راه خروج ایران از نوسانات ارزی به مدل چینی

پایگاه خبری تحلیلی همراز، شاید رییس جمهور و مدیران اقتصادی دولت خوش شانس بودند که فنر نرخ ارز سال گذشته و قبل از انتخابات اردیبهشت ماه 1396 باز نشد وگرنه یکی از امتیازات آن ها که سامان بخشیدن به بازار ارز بود در دوران انتخابات قابل بهره برداری انتخاباتی نمی بود.

مقام های دولت تدبیر و امید بارها و بارها تلاطم های ارزی دوران دولت دهم را به عنوان سند ناکارآمدی دولت محمود احمدی نژاد مثال زدند ولی جهش نرخ ارز و نوسانی شدن بازار در ماه های اخیر و به ویژه در چند هفته گذشته در حال یادآوری کردن دوران تلاطم های ارزی سال 90 و 91 می باشد.

نکته مهم اینجاست که نوسان های اخیر دلیلی مشابه تلاطم های ارزی سال های 90 و 91 دارد بطوریکه دولت برای حفظ وجهه عمومی خویش از افزایش تدریجی نرخ ارز جلوگیری کرده و آن را به زور دلارهای نفتی مثل فنری فشرده ثابت نگه داشته است اما به ناگهان کنترل از دست دولت خارج و فنر فشرده آزاد شده است!

در این حالت مردم مجبورند هم معایب نرخ ارز گرانقیمت را تحمل کنند و هم از محسنات افزایش تدریجی آن محروم بمانند.

در سالهای گذشته حتی کشوری مثل روسیه که همانند ایران یک اقتصاد نفتی و هم یک اقتصاد دولتی است و هم تحت تحریم های جهانی قرار دارد از تکرار این تجربه بارها شکست خورده خودداری کرده و دلارهای نفتی را برای جلوگیری از افزایش طبیعی نرخ ارز استفاده نمی کند.

تجربه نشان داده که ثبات مصنوعی نرخ ارز به نفع قاچاقچیان کالا و وارد کنندگان اجناس دسته چندم بی کیفیت و از طرفی به ضرر تولیدکنندگان داخلی و صادر کنندگان است.

بهترین تجربه جهانی که ایران میتواند از آن الگو برداری کند مدل چین است.

در چین دلار فقط یک قیمت دارد و آن هم قیمت بازار آزاد است و در آنجا خبری از ارز مرجع و مبادله ای و ... نیست.

دولت چین ارز به دست آمده از صادراتش را به یکباره وارد بانک مرکزی اش نمیکند زیرا باعث بالارفتن حجم پول و به طبع آن بالا رفتن تورم می شود.

در چین چیزی شبیه بورس ارز وجود دارد که قیمت در آنجا مشخص می گردد.

دولت ایران بایستی به طور شفاف تعیین و مشخص کند که روزانه رقم ثابتی از ارز را به بازار کشور تزریق خواهد کرد و اجازه دهد که قیمت آن در بازار آزاد مشخص شود و به طور مثال اگر در طول یک روز نرخ ارز از حد مشخصی(مثلا یک درصد)پایین تر آمد در آن روز تزریق ارز را متوقف کند و از فردای آن روز مجددا عرضه آن را از سر بگیرد.

بدین ترتیب میتوان یک بازار آزاد ارز ایجاد کرد که اگر درست مدیریت شود باعث تشویق صادرات و تولید ملی خواهد شد و از سوی دیگر می توان تا حدی جلوی قاچاق کالا را گرفت.