربطی به کاروان پسر پادشاه نداشته است.

• دستور پادشاه عربستان برای تحقیقات بیشتر

پادشاه عربستان سعودی پس از حادثه مرگبار منا ابراز تأسف کرد و خواستار ادامه سریع‌تر تحقیقات در این ارتباط شد. وی خاطرنشان کرد که دستوراتی صادر کرده تا شیوه برگزاری مناسک حج بهبود یابد.
خواست خدا؟!
محمد جعفری مشاور قدیمی سفرهای حج نیز در بریتانیا با ابراز تأسف از این حادثه با اشاره به نقش ولیعهد عربستان در این فاجعه به دیلی میل گفت: عربستان سعودی پس از هر فاجعه آن را خواست خدا می‌داند. این در حالی است که چنین اتفاقاتی خواست خدا نیست. وی دولت عربستان را در تمامی حوادث اخیرمکه مقصر شناخت.جعفری اضافه کرد: با عبور یک شاهزاده، جاده‌ها بویژه مسیر عبور آسیایی‌ها و آفریقایی‌های غیر‌عرب بسته می‌شود تا شاهزاده با همراهانش عبور کند. علت اصلی فاجعه منا حضور نابهنگام شاهزاده عرب بوده است. دولت عربستان باید برنامه‌ریزی خود را تغییر داده و مدیریت بحران خود را افزایش دهد. باید تحقیق مناسبی صورت گیرد تا با بازبینی فیلم‌های دوربین مداربسته فرد خاطی دستگیر و از کار برکنار شود و همه می‌دانند علت اصلی حادثه نبود مدیریت جمعیت به شیوه‌ای صحیح بوده است.

فاجعه دلخراش منا همچنان با موجی از واکنش و اعتراض به تدابیر ناکافی عربستان در مراسم حج رو به رو است.
دفتر آیت‌الله سیستانی طی بیانیه‌ای ضمن تسلیت حادثه به خانواده قربانیانی که عزیزانشان را در این حادثه غم انگیز از دست دادند، تأکید کرد: انتظار می‌رود در آینده تدابیر لازم برای جلوگیری از چنین حوادث حزن انگیز و تلخی اتخاذ شود. آیت‌الله محمد تقی مدرسی، از مراجع دینی برجسته شیعه در عراق حادثه منا را ناشی از سوء مدیریت دولت عربستان در برگزاری مناسک حج و مشغول بودن ریاض به جنگ یمن دانست. حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق در تماس تلفنی با هیأت حج این کشور برای کسب اطلاع از سلامتی حجاج عراقی فاجعه منا را «دردناک» خواند. سید عمار حکیم رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در بیانیه‌ای از مقامات عربستان سعودی خواست که در خصوص فاجعه مرگبار منا هرچه سریع‌تر تحقیق و تفحص انجام داده و عاملان این فاجعه را بازخواست کنند. شیخ ماهر حمود و سید جعفر فضل الله دو تن از امامان جمعه اهل تسنن و شیعه لبنان در خطبه‌های خود خواستار تحقیقات شفاف و صادقانه درباره فاجعه بزرگ منا شدند.

