کودکان کار درآمدی بیشتر از حقوق رسمی دارند

حبیب الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی در خصوص میزان درآمد هر یک از کودکان کار و خیابان گفت: بر اساس مطالعات صورت گرفته کودکان کار و خیابان روزانه 20 تا 100 هزار تومان درآمد دارند و می‌توان میانگین درآمد روزانه کودکان کار را 30 تا 40 هزار تومان اعلام کرد.

نیو صدر: انقلاب صنعتی در کنار راحت کردن زندگی برای انسان ها پیامد های خطرناکی برای انسان داشت پیامد هایی اقتصادی، محیط زیستی و... یکی از این پیامد ها هم تولد معضل جدیدی بود؛ کودکان کار.

تعریف سازمان جهانی کار از کودکان کار کسانی است که به جای کودکی، کار می کنند و فعالیت به رشد جسمی و ذهنی آنها آسیب می زند.

با وجود این که هر کشوری برای پیشگیری از کار کردن کودکان قانونی دارد، اکنون بیش از 200 سال است که میلیون ها کودک در حال کار کردن هستند. این کودکان هم حقوق کمتری دریافت می کنند، هم ساعات بیشتری کار می کنند. در ایران هم 1.7 میلیون کودک کار زندگی می کنند. معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور خبر داده که میزان درآمد هر یک از کودکان کار در ایرانه روزانه 30 تا 40 هزار تومان است.

بر اساس آمار سازمان جهانی کار هم اکنون 168 میلیون کودک کار در دنیا وجود دارد که 85 میلیون نفر از آنها در شرایط خطرناکی زندگی می کنند و بیشترین سهم از کودکان کار را هم قاره آسیا و اقیانوسیه دارند.

البته شرایط در گذشته چنین نبوده است؛ در اواخر قرن هجدهم در شهرهای صنعتی بریتانیا مثل منچستر، بیرمنگام و ... کارخانه ها شروع به استخدام کودکان برای کار کردند و در اروپا و آمریکا هم کودکان کار زیادی زندگی می کردند.

اما با گذشته زمان، قوانین زیادی برای حل مسئله کودکان کار تصویب شد مثلا در سال 1990 سازمان ملل متحد کنوانسیون حقوق کودک را به تصویب رساند و این در 193 کشور هم تصویب شد؛ در ماده سی و دوم این کنوانسیون آمده "کودک باید در برابر هر کاری که رشد و سلامت او را تهدید می‌کند حمایت شود و دولت‌ها باید حداقل سن کار و شرایط کار کودکان را مشخص کنند."

این قوانین، تاثیر مثبت هم داشت و باعث شد از سال 2000 تاکنون تعداد کودکان کار 171 میلیون نفر کاهش پیدا کند، اما هنوز به دلایل مختلف کودکان کار در کشورهای مختلف زندگی می کنند.

بر اساس اطالاعات سازمان ملل اصلی ترین دلیل کار کردن کودکان فقر است اما دلایل دیگری هم می تواند از عوامل کار کردن کودکان باشد؛ موانع تحصیل نکردن دانش آموزان مثل پولی بودن تحصیل، سنت و فرهنگ، سیاست های ضعیف برای مراقبت از کودکان و...

البته شرایط کودکان کار در کشور های مختلف متفاوت است و یکی از شاخص‌هایی که وضعیت کودکان کار را نشان می دهد درآمد آنها است.

کودکان کار در ایران

ایران هم در سال 1990 کنوانسیون حقوق کودک را تصویب کرد. ماد‏ه‏‌ 79 قانون کار ایران، اشتغال به کار کودکان زیر 15 سال را ممنوع دانسته است. البته کارگران شاغل در کارگاه‌های خانوادگی که کارفرمای آن‌ها، همسر یا بستگان و خویشاوندان نسبی درجه‏ یک باشند، مشمول قانون کار نیستند در نتیجه حداقل سن کار در مورد چنین کارگرانی رعایت نمی‏‌شود؛ بر اساس قانون کار اگر یک کارفرما کودک زیر 15سال را به کار بگیرد، متخلف خواهد بود و برای نخستین بار مجازات نقدی، بار دوم مجازات نقدی و حبس و بار سوم علاوه بر این موارد، کارخانه یا کارگاه پلمپ و پروانه کار فرد متخلف ابطال خواهد شد.

از سوی دیگر ماد‏ه‏‌ 84 قانون کار پیش‌بینی کرده است که در مشاغل و کارهایی که ماهیت آن برای سلامتی یا اخلاق کارآموزان و نوجوانان زیان‏‌آور است، حداقل سن کار 18 سال تمام خواهد بود که تشخیص این امر با وزارت کار و امور اجتماعی است.

با وجود این قانون ها هنوز هم کودکان زیادی در ایران مشغول به کار هستند که هیچ آمار دقیقی از آنها وجود ندارد، هرچند که برخی منابع و سازمان‌ها از وجود دو میلیون کودک کار در ایران خبر می‌دهند ولی آمارهای غیررسمی تعداد کودکان کار ایرانی را 7 میلیون نفر تخمین می‌زند که گفته می‌شود 40 درصد این کودکان را مهاجران تشکیل می دهند.

دو روز پیش حبیب الله مسعودی فرید معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی در خصوص میزان درآمد هر یک از کودکان کار و خیابان در طول شبانه روزگفت: بر اساس مطالعات صورت گرفته کودکان کار و خیابان روزانه 20 تا 100 هزار تومان درآمد دارند و می‌توان میانگین درآمد روزانه کودکان کار را 30 تا 40 هزار تومان اعلام کرد.