بسیج به عنوان یک نهاد مردم محور و مردم‌پایه از ظرفیت‌های فراوانی در عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برخوردار است. این الگوی موفق البته در دنیا هم مورد توجه قرار گرفته است و برخی از کشورها خواهان انتقال تجارب ایران در استفاده از این نیروی مردمی هستند.
سردار محمدرضا نقدی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین به بیان این تجارب و توانمندی‌ها پرداخته است که مشروح این گفت‌وگو را در آخرین روز از هفته بسیج پیش رو دارید:
با توجه به ظرفیت‌های متعدد و فراوان بسیج چگونه می‌توان از این توانمندی‌ها برای حل مشکلات استفاده کرد؟
بسیج یک نیروی مردمی است و انگیزه فعالیت داوطلبانه برای پیشبرد اهداف کشور و آمادگی برای کار دسته‌جمعی، دو ویژگی مهم این نهاد است. مردمی که این دو خصوصیت را دارند، وارد مجموعه بسیج می‌شوند. ما در همه رده‌های شغلی و تحصیلی، نیروی بسیجی داریم، بنابراین بسیج امتداد مردمی تمام نهادهای کشور است. البته استفاده از این توانمندی‌ها به ظرفیت تمام مدیرانی بستگی دارد که قدرت استفاده از این پتانسیل را داشته باشند.
آیا از تمام این ظرفیت‌ها استفاده شده است؟
خیر. دلیل اول این‌که آرایش اداری ما در کشور بر اساس دیوان‌سالاری وارداتی است. کار اداری بر مبنای کارفرما، پیمانکار و ناظر صورت می‌گیرد. در چنین فرآیندی استفاده از توان مردمی بخوبی صورت نمی‌گیرد. نمونه کاملا موفق، استفاده از نیروهای بسیجی در جنگ تحمیلی بود. سپاه، نهادی انقلابی است و درگیر دیوان‌سالاری اداری نیست. همین مساله باعث شد که این نهاد انقلابی بسادگی با مردم کار و از بسیج مردمی استفاده کند. به همین دلیل است که در دوران دفاع مقدس شاهد اتفاقات اعجازانگیزی بودیم. در مرحله اول که بسیج وارد عرصه دفاع مقدس شد، بافت نظامی بر اساس تعصب‌ها و کارکردهای اداری و دیوان سالاری خود، حاضر به پذیرش این موضوع نبود که بتوان دست مردم عادی سلاح داد. زمانی که بنی‌صدر در عرصه فرماندهی نیروهای نظامی قرار داشت، اجازه استفاده از سلاح را به نیروهای بسیجی و مردمی نمی‌داد. زمانی که این موانع برطرف و کار نهادی با بسیج شروع شد، رویدادهای مهمی چون فتح‌المبین، بیت‌المقدس، والفجر 8، والفجر 4 و ... در جبهه‌ها رخ‌داد. الان هم این روابط نهادی در بین دستگاه‌های اداری نیست و آنها باور ندارند که بتوان از ظرفیت‌های بسیج و مردم استفاده کرد. در حال حاضر عده‌ای از پزشکان بسیجی ما به مناطق صعب‌العبور می‌روند و به مداوای مردم محروم می‌پردازند. دانشجویان بسیجی ما با 116 هزار پزشک مصاحبه کردند و این سوال را پرسیدند که آیا حاضرید فعالیت‌های داوطلبانه بسیجی انجام دهید؟ 70 درصد پزشکان جواب مثبت دادند که البته پاسخ آنها و میزان وقتی که حاضر بودند برای این کار اختصاص دهند، متفاوت بود. خب طبیعی است که با استفاده از چنین ظرفیتی می‌توان بسیاری از مشکلات سلامت کشور را حل کرد. همان اتفاقی که در دوره‌ای برای ریشه‌کنی فلج اطفال در 16 کشور به صورت همزمان روی داد و تنها کشوری که توانست به موفقیت بالا برسد، ایران بود. دلیل آن هم استفاده از نیروهای بسیجی بود. در همین روزهای آینده 14 میلیون قطعه طیور با کمک بسیج واکسینه می‌شود. حال اگر این طرح به پیمانکار سپرده شود هم به لحاظ صرف هزینه و هم به لحاظ موفقیت در کار، قابل مقایسه با این اقدام نیست. در حال حاضر ما 6600 گروه جهادی داریم و این گروه‌ها خود را مکلف کردند که حداقل سالی یک بار به مناطق محروم سر بزنند. متاسفانه استفاده از نیروی مردمی و بسیج، دکترین دستگاه‌های اداری ما نیست.