• طرحی برای شکستن انحصار عربستان

با وجودی که ملک سلمان، پادشاه سعودی، مدعی شده این کشور خود را وقف تأمین امنیت زائران کرده است اما بسیاری از کشورها تدابیر ضعیف ریاض را عامل اصلی حادثه می‌دانند و درخواست‌ها و طرح‌هایی برای تغییر مدیریت مراسم حج و جلوگیری از تکرار حوادث مشابه ارائه کردند. دکتر بوکولا ساراکی رئیس مجلس سنای نیجریه از عربستان به خاطر ناکافی بودن تدابیر ایمنی برای حفظ سلامتی حجاج بیت‌الله الحرام انتقاد کرد و خواستار بازبینی این تدابیر شد.
محمد جعفری، مسئول برگزاری امور حج در انگلیس گفت، فاجعه منا به دلیل تصمیم پادشاهی آل سعود برای بستن مسیرهای پر ازدحام رخ داد. اغلب محافل سیاسی در واکنش خود به گزارش منابع لبنانی به نقش منفی برخی شاهزادگان در بروز این فاجعه استناد کردند.
روزنامه الدیار لبنان گزارش داد کاروان شاهزاده محمد بن سلمان آل سعود، جانشین ولیعهد عربستان ازدحام جمعیت را تشدید کرده بود و این حادثه پس از آن رخ داد که راه عبور اصلی بسته شد تا همراهان وی بتوانند عبور کنند.
پایگاه خبری صعده پرس یمن نیز نوشت: ملک سلمان با درخواست فهرستی از مسئولان برگزار کننده مراسم حج در منا، دستور داده تا سر 28 نفر از این مأموران برگزار کننده در همان مکان حادثه از بدنشان جدا شود در حالی که مسبب اصلی این فاجعه فرزند وی بوده است. مسعود شجره رئیس کمیسیون حقوق بشر اسلامی انگلیس با یادآوری سوء مدیریت مقامات سعودی در جلوگیری از وقوع فاجعه مرگبار منا گفت: سعودی‌ها در حادثه منا مقصر هستند و صلاحیت مدیریت حج را ندارند.
کمیسیون اوقاف و امور دینی پارلمان ملی عراق نیز در واکنش به تکرار حوادث مرگبار سالانه در جریان آیین حج، خواهان مدیریت کشورهای اسلامی برای مناسک حج شد. یک عضو این کمیسیون به ایرنا گفت: باید مقامات عربستانی به خاطر سهل انگاری در انجام وظایف خود و تکرار بسیار زیاد حوادث مرگبار در مناسک حج بازخواست قانونی و محاکمه بین‌المللی شوند. محمدعلی شاهین معاون حزب عدالت و توسعه نیز بر خلاف رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، که گفته نباید عربستان را مسئول فاجعه منا دانست، تأکید کرد اگر چه اماکن مقدس در خاک عربستان قرار دارد ولی متعلق به تمامی مسلمانان است و برای حل مسائل امنیتی در اماکن مقدس کشورهای مسلمان باید گردهم آمده و راه حلی بیابند. هدایت نور وحید نایب رئیس مجمع مشورتی مردم اندونزی، گفت: باید تیم تحقیقاتی از کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی تشکیل شود و در مورد حادثه منا تحقیق کند. ناتالی گوله، سناتور فرانسوی در مصاحبه با تسنیم گفت: سعودی‌ها پس از گذشت 14 قرن باید به جامعه مسلمانان اجازه دهند که در فرآیند اجرایی حج مشارکت داشته باشند تا این مراسم به شکل بهتری انجام شود.

•  خشم طرف های پاکستانی

محمد نواز شریف نخست وزیر پاکستان که بیش از 300 نفر از هموطنانش در حادثه منا کشته، زخمی یا مفقود شده‌اند با صدور پیامی، از سفارت کشورش در عربستان خواست موضوع مفقودشدگان پاکستانی را با جدیت پیگیری کند. طاهر حسین مشهدی، یک نماینده ارشد مجلس سنای پاکستان با بیان اینکه مسئولیت کشتار حجاج در سرزمین منا برعهده عربستان است، گفت: در مراسم حج امسال ثابت شد عربستان به تنهایی توان مدیریت مراسم حج و امور حرمین شریفین را ندارد و ضروری است تعدادی از کشورهای توانمند جهان اسلام، در مدیریت و اجرای یکی از بزرگترین گردهمایی‌های مسلمانان جهان مشارکت داشته باشند. مقام‌های وزارت حج و اوقاف افغانستان نیز تأیید کردند دست کم هشت زائر افغان در حادثه منا ناپدید شده‌اند و احتمال می‌رود که پنج تن از آنان، جان خود را در این حادثه از دست داده باشند.
در همین حال بخشی از آخرین آمار از کشته شدگان حادثه منا حاکی است، در پی ازدحام جمعیت در منا 136 ایرانی، 87مراکشی، 20 کامرونی، 19 نیجری، 14 هندی، 11چادی، 8سومالیایی، 5سنگالی، 4 تانزانیایی، 4 الجزایری، 3 نیجریه ای ، 3 اندونزیایی ، 3کنیایی، یک هلندی، یک بورکینافاسویی و یک تبعه بروندی کشته شدند.

