منافذ باز پوست روزنه‌های طبیعی پوست میباشند که گاهی بزرگ هستند و پوست را از حالت لطافت خارج کرده و به شکل پوست پرتقالی در می‌آورند به طوری که حتی با آرایش و کرم پودر نیز این منافذ کامل پوشانده نمی‌شوند و از نظر ظاهری برای فرد ناخوشایند میباشند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز، هر تار مو از درون ساختاری به نام فولیکول (ریشه) رشد خود را آغاز می‌کند. جالب این که روی سطح پوست برای هر فولیکول مو منفذی وجود دارد که از طریق آن مو از پوست خارج می‌شود. جالب است بدانید که تمام سطح پوست ما، جز در قسمت کف دست و پا، با موهای ظریفی پوشیده شده است. برای همین سرتاسر پوست ما دارای منافذ طبیعی است. بنابراین منافذ پوستی قسمتی از ساختار طبیعی پوست هستند ولی به دلایلی در برخی از افراد این منافذ باز بیشتر به چشم می‌آیند و بزرگ‌تر دیده می‌شوند.
* علت اصلی بزرگ بودن منافذ پوست
عوامل وراثتی
برخی از افراد به طور سرشتی منافذ بازتری دارند و به خصوص این مورد در هنگام بلوغ به علت تغییرات هورمونی که ترشحات چربی پوست بیشتر می‌شود، بیشتر بروز می‌کند. این افراد معمولا پوست چرب دارند ولی مواردی هم وجود دارد که پوست شخص خشک بوده ولی منافذ پوست باز است.
کرم‌های آرایشی
استفاده بیش از حد از کرم‌های چرب کرم پودر و سایر مواد آرایشی، به علت این که سطح پوست و منافذ را می‌بندند، سبوم با چربی ترشح شده از پوست نمی‌تواند از سطح آن خارج شود لذا منافذ پوست گشاد و باز می‌شوند تا بتوانند سبوم زیر پوست را به سطح پوست برسانند. در بسیاری از موارد جوش‌های زیر پوستی به صورت آکنه‌های سرسفید یا سرسیاه نیز ایجاد می‌شود. هر چقدر مواد آرایشی به مدت طولانی‌تری روی پوست بماند احتمال بازتر و عمیق شدن منافذ بیشتر می‌شود. بنابراین در این موارد توصیه می‌شود که کمتر از انواع کرم‌های آرایشی و چرب استفاده کنند و اگر نیاز دارند از کرم‌های آرایشی مناسب و فاقد چربی (آن هم در مواقع لازم، نه خیلی زیاد) استفاده کنند. در افرادی هم که پوست خشکی دارند یا کرم پودر خوب روی پوست پخش نمی‌شود، می‌توانند از کرم‌های مرطوب‌کننده کم‌چرب قبل از پخش کرم پودر استفاده نمایند.
* چرا منافذ بزرگ‌تر می‌شوند؟
غده‌ی چربی پوست یا غده‌ی سباسه، چربی تولید می‌کند. چربی‌های تولیدی غده‌ی سباسه، فولیکول مو را پر می‌کنند و به سطح پوست می‌رسند. طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۶ انجام شده مهمترین عواملی که باعث باز شدن منافذ پوست می‌شوند عبارتند از:
افزایش چربی پوست (سبوم): اگر پوست شما چرب باشد، غدد چربی پوست شما چربی زیادی تولید می‌کند. فعالیت غدد سباسه هر فرد به ژنتیک او بستگی دارد.
کم شدن خاصیت کشسانی پوست اطراف منافذ: اگر پوست قابلیت ارتجاع‌پذیری کمتری داشته باشد، این پدیده بازتر شدن منافذ، رخ می‌دهد و در این حالت منافذ پوست بزرگ‌تر به نظر می‌رسند.