در کشورهایی مثل عراق و سوریه نیز استفاده از الگوی بسیج مردمی، کارایی خود را نشان داده است. با توجه به این تجربه موفق آیا استفاده از این الگو در سایر کشورها هم می‌تواند مورد توجه قرار گیرد؟
البته این مساله خیلی مهم است که فرهنگ مردم یک کشور از چه ویژگی‌هایی برخوردار است. طبعا در کشورهایی که فرهنگ لیبرالیستی، اومانیستی و لذت‌جویی ترویج می‌شود، نمی‌توان الگوی بسیج را پیاده کرد. بسیج در جایی می‌تواند رشد کند که فرهنگ خدمت به دیگران، گذشت و ایثار تا حدی در مردم وجود داشته باشد. مردم ایران در مکتب اهل بیت (ع)بزرگ شدند و بر همین اساس با مفاهیمی مثل ایثار و از خود گذشتگی آشنایی دارند. روحیه‌ای که مردم ایران و عراق در مراسم اربعین دارند، ناشی از درک مکتب اهل بیت(ع) است. منتها ممکن است روحیه فداکاری در برخی کشورهای دیگر هم وجود داشته باشد. الان برخی از کشورهای آمریکای لاتین از ما می‌خواهند که تجربیات بسیج و استفاده از نیروهای مردمی را به آنها منتقل کنیم. برای کسانی که از ما درخواست انتقال تجربیات بسیج را دارند، دوره‌هایی می‌گذاریم. مسئولان برخی کشورهای منطقه و حتی فرماندهان نظامی ارتش آنان هم کسانی را برای آموزش فرستادند. بنابراین امروز دنیا بسیج را یک الگوی موفق و قابل پیروی می‌داند.
با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری و توجه دادن ایشان به اهمیت مساله جنگ نرم، بسیج در عرصه فضای مجازی چگونه ورود می‌کند؟
فضای مجازی در سال 88 واقعا یک بزرگراه یکطرفه بود. از آن به بعد آموزش‌های گسترده‌ای در بسیج درخصوص این موضوع صورت گرفت. حجم عظیمی از سایت‌ها و وبلاگ‌ها راه‌اندازی شد و از این لحاظ دست برتر با بسیجی‌هاست. البته با توجه به ایجاد شبکه‌های اجتماعی، حضور بسیجی‌ها در چنین فضاهایی نیز دیده می‌شود، منتها چون مدیریت آن دست دشمن است، چیزی را برجسته نشان می‌دهد که دلخواه اوست. این مساله هم باید تحت مدیریت بسیج باشد تا اجازه اکثریت نمایی را به دشمن ندهد. دستگیری برخی از دست‌اندرکاران شبکه‌های مجازی نشان داد در چنین فضایی که تصور می‌‌شد صدها نفر عضو آن باشند، چند نفر بیشتر عضو نداشت. بنابراین باید در چنین فضاهایی فعال بود. ما الان شبکه ملی اطلاعات نداریم و در حال تلاشیم که شبکه بومی داشته باشیم. ما الان یک شبکه اینترانت به نام شباب داریم که در 40 هزار نقطه توسعه پیدا کرده و بسیجی‌ها هم در آن عضو هستند. منتها باید از حمایت‌های دولتی نیز برخوردار بود. در این زمینه‌ها هم نقد جدی داریم و برخی خیلی ناخودباور هستند. جوانان ما در این فضای فاسد بی‌پناه ماندند. برخی مسئولان در این زمینه کوتاهی‌های فراوان دارند و گنهکارانی هستند که باید در انتظار عذاب الهی باشند. بالارفتن آمار طلاق، اعتیاد، فساد و ... از پدیده‌هایی است که ناشی از وجود شبکه‌های فاسد است. متاسفانه این را با آزادی جریان اطلاعات مترادف کردند که غلط است. معتقدم ارزیابی دولت، صرفا با آمارهای عمرانی کافی نیست. یکی از مسائلی که باید دولت‌ها در آن زمینه پاسخگو باشند، این است که آیا آمار طلاق، بزه‌های اجتماعی، پرونده‌های جزایی، اعتیاد و مواد مخدر در دوره فعالیتشان پایین آمده است؟ ریشه بسیاری از معضلات اجتماعی وجود ماهواره، شبکه‌های اجتماعی فاسد و سایت‌های غیراخلاقی است.
رهبر انقلاب درباره چگونگی استفاده از نفوذ برای ضربه زدن به بسیج سخن گفتند و به برخی تلاش‌ها برای ایجاد خطوط موازی و رقیب برای بسیج اشاره کردند. در این زمینه توضیح می‌دهید که چه کسانی در حال انجام چنین اقداماتی هستند و آیا این اقدامات آگاهانه است یا ناآگاهانه؟
آنها طبق فرمایش رهبر انقلاب، موضوعی را با چند واسطه القا می‌کنند. گاهی طرح‌هایی اجرایی می‌شود که بومی به نظر می‌رسد و مجریان آن هم بومی هستند، ولی بعد از تحقیق روشن می‌شود که چنین طرحی با چند واسطه از یک سازمان اطلاعاتی غربی نشأت گرفته است. گاهی برخی طرح‌ها به قصد تضعیف بسیج از سوی یک سرویس اطلاعاتی بیگانه طراحی می‌شود. مساله نفوذ بیشتر در حوزه اندیشه، مورد بررسی قرار می‌گیرد. مثلا ما باور کنیم که بهبود وضع اقتصادی مردم، مشروط به برقراری رابطه با آمریکاست. در صورتی که برعکس است و نه تنها اقتصاد ایران با رابطه برقرار کردن با آمریکا بهبود پیدا نمی‌کند بلکه بشدت تخریب هم می‌شود.