این روزها وقتی در خیابان قدم می زنی دختران جوانی را می بینی که سیگار زیر انگشتانشان خودنمایی می کند، کام های عمیقی که به این ماده دخانی می زنند، دودی که به آسمان می فرستند و شهروندانی که از کنارشان عبور می کنند و هر از چندی نگاهی گذرا به آن ها می اندازند ومی روند.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز : علاوه بر آن، این روزها "قدم زدن روی ابرهای صورتی" هم در بین برخی از جوانان جایگاهی پیدا کرده و این اصطلاحی است که مصرف کنندگان گل و یا مواد مخدر جدید از آن استفاده می کنند.
سارا میرزامحمدی، کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی درباره سوء مصرف این نوع از ماده مخدر می گوید: احساس سرخوشی زیاد و حتی خلاقیت مفرط، تجربه‌های اولیه مصرف‌کنندگان است اما آنچه در طولانی مدت جای ابرهای صورتی را می‌گیرد پارانویا یا توهم بسیار شدید است و شما می‌توانید با مصرف این مواد مغزتان را به کشتن بدهید. لازم است بدانید که هر ماده روانگردانی، اعتیادآور است و روشن نیست که با چه میزان مصرف می‌توانید به یک معتاد تبدیل شوید.
در زیر مشرح گفت و گوی خبرنگار ما با این روان شناس بالینی را از نظر می گذرانیم:
اعتیاد این روزها از حالت سنتی خارج و اصطلاحا صنعتی شده ویا مبتلایان خود را به سمت مواد مخدر صنعتی سوق می دهد، مخصوصا این که مصرف گل در بین نوجوانان و جوانان به یک مقوله خطرناکی تبدیل شده است، نظر کارشناسی شما در این خصوص چیست؟
در مقوله اعتیاد دو مسأله وجود دارد که باید از هم تفکیک شوند. در ابتدا باید کسانی را که در حال مصرف هستند از کسانی که ترک کرده‌اند جدا کنیم، زیرا هرکدام از این گروه‌ها عارضه‌های مخصوص به خود را دارند.
گل و تمامی محصولاتی که به کانابیس ((بقه‌ای از مواد اعتیادآور که از جمله شناختهشدهترین آن‌ها می‌توان به ماری‌جوانا و حشیش اشاره کرد) مربوط می‌شوند از گیاه (شاهدانه) نشأت می‌گیرند.
فرد در ابتدای مصرف این دسته از مواد، دچار سرخوشی می‌شود ولی از آنجا که یکی از عارضه‌های مهم مصرف مواد مخدر درگیری گیرنده‌های عصبی است، اولین عارضه‌ای هم که فرد در هنگام مصرف گل دچار آن می‌شود تغییرات هیجانی بسیار جدی است.
عوارض استفاده این مواد در فرد چیست؟
این ماده، تنظیمات هیجانی فرد را از بین می‌برد -مثلا فرد یکباره خشم یا غم بسیار زیادی را تجربه می‌کند- زیرا قسمت‌هایی از مغز را درگیر می‌کند که باعث می‌شود پس از آن، مصرف کردن گل، نرسیدن این ماده به بدن و حتی ترک آن آزاردهنده شود.
مصرف گل، فضایی را به جسم و ذهن تحمیل می‌کند که شایع‌ترین نشانه بروز آن، خشم و افسردگی‌های شدید و طولانی‌مدت است. کسانی که به گل معتاد می‌شوند و آن‌هایی که در حال ترک هستند تا مدت‌ها با این مقوله دست به گریبان خواهند بود.
کلا مواد مخدر توهم زا چه تاثیراتی می توانند روی فرد داشته باشند؟
تصور کنید مولکول‌های طبیعی بدن که احساس‌های مختلف را در ما به وجود می‌آورند شبیه مربع هستند. این مولکول‌ها مانند یک پازل در کنار هم قرار می‌گیرند اما زمانی که شما مواد مصرف می‌کنید، شکل و شمایل این گیرنده‌ها بر اثر ضربات متعددی که به آن‌ها وارد می‌شود تغییر پیدا می‌کند. وقتی فرد تصمیم به ترک مواد می‌گیرد دوباره باید گیرنده‌های مغز به شکل طبیعیشان باز گردند و همین امر تبعات شدید جسمانی و روانی را به او تحمیل می‌کند.
یکی دیگر از اتفاقات شایع در مصرف گل و تمام موادی که از کانابیس‌ها نشأت می‌گیرند - که ما از آن‌ها به عنوان مواد روانگردان یا توهم‌زا نام می‌بریم- فراموشی‌های بسیار زیاد است.
افراد یک فضای غیرواقعی را در مغزشان احساس می‌کنند، مثلا نورها و رنگ‌ها در نگاه آن‌ها بسیار پررنگ‌تر از حد عادی به نظر می‌رسد و حواس پنج‌گانه‌شان هرچیزی را بسیار شدیدتر از حد عادی تجربه می‌کند و برای تجربه این فضای غیر واقعی، فرد باید بیش از اندازه از مغز استفاده کند.
چندی پیش در مقاله‌ای خواندم کسانی که ال‌اس‌دی مصرف می‌کنند مغزشان را در معرض تحریک‌های بسیار عمیق قرار میدهند، مثلا تحریکی را که مغز باید در عرض هفت سال داشته باشد طی یک سال و در عرض چند دقیقه تجربه می‌کنند و همین عامل، سبب فرسودگی مغز می‌شود و ازدیاد مصرف و تداوم آن می‌تواند سبب کندی ذهن افراد شود.
من شنیده ام برخی از مصرف کنندگان تصور می کنند با استفاده از این مواد خلاقیتشان بیشتر می شود و یا توانمند تر می شوند برای درس خواندن؛ آیا درست است؟
بله، دقیقا همین طور است؛ بسیاری از مصرف‌کنندگان گل احساس می‌کنند با استفاده از این ماده مخدر، خلاقیتشان افزایش می‌یابد و این امر در میان برخی از اهالی هنرهای گوناگون شایع است.
در مقاله‌ای که روی 1500 نفر از مصرف‌کنندگان کار کرده بود خواندم ماده THC (تترا هیدرو کانابینول) که ماده مؤثره گل است و مصرف‌کنندگان به خوبی آن را می‌شناسند، به این افراد حالت توهم‌زایی می‌دهد.
درون مغز یک‌سری مولکول‌های شیمیایی به نام گیرنده‌های کانابینوئید وجود دارد که ساختارشان بسیار شبیه THC است و همین شباهت باعث می‌شود تجربه عمیق‌تری از لحظه داشته باشید. انگار یک لحظه بارها در ذهن تکرار می‌شود، یعنی در زمان جلو نمی‌روید و همین امر سبب می‌شود فکر کنید تجربه عمیق‌تر و کامل‌تری از یک لحظه دارید. این تجربه به دلیل فریب مغز در نتیجه همین فعل و انفعالات است.
آیا مصرف این نوع از مواد هم مانند مواد مخدر سنتی با چند بار مصرف اعتیاد می آورد یا همان بار اول فرد را درگیر می کند؟
این که افراد پس از چند بار مصرف دچار اعتیاد شوند بسته به فضای جسمانی و روانی افراد بسیار متفاوت است. گاهی یک فرد پس از یک‌بار مصرف دچار اعتیاد می‌شود، اما فردی پس از چند سال مصرف هنوز فضای اعتیاد را تجربه نمی‌کند. برخی از آن‌ها به قول خودشان اهل مصرف مهمانی به مهمانی‌اند.
در بحث اعتیاد، دو مقوله مصرف و اجبار به مصرف را داریم. زمانی که فرد احساس می‌کند اگر این ماده را استفاده نکند حالش مساعد نیست و شرایط بد جسمانی و روانی را تجربه می‌کند به اصطلاح می‌گوییم فرد دچار اجبار به مصرف شده و در این شرایط دیگر برایش مهم نیست کسی او را در حال مصرف مواد ببیند. در چنین شرایطی ریسک‌های مصرف مواد را به جان می‌خرد.
همان‌طور که زمان تبدیل شدن به یک معتاد برای افراد گوناگون متفاوت است این مقوله در ترک اعتیاد نیز صادق است. زمان ماندگاری مواد مخدر نیز در بدن مختلف است، مثلا کسی که تجربه مصرف شیشه را دارد اگر پس از 15 روز آزمایش بدهد دیگر اثرات این ماده در خونش مشاهده نمی‌شود اما ترکیبات THC بین 40 روز تا 6 ماه در بدن باقی می‌ماند. نمی‌توان فرمول خاصی برای اعتیاد یا ترک اعتیاد در افراد در نظر گرفت، زیرا این مسأله بسته به فضای جسمانی هر فرد متفاوت است.
علائم اعتیاد به مصرف گل به طور کلی چیست؟
مصرف گل نشانه‌هایی دارد که اولین آن التهاب رگ‌های چشم است و البته کسانی که دچار اعتیادند آن را با قطره چشم برطرف می‌کنند. این نشانه در کنار سایر نشانه‌ها مهم است و تنها نمی‌توان به این مورد اکتفا کرد. دو تا چهار ساعت پس از مصرف گل، اشتهای فرد به شدت افزایش می‌یابد یا ساعات خواب فرد دچار تغییرات جدی می‌شود، مثلا ساعات متمادی خواب یا ساعات متمادی بیدار است، به گونه‌ای که ریتم زندگی‌اش عوض می‌شود.
فرد معتاد نمی‌تواند نظم را در زندگی‌اش برقرار کند و ارتباطش با افراد عادی مختل می‌شود. افراد مصرف‌کننده دور و برش را می‌گیرند، زیرا آدم‌های عادی متوجه تغییرات او می‌شوند و این موضوع برایش خوشایند نیست. در نهایت فرد دچار افسردگی و واکنش‌های هیجانی شدید در خشم، غم و سایر عواطف انسانی خواهد شد.
یکی دیگر از علائمی که کمتر در میان افراد شایع است تغییر حالات چهره فرد است، مثلا فرد به طور ناگهانی اخم‌هایش را در هم می‌کشد یا به صورت ناگهانی سکوت می‌کند و این نشانه در افرادی که حساس‌ترند جدی‌تر است. این عارضه‌ها در طول زمان آرامآرام شدت می‌گیرند.
متأسفانه شیوع مصرف مواد مخدر و به خصوص کانابیس‌ها در جهان و همچنین در ایران بسیار شدت گرفته و اخیرا در آمارها آمده است که 16 درصد از جوانان و نوجوانان ایرانی، حداقل یک‌بار مصرف مواد مخدر را تجربه کرده‌اند و اگر از منظر روان‌شناسی به این امر بنگریم فاجعه‌ای در حال وقوع است./انتهای پیام
گفت و گو از مینا حیدری