* چه چیزی منافذ پوست را مسدود می‌کند؟
وقتی چربی در منافذ پوست جمع شود و با آلودگی و لوازم آرایش روی پوست ترکیب شود، منافذ مسدود می‌شوند. در نتیجه منافذ پوست کشیده می‌شوند و بزرگ‌تر به چشم می‌آیند. البته توجه داشته باشید اگر منافذ پوست مسدود شوند ممکن است پوست دچار آکنه یا جوش شود. بنابراین هدف همیشه کوچک کردن منافذ باز است و نه بستن کامل آن‌ها، البته بستن آن‌ها کاری امکان‌ناپذیر است.
* راه‌های پیشگیری از منافذ باز
در زیر روش‌هایی را پیشنهاد می‌کنیم تا منافذ پوست شما کوچک‌تر شوند:
1. فقط از محصولات آرایشی و بهداشتی غیرکمدوژنیک (NON-COMEDOGENIC) استفاده کنید. کلمه‌ی «غیرکمدوژنیک» به این معنا است که این محصولات منافذ پوست را مسدود نمی‌کنند. همان طور که قبلا گفتیم وقتی منافذ پوست با کرم یا محصولات آرایشی دیگر بسته شوند، بزرگ‌تر دیده می‌شوند و بیشتر به چشم می‌آیند. پس برای این که منافذ پوست شما مسدود نشوند، روی همه‌ی محصولاتی که برای صورت خود استفاده می‌کنید، از ضدآفتاب و کرم مرطوب‌کننده گرفته تا کرم پودر به دنبال این عبارت‌ها بگردید:
غیرکمدوژنیک (non-comedogenic)
فاقد چربی (oil free)
منافذ را مسدود نمی‌کند.
اگر محصولی هیچ یک از این موارد را نداشت از آن استفاده نکنید.
2. روزی دو بار صورت خود را بشویید. اگر پوست ما چرب باشد، منافذ بزرگ تر دیده می‌شوند. پس صورت خود را دو بار در روز بشویید تا منافذ با آلودگیها مسدود نشوند و چربی پوست تان کم شود. علاوه بر این شست‌وشوی صورت به طور صحیح از آکنه پیشگیری می‌کند و سبب بهبود التهاب پوست و افزایش سلامت آن می‌شود. البته هنگام شستن صورت خود دقت کنید تا:
-از آب ولرم استفاده کنید. آب داغ پوست را آزار می‌دهد و باعث باز شدن منافذ پوست می‌شود.
-صورت خود را به آرامی بشویید. مالِش و ساییدن پوست به آن آسیب میزند و پوست را ملتهب می‌کند. اگر پوست ما ملتهب شود منافذ آن بیشتر دیده می‌شوند.
-یک شوینده‌ی غیرکمدوژنیک و ملایم پیدا کنید. باید هر کاری میتوانید انجام دهید تا از تحریک پوست و مسدود شدن منافذ آن جلوگیری کنید.
3. پوست صورت را با ژل شست‌وشو دهید. اگر پوست شما چرب است یا می‌خواهید منافذ باز پوست خود را ببندید، توصیه می‌کنیم از انواع ژل شستشوی صورت استفاده کنید. شوینده‌ها و پاک‌کننده‌های دیگری مثل صابون ممکن است موادی داشته باشند که در منافذ پوست ما باقی بمانند و چربی پوست را بیشتر کنند. اما ژل شستشوی صورت کمک می‌کند تا چربی منافذ پوست را تمیز کنیم. در نتیجه پوست به ظاهر مطلوب ما نزدیک‌تر می‌شود.
4. هر روز ضدآفتاب بزنید.
هر چه خورشید آسیب بیشتری به پوست ما بزند، کلاژن و الاستین پوست آسیب بیشتری می‌بیند و پوست بیشتر شل و افتاده می‌شود. در نتیجه پوستی که سفتی خود را از دست بدهد، منافذ آن بیشتر دیده می‌شوند. اگر از یک ضدآفتاب طیف گسترده با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید، تا حد زیادی پوست خود را در برابر آسیب‌های آفتاب محافظت می‌کنید. پس برای محافظت از پوستتان هر روز (حتی روزهای بارانی و یا سرد) از ضدآفتاب استفاده کنید. این آسیب نور آفتاب با تماس‌های مکرر در طول زمان بیشتر و بیشتر می‌شود. استفاده از کرم ضدآفتاب با محافظت از پوست در برابر اشعه مضر فرابنفش خورشید می‌تواند به جلوگیری از سرطان پوست کمک کند.
5. لایه‌برداری را فراموش نکنید.
اگر پوست چربی دارید، لایه‌برداری کمک می‌کند تا آلودگی‌هایی مانند گرد و خاک، سلول‌های مرده پوست و چربی اضافی از منافذ پوست حذف شوند. در نتیجه منافذ پوست بسته شده پاک‌سازی شده و کوچک‌تر دیده می‌شوند. توجه داشته باشید لایه‌برداری بیش از اندازه ممکن است پوست را خشک کند.
6. کرم‌های حاوی اسید میوه (AHA):
مصرف شبانه یا یک شب در میان کرم‌های «آ اچ آ» ۱۰ تا ۱۵ درصد پس از چند ماه تا حدودی در کوچک کردن منافذ تاثیر خود را نشان می‌دهد. این کرم‌ها علاوه‌بر تحریک سلول‌سازی و لایه‌برداری پوست باعث تحریک کلاژن‌سازی در درم نیز می‌شوند و به سفت‌تر شدن پوست و کاهش منافذ باز کمک می‌کنند.
7. پوست خود را زیاد دستکاری نکنید.
مالِش و ساییدن زیاد پوست صورتتان آن را تمیزتر نمی‌کند بلکه باعث آسیب دیدن پوست می‌شود و منافذ آن را بزرگ‌تر نشان می‌دهد. ور رفتن با صورت، فشار دادن پوست یا کَندن موادی که در منافذ آن گیر افتاده باعث آزار پوست می‌شود. در این صورت منافذ پوستتان بیشتر دیده می‌شوند. پس برای بستن منافذ باز پوست یا جلوگیری از ایجاد آن باید با پوست خود خیلی با ملایمت رفتار کنید. یادتان باشد هیچ‌گاه پوست خود را نسایید، با آن ور نروید یا مواد گیر افتاده در منافذ آن را تخلیه نکنید.
8. افتادگی پوست خود را درمان کنید.
با بالا رفتن سن، پوست ما سفتی خود را از دست می‌دهد و افتاده می‌شود. در این حالت منافذ پوست بزرگ‌تر دیده می‌شوند.
غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان و ویتامین ث مانند فلفل دلمه‌ای قرمز بخورید. ویتامین ث در کلاژن‌سازی به بدن ما کمک می‌کند. کلاژن حامی مهم پوست است و از آویزان شدن پوست جلوگیری می‌کند. همچنین ویتامین ث از التهاب پوست و در نتیجه پیر شدن پوست جلوگیری می‌کند.
سرم ویتامین سی و سرم‌های حاوی رتینول‌ها (مشتقات ویتامین آ) بهترین راه جلوگیری از پیری پوست هستند.
9. هر روز پوست خود را مرطوب کنید.
کرم مرطوب‌کننده نقش مهمی در حفظ سلامت پوست شما بازی می‌کند. حفظ رطوبت پوست و رطوبت‌رسانی به آن از وظایف عمده آن است. ممکن است مرطوب کردن روزانه پوست چرب کار نامناسبی به نظر بیاید، اما این کار از باز شدن منافذ جلوگیری می‌کند. این کار باعث می‌شود که چربی (سبوم) به جای این که روی سطح منافذ پوست بنشیند به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ کند. پس مرطوب کردن پوست باعث می‌شود منافذ پوست با چربی مسدود نشوند و کوچک‌تر دیده شوند.
10. هر شب آرایش خود را پاک کنید.
پاک کردن آرایش صورت قبل از خواب اهمیت زیادی دارد. اگر شب با آرایش بخوابید منافذ پوستتان مسدود می‌شوند؛ چرا که مواد آرایشی، چربی و باکتری‌ها در منافذ پوست روی هم جمع می‌شوند. اگر وقت کم دارید میتوانید از دستمال‌های مرطوب پاک‌کننده آرایش برای پاک کردن سریع آرایش خود استفاده کنید.
* چگونه سلامت پوست خود را بهبود دهیم؟
درمان‌های خانگی که به شما پیشنهاد دادیم روش‌های خوبی برای بستن منافذ باز پوست هستند. اما نکاتی که در ادامه می‌گوییم می‌توانند سلامت پوست شما را بهتر کنند:
تغذیه‌ی مناسب داشته باشید: داشتن یک تعادل غذایی که شامل مواد مغذی، انواع چربی، پروتئین و کربوهیدرات است به سلامت ما کمک زیادی می‌کند. رژیم غذایی سالم در پوست منعکس می‌شود.
آب کافی بنوشید: آب، پوست را از درون آبرسانی می‌کند. در نتیجه رنگ پوست یکدست می‌شود و بهتر به نظر می‌آید.
ورزش کنید: با ورزش منظم جریان خون در همه قسمت‌های بدن ما از جمله پوست بیشتر می‌شود. همچنین ورزش کردن باعث تعریق می‌شود. تعریق برای سلامت پوست مفید است.
طبق تحقیقی که در سال ۲۰۰۱ انجام شد، عرق بدن آنتی‌بیوتیکی طبیعی دارد که از پوست در برابر باکتری‌ها محافظت می‌کند. البته بعد از ورزش همیشه پوستتان را با آب بشویید. با این که تعریق برای پوست شما مفید است اما ماندن عرق روی پوست منافذ آن را مسدود می‌کند.
اگر همه این کارها را انجام دادند و باز مشکل حل نشد اقدامات زیر برای درمان منافذ باز پوست انجام می‌شود:
- میکرودرم ابریژن: اگر چندین جلسه (۳-۶ جلسه، هر دو تا ۴ هفته) با میکرودرم ابریژن لایه‌برداری انجام شود، منافذ باز پوست کوچک خواهند شد.
- لیزردرمانی:
لیزر فرکشنال co2: انجام لیزر از نوع فراکشنال (fractional co2) در ۳ مرحله به صورت ماهیانه باعث کوچک شدن منافذ پوست خواهد شد.
آر اف فراکشنال: انجام آر اف فراکشنال و بهره‌گیری از امواج رادیوفرکوئنسی در ۳ مرحله به صورت ماهیانه موجب کوچک شدن منافذ می‌شود.
تیکسل: می‌توان گفت تیکسل در بین سایر روش‌های درمانی بیشترین اثر را روی بستن منافذ باز دارد به گونه‌ای که حتی با یک جلسه انجام این روش شاهد کاهش چشم‌گیر منافذ خواهیم بود، بعلاوه این روش پوست را سفت و رنگ پوست را نیز روشن می‌کند.
لیزر جنسیس: لیزر جنسیس از جمله پیشرفته‌ترین لیزرهای غیرتهاجمی است که بدون هیچ دوره نقاهتی در طی سه جلسه قادر است منافذ پوستی را کاسته، رنگ پوست را روشن‌تر کرده و چروک ریز را نیز از بین ببرد.
در پایان توجه داشته باشید وجود منافذ برای پوست ضروری است و بسته شدن کامل آن نیز امکان‌پذیر نخواهد بود. درصد موفقیت درمان‌های توصیه شده نیز در افراد مختلف متفاوت است./انتهای پیام
دکتر مریم ملکی-متخصص پوست و مو