• انتقاد رسانه‌های ترکیه به حمایت اردوغان از عربستان

رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه روز جمعه در جمع خبرنگاران در مورد فاجعه که منجر به کشته شدن بیش از 1300 نفر شد گفت:نباید گناه را به گردن عربستان سعودی انداخت. باید نیمه پر لیوان را هم دید. عربستان برای بهبود شرایط حج اقدامات فراوانی انجام داده است. این قبیل حادثه‌ها در همه جای جهان اتفاق می‌افتد.»
این اظهارات اردوغان با انتقاد رسانه‌های ترکیه مواجه شد. روزنامه جمهوریت ترکیه با انتشار سخنان اردوغان در یادداشتی با عنوان «علت حمایت بی‌دریغ اردوغان از عربستان » به بررسی پرونده مالی 100 میلیون دلاری بلال اردوغان پسر رجب طیب اردوغان و مؤسسه TÜRGEV عربستان اشاره کرد و دلیل حمایت رئیس جمهوری ترکیه از عربستان را روابط پنهان مالی با این کشور دانست. روزنامه میدان نیز با اختصاص تیتر یک خود به سخنان اردوغان با اشاره به اینکه او تنها کسی است که از عربستان سعودی حمایت می‌کند نوشت: «در حالی‌که دولت و مردم ایران که در حادثه منا 131 نفر از هموطنانشان را از دست داده‌اند، عربستان را به بی‌کفایتی متهم کردند و جوکو ویدودو، رئیس جمهوری اندونزی از نحوه مدیریت عربستان انتقاد کرد اردوغان تنها کسی است که عربستان را در این حادثه مقصر نمی‌داند و می‌گوید این حادثه همه جا ممکن است اتفاق بیفتد.»
احمد هاکان خبرنگار مشهور ترک نیز در موضعی برخلاف موضع اردوغان با چاپ یادداشتی در روزنامه حریت با برشمردن اتفاق‌های تلخ مشابهی که در سال‌های قبل در مراسم حج روی داده است نوشت: «به‌عنوان مسلمان باید در مقابل مدیریت ناکارآمد و بی‌مسئولیت عربستان سعودی که ذره‌ای برای جان انسان‌ها ارزش قائل نیست بایستیم.»

