در حالی‌که تنش‌های تجاری آمریکا و اروپا افزایش یافته بیم آن می‌رود که مازاد عرضه فولاد جهانی، بازار فولاد ایران را تسخیر کند و از این رو وقت جبران اشتباهات دولت فرا رسیده است.
ه گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز به نقل از فارس، هنوز چند ماه از آغاز جنگ تجاری آمریکا و اروپا نگذشته که زد و خوردها بین این دو اقتصاد بزرگ جهان به اوج رسیده است؛ پس از اعمال تعرفه 25 درصدی بر فولاد و آلومینیوم وارداتی آمریکا از چین، پنج شنبه هفته گذشته معافیت تعرفه‌ای اروپا در این محصولات نیز از سوی دونالد ترامپ لغو شد تا بازی به مراحل حساس خود برسد.
همین امر کافی بود تا وزیر امور خارجه اتریش با عصبانیت تمام از لزوم جدا شدن راه اروپا و آمریکا سخن بگوید و شکاف‌های ترمیم شده دو ساحل‌نشین اقیانوس آتلانتیک دوباره نمایان شوند و مواضع سیاسی و اقتصادی دو طرف این اقیانوس را از هم دورتر کنند.
* آغاز تنش‌ها در اقیانوس اطلس و اثر آن بر اقتصاد ایران
خروج آمریکا از برجام و مقاومت اروپایی‌ها در برابر نقض آن، خودداری کشورهای اروپایی در برابر انتقال سفارت خود در فلسطین اشغالی به قدس و اکنون جنگ‌های تجاری همه از افزایش اختلافات بین آمریکا و اتحادیه اروپا خبر می‌دهد و این در حالی است که به گفته وزیر اقتصاد آلمان، «تصمیم آمریکا برای اعمال تعرفه ویژه گمرکی بر واردات فولاد و آلومینیوم بسیار زیان‌بخش است و اعمال تعرفه‌های ویژه بر واردات فولاد و آلومینیوم از اتحادیه اروپا در عین حال به میزان چشمگیری همبستگی میان کشورهای عضو اتحادیه برای واکنش به این تصمیم را افزایش داده است.»
با این حال فارغ از چرایی وقوع جنگ تجاری بین آمریکا، چین و اتحادیه اروپا، موضوعی که بیش از هر چیز اهمیت دارد؛ نتایج این جنگ تجاری برای اقتصاد ایران و اقدامات پیشگیرانه الزامی در رابطه با مقابله با آثار منفی آن است.
* فولاد ایرانی در تیررس خطرات احتمالی
چین و اتحادیه اروپا دو تولیدکننده مهم فولاد در دنیا هستند و آمریکا نیز پس از چین، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده فولاد در جهان است که وضع تعرفه کنونی و کاهش واردات آن می‌توان تولیدکنندگان فولاد در سراسر جهان را با چالش مواجه کند و به اختلال در بازار این فلز اساسی دامن بزند.
مضاف بر این، ترامپ اخیراً کشور آلمان را به افزایش تعرفه واردات خودروهای آلمانی تهدید کرد که این اتفاق نیز با توجه به سهم بالای ورق فولادی در تولید خودرو موجب کاهش تقاضای این محصول شده و بازار را با مازاد عرضه مواجه خواهد کرد.
برآیند همه این اتفاقات نشان می‌دهد با افزایش تعرفه‌های واردات فولاد در آمریکا، مازاد عرضه تولیدات چین و اروپا در بازار جهانی افزایش می‌یابد که در درجه اول، صادرات فولاد ایرانی را تهدید و قیمت‌ها را نزولی می‌کند و در درجات بعدی موجب افزایش رقابت برای حضور در بازارهای باقی مانده از جمله خاورمیانه را تشدید خواهد کرد.
پر واضح است در شرایط فعلی، بازار ایران به دلیل تعرفه پایین واردات فولاد از جمله این بازارهای جذاب خواهد بود. تعرفه واردات فولاد ایران در طی یک سال اخیر بر خلاف اتحادیه اروپا و ایالات متحده هیچ گونه افزایشی نیافته است.
از فروردین ماه سال 95 بود که برقراری تعرفه 20 درصدی، این مباحث را وارد فاز جدیدی کرد و اختلافات بین این دو گروه بالا گرفت.
این کشمکش در سال 95 نیز ادامه داشت و نهایتاً در سال 96 با رضایت تولیدکنندگان داخلی، تعرفه‌ها کاهش یافت. در حالی که با وضع تعرفه در کشورهای مذکور، احتمال سرریز شدن عرضه فولاد جهانی به بازار ایران وجود دارد؛ بهترین سیاست ممکن برای دولت، حفظ یا افزایش تعرفه فعلی و ایجاد سد در برابر این موج عظیم بود. اما در اقدامی عجیب، تعرفه محصولات فولادی به کشور در فروردین ماه امسال کاهش یافته است.
* دنده‌عقب دولت در جاده حمایت از کالای ایرانی
در آغازین روزهای سال حمایت از کالای ایران، تعرفه های مد نظر دولت در کتاب مقررات صادرات و واردات سال 97 ثبت شد و بر این اساس تعرفه واردات ورق های گرم، سرد و پوشش دار کاهش یافت و صنعت فولاد را با ضربه ای جدی مواجه کرد.
بر این اساس تعرفه واردات ورق‌های گرم تا سایز 4.75 میلی‌متر و همچنین ورق‌های گرم عریض با عرض بیشتر از هزار و 850 میلی‌متر با یک پله 5 درصدی کاهش روبرو شده و به 10 درصد رسیده است.
ورق‌های API مورد استفاده در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی هم از کاهش 5 درصدی تعرفه واردات مصون نمانده و تعرفه واردات آن هم به 10 درصد کاهش پیدا کرده است؛ تعرفه واردات ورق‌های سرد با ضخامت بین 0.5 تا یک میلی‌متر هم با یک پله کاهش از 20 درصد به 10 درصد رسیده است.
ورق‌های قلع اندود کمتر از 0.5 میلی‌متر هم مشمول 11 درصد کاهش تعرفه شده و عدد 15 درصد در جلوی تعرفه این محصول درج شده است؛ تعرفه واردات ورق‌های با پوشش آلومینیوم و روی هم با کاهش 6 درصدی به 20 درصد رسیده است.
* وقت اصلاح اشتباهات
اما همان‌گونه که عنوان شد کشورهای قدرتمند فولادی به رغم همه الزامات کاهش تعرفه و احترام به قوانین تجارت آزاد، تعرفه واردات فولاد کشور خود را به دلیل حمایت از تولید و اشتغال داخلی افزایش داده‌اند و طبیعتاً از موج جدید مازاد عرضه در بازار جهانی نیز تا حد زیاد مصون خواهند ماند.
در حال حاضر و طی روزهای اخیر، انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور پیشنهاد جدیدی مبنی بر افزایش تعرفه فولاد را به دولت ارائه داده و انتظار می‌رود در شرایط فعلی، دولت به منظور حفظ قدرت تولیدکنندگان داخلی اشتباهات قبلی خود را اصلاح کند.
فولادسازان در حال حاضر به دلیل نظام جدید ارزی و الزام به فروش دلار صادراتی خود به قیمت 4 هزار و 200 تومانی با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند و از دیگر سو در بازار بورس کالا نیز قیمت‌گذاری محصولات فولادی بر اساس دلار 4 هزار و 200 تومانی انجام می‌شود و عدم افزایش تعرفه‌ها و موج فولادهای چینی می‌تواند وضعیت برای صنعت فولاد از این نیز وخیم‌تر کند.