با تصمیم مسئولان ارشد کشور و پیگیری نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی، بار دیگر قهوه‌خانه‌هایی که به جرم ارائه قلیان تعطیل‌شده بودند، به چرخه فعالیت بازگشتند.
داخل یکی از خیابان‌های پرتردد اصفهان، از درون پیاده‌رو بوی تند تنباکوهای میوه‌ای که اسانس‌های آن زیر شعله‌های آتش به‌شدت داغ‌کرده و درهم‌آمیخته شده‌اند، به مشام می‌رسد. اما خبری از قهوه‌خانه نیست، یک فروشگاه مواد غذایی، قصابی، خشک‌شوئی، پرده فروشی و چند مغازه دیگر در این راسته به چشم می‌خورد، اما هرچه نگاه می‌کنیم، قهوه‌خانه‌ای نیست. در میان این‌همه مغازه یک درب سفیدرنگ چوبی هست که هر از چندی تعدادی جوان به‌صورت گروهی به آن مراجعه می‌کنند، زنگ آیفون آن را به صدا درمی‌آورند و درباز می‌شود، آن‌ها وارد می‌شوند و سریع در پشت سرشان را می بندند.
ما هم با آن‌ها همراه می‌شویم، زنگ می‌زنیم، درباز می‌شود، سریع داخل می‌شویم و در را می‌بندیم، یک چادر ضخیم برزنتی پشت درآویزان شده است، آن را که کنار می‌زنیم، یک ردیف پله قدیمی مقابلمان قرار می‌گیرد، بوی تنباکو تندتر می‌شود و حالا علاوه بر بو، دود آن‌هم عیان می‌شود تا جلوی دیده شدن خیلی چیزها را بگیرد.
از دور شبحی از مردهای پیر و جوان را می بینیم که در انبوهی از دود روی سکوهای سنگی، تخت‌های قدیمی و حتی صندلی‌های کهنه چرخ‌دار نشسته‌اند و پک‌های عمیقی را به قلیان‌های جلوی‌شان می‌زنند.
یک یخچال فروشگاهی و قلیان‌هایی که به صورت ردیفی روی آن چیده شده تا به سفارش مشتری‌های زیرزمینی آماده شوند، نشان از زیرپوست شهر رفتن یک فعالیت اقتصادی بعد از یکی دو تصمیم مدیریتی دارد. تصمیمی که باعث شده برخی از مدیران آن را فتح الفتوح مبارزه با قلیان بدانند و سعی کنند آن را پاکیزه‌ترین پیگیری اداری خود جلوه دهند، غافل از ایماواشاره‌های یواشکی برخی از همین مشتری‌ها به صاحب دخمه که بوی تند شاهدانه را به دنبال دارد، بویی که برخی می گویند از همنشینی حشیش و آتش به هوا بر می خیزد.
حتی بوی تند ادوکلن یکی از مشتری‌های تازه‌وارد که کت مارک‌داری پوشیده و سر کلیدی سوئیچ ماشینش را دور انگشتش می‌پیچاند هم نمی‌تواند به بوی تند شاهدانه سوخته غلبه کند، او با اشاره به صاحب دخمه می‌فهماند که قلیان با طعم "آدامس و پایه ویژه!" می‌خواهد. آن‌قدر ویژه که رنگ آب درون کوزه آن "به رنگ ارغوان" است! قلیانی که حدود 20 دقیقه کام گرفتن از آن حدود 120 هزار تومان برای این جوان مرفه زیرزمینی آب خورد و عمده این قیمت مربوط به "