• همه ابعاد حادثه را بررسی می کنیم

همزمان با این اقدامات، محمد جواد ظریف -که رئیس جمهوری را در سفر به نیویورک همراهی می‌کند- در حاشیه اجلاس سازمان ملل با مقامات سازمان ملل و سازمان همکاری اسلامی گفت‌و‌گوی فشرده‌ای داشته و در تلاش است تا همه کشورهایی که در این موضوع خسارت دیده‌اند را به «اقدامات مشترک برای حقیقت یابی» مجاب کند. در این چارچوب، وزیر امور خارجه کشورمان روز گذشته با ارسال پیامی به همتایان خود در کشورهای مختلف اسلامی- که شهروندان آنها در حادثه روز عید قربان در منا جان باخته یا مجروح شده‌اند –به آنها تسلیت گفت و ابراز امیدواری کرد کارگزاران اجرایی دولت عربستان با درک مسئولیت خطیر خود در جهت برگزاری بهینه مراسم حج زمینه‌های لازم برای مشورت، همکاری و استفاده از تجارب سایر کشورهای اسلامی را در انجام این فریضه الهی فراهم کرده و مانع از بروز وقایع مشابه در آینده گردند.وزیر امور خارجه روز گذشته در سخنانی اولویت نخست این وزارتخانه را «یافتن و شناسایی مفقودان و بازگرداندن اجساد طیبه قربانیان» عنوان و تأکید کرد: ضرورت دارد مقامات عربستانی نسبت به سوء مدیریت کارگزاران اجرایی حج تدابیر لازم را اعمال کرده و در امر مداوای مصدومان تسریع کند. ظریف افزود: در کنار این مسائل، همه ایده‌ها درباره نحوه مدیریت بهتر و رسیدگی به ابعاد خطرناکی که امسال هم در حادثه سقوط جرثقیل و هم در فاجعه منا شاهد بودیم، بررسی می‌کنیم. وی ادامه داد: اجلاس ویژه همکاری اسلامی در حاشیه مجمع عمومی تشکیل خواهد شد و ما در این زمینه با سایر اعضا مذاکره می‌کنیم.رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به پیام خود به سران کشورهای اسلامی اظهار کرد: در این پیام تأکید کردم که همکاری جمعی در همه زمینه‌ها ضرورت دارد اما نباید اولویت خود را از دست بدهیم. ظریف تأکید کرد: اولویت اول ما رسیدگی به وضعیت حجاج خودمان است، اگرچه رسیدگی به وضعیت کلیه حجاج وظیفه انسانی ماست و باید تلاش کنیم که زائران با سلامت به کشور بازگردند. وی با بیان اینکه متأسفانه به‌اندازه کافی شاهد همکاری نبودیم، افزود: البته شرایط هم شرایط ویژه و اضطراری است اما توقع ما جدی تر از این است.ظریف همچنین درباره بررسی فاجعه منا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت: این موضوع را از نظر سیاسی و حقوقی پیگیری خواهیم کرد اما اولویت کنونی ما سلامتی زائرین مان است. وی ادامه داد: همچنین رسیدگی به آسیب دیدگان این فاجعه بسیار ناراحت کننده است. هرچند متأسفانه هنوز به برخی از بیمارستان‌ها دسترسی نداریم.وزیر امور خارجه با بیان اینکه از ابتدای وقوع این حادثه با مسئولان عربستانی در تماس بودیم، اظهار داشت: دیروز چهار بار این مسأله را با مقامات سعودی پیگیری کردیم.علاوه بر ظریف، مسئولان وزارت خارجه همچنین با وزارت خارجه عربستان گفت‌و‌گو کرده‌اند تا هر چه سریع تر زمینه سفر هیأت ویژه ایرانی به عربستان فراهم شود.هیأتی متشکل از نهادها و سازمان‌های دست‌اندرکار اعزام حجاج شامل سازمان هلال احمر‏، وزارت کشور، وزارت بهداشت که به سرپرستی علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و همراهی حسن قشقاوی، به محض دریافت ویزا راهی عربستان خواهد شد. کاردار سفارت عربستان در ایران در دومین حضور خود در وزارت خارجه بعد از حادثه اطمینان داده است زمینه این سفر فراهم خواهد شد.

• عربستان هنوز ویزا نداده

وزارت امور خارجه ایران از جمعه درخواست صدور ویزا برای هیأت ایرانی که قصد عزیمت به عربستان و بررسی وضعیت حجاج ایرانی را دارند، به کنسولگری عربستان در ایران ارائه کرده است اما تاکنون برای این هیأت ویزایی صادر نشده است.

• توضیح کاردار عربستان به ایران

به گزارش ایلنا «احمد المولد» در خلال دومین احضار به وزارت خارجه کشورمان، توضیحاتی نیز درباره فاجعه منا داد و گفت: دولت عربستان حادثه پیش آمده را یک حادثه عمومی می‌داند. وی افزود: درست است که برای انتقال اطلاعات و جزئیات این حوادث اندکی کم کاری پیش آمده، اما دلیل آن هم این است که به صورت غیرمترقبه با این حوادث مواجه شده‌ایم که در حال مدیریت و ساماندهی عوارض پس از حادثه هستیم. کاردار عربستان در خصوص همکاری نکردن دولتش درباره ورود خبرنگار به بیمارستان‌ها هم گفت: از آنجایی که دولت عربستان در حال ساماندهی و رسیدگی به وضعیت عمومی مصدومان و شهداست و در وضعیت اضطراری به سر می‌برد، نمی‌تواند اجازه دهد که بیش از یک نفر در هر بیمارستان برای انعکاس وقایع خبری حضور یابد. المولد همچنین با اشاره به حادثه سقوط جرثقیل در هفته‌های گذشته افزود: از آنجا که سقوط جرثقیل در یک مکان عمومی صورت گرفته، این حادثه هم یک حادثه عمومی تلقی می‌شود، زیرا هیچگونه برنامه ریزی و سیاستی برای چنین حادثه‌هایی انجام نشده است. کاردار عربستان از کارگروه تحقیقاتی در خصوص بررسی دقیق‌تر زوایای حوادث پیش آمده در منا و سقوط جرثقیل نیز خبر داد. توضیحاتی که گویا چندان قانع کننده نبود و منجر به احضار سوم نیز شد.

• آغاز به کار ستادهای رسیدگی به حادثه منا در استان‌ها

در کنار فعالیت تیم دیپلماسی کشور، دومین نشست ستاد رسیدگی به حادثه منا در وزارت کشور برگزار شد. سخنگوی وزارت کشور از آغاز کار ستادهای رسیدگی به حادثه منا در استان‌ها خبر داد. حسینعلی امیری گفت: مقرر شد تا دستگاه‌ها و مراجع ذی ربط درباره مراسم تشییع و ترحیم حجاج جانباخته برنامه ریزی‌های لازم را با خانواده‌های داغدار داشته باشند و آمادگی لازم را برای اعزام مجروحین احتمالی و مداوا به عمل آورند.

• تداوم اعتراض ها

همزمان با اقدامات ویژه دولت برای روشن شدن وضعیت حجاج و انتقال جانباختگان و مجروحان به کشور، سایر نهادهای کشور ضمن ابراز تأسف و محکوم کردن کارگزاران حج، ابعاد دیگر ماجرا را مورد توجه قرار داده‌اند.از جمله دادستان کل کشور که از « پیگیری محاکمه آل‌سعود از طریق مجامع بین‌المللی» خبر داد. سید ابراهیم رئیسی با بیان این که« معتقدم بستن راه بر زائران خانه خدا که در یک نقطه مشخص می‌خواهند مراسم رمی جمرات را انجام دهند، با علم و عمد بوده و وقوع این حادثه قابل پیش‌بینی و پیشگیری بوده است» گفت: به عنوان دادستانی از دولت و دادستان عربستان می‌خواهیم فقط مأموران دم دستی را مورد محاکمه قرار ندهند، بلکه جرمی را که دولتمردان عربستان در این خصوص مرتکب شده‌اند مورد رسیدگی و محاکمه قرار دهند. مقارن با این اظهارات، کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز مقرر کرد عوض حیدرپور شهرضایی، نماینده شهرضا و محمدرضا محسنی ثانی، نماینده سبزوار به عنوان نمایندگان این کمیسیون برای بررسی این حادثه به عربستان سفر کنند.به گفته محمد حسین فرهنگی،عضو هیأت رئیسه مجلس همچنین صبح امروز نیز جلسه غیر علنی مجلس با حضور وزیر کشور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون عربی آفریقایی وزارت خارجه برای بررسی حادثه منا تشکیل می‌شود تا آخرین وضعیت حجاج ایرانی و مسائل پیش آمده مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.

• واکنش نهادهای مدنی

حزب اعتماد ملی، حزب مؤتلفه اسلامی، حزب اتحاد ملت ایران اسلامی، جامعه روحانیت مبارز،جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، مجمع نیروهای خط امام، حزب جوانان ایران اسلامی،حزب ندای ایرانیان، جامعه اسلامی مهندسین،حزب اسلامی ایران زمین، حزب مردم سالاری، جمعیت زنان مسلمان نواندیش، رئیس دولت اصلاحات، آیت الله بیات زنجانی نیز با صدور اطلاعیه‌های جداگانه این فاجعه را تسلیت گفتند و خواستار پیگیری قاطع ماجرا توسط مقامات ایرانی شدند. بازاریان تهران نیز روز سه شنبه تا ساعت 10:30 صبح اماکن کسب خود را در واکنش به فاجعه منا تعطیل خواهند کرد.

• ادامه واکنش ها به حادثه منا

علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی: به‌دنبال تعیین تکلیف مفقــودین حادثه منا هستیم...عربستان در امور بهداشتی مساعدتی نکرد.
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: هنوز اطلاع دقیقی از مفقودان فاجعه منا نداریم که اجساد تعدادی از آنها در سردخانه‌های عربستان کشف شده و بر اساس اطلاعات رسیده برخی در ریاض یا طائف و شهرهای دیگر بستری هستند.
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور: دولتی که اولویت نخست آن، کشتار مردم بی گناه یمن و تجهیز تروریست‌های جنایتکار منطقه است، قطعاً نمی‌تواند مسئولیت عظیم میزبانی از حجاج را داشته باشد و باید در این زمینه پاسخگو باشد.
سیدمحمود علوی، وزیر اطلاعات: رخ دادن چنین حادثه بی‌سابقه‌ای در تاریخ حج نمی‌تواند سهوی و بدون هیچ اشتباه و تخلفی از سوی مسئولان سعودی باشد.
سید حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت: تیم‌های پزشکی و بهداشتی کشورمان در آمادگی کامل به سر می‌برند تا به محض موافقت دولت عربستان، به این کشور عزیمت کنند.
حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه:دستگیری 30 ایرانی در منا تأیید نمی‌شود.
محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رئیس جمهوری: مسئولان سعودی بایستی بتوانند پاسخگوی امنیت زائران خانه خدا باشند و حرم امن الهی را امن نگه دارند.
آیت‌الله هاشمی شاهرودی، نایب رئیس مجلس خبرگان رهبری: علما و سران کشورهای اسلامی خواستار تغییر در مدیریت مراسم حج شوند.
محسن رضایی،دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام: باید کمیته حقیقت‌یاب متشکل از کشورهای آسیب دیده از جمله ایران، نیجریه و مصر و... شکل بگیرد.

• تروریسم، فقط انفجار نیست

آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی خواستار پاسخگویی روشن و صریح مقامات عربستان سعودی در قبال فاجعه منا به کشورهای اسلامی و رفع موانع امدادرسانی و همکاری با تیم‌های پزشکی و امدادی سایر کشورها از جمله جمهوری اسلامی ایران شد. به گزارش ایرنا، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، روز گذشته در جلسه مجمع با ابراز تأسف و تأثر شدید از فاجعه منا گفت: جای بسیار شگفتی و تعجب است مکانی که خداوند با احکام بسیار از زمان حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) تا قیامت حرم امن قرار داده و حتی حیوانات و حشرات در امنیت هستند و صید حلال را هم توسط افراد محرم حرام کرد، شاهد چنین فاجعه بزرگی هستیم. وی تأمین امنیت و پیش‌بینی تمهیدات و امکانات کافی برای برگزاری مناسب و باشکوه حج ابراهیمی و پذیرایی از میهمانان خانه خدا را از وظایف اولیه و مسلم تولیت آن مکان ذکر کرد و گفت: سؤال اساسی و تعجب و شگفتی این است که چرا چندین سال است که به طور مکرر به دلیل سوء تدبیر، امنیت این اماکن مقدسه و الهی، نقض می‌شود، بخصوص در سال جاری که شاهد چندین فاجعه و حادثه غمبار برای حجاج بیت‌الله الحرام بودیم که باید مورد رسیدگی ریشه‌ای قرار گیرد. وی ابعاد تأسف‌بار فاجعه منا را پیچیده و گواه اشکال‌های زیاد در مدیریت رژیم عربستان سعودی نسبت به تأمین امنیت حجاج جهان اسلام و غیرقابل توجیه دانست و اظهار داشت: همزمان با اتفاق فاجعه منا، حاکمان این کشور مردم مظلوم یمن را با بمباران‌های متعدد مظلومانه به خاک و خون می‌کشند و متأسفانه شاهدیم که بیشترین خسارت‌ها متوجه تشیع است که در اقدامی دیگر مسجد آنها در صنعا ویران و جمعیت آن به خاک و خون کشیده می‌شود. عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: وقت آن رسیده است که عقلای جهان اسلام با تجمیع محققان و غیر سیاسیون، این موضوع را از دید اسلامی و قرآنی و حتی ادیان دیگر به بحث و بررسی بگذارند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام یادآور شد: خرابکاری و خطر تروریسم فقط انفجار نیست و ممکن است عواملی، این حرکت را در ازدحام جمعیت مسلمانان به وجود آورند. لذا باید یک مدیریت واقعی، مسئول و جوابگو، برای مدیریت چنین کنگره عظیمی که هر ساله رو به افزایش است، به وجود آید. علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در جلسه دیروز در پاسخ به پرسش‌های آیت الله هاشمی رفسنجانی در مورد جزئیات حادثه، ابعاد آن و موانع پیش روی زائران گفت: هر چند این فاجعه ابعاد پیچیده و قابل بررسی بیشتری دارد، ولی سوء مدیریت مقامات سعودی به دلیل درگیری در منطقه یمن مشهود و آشکار است.

منبع: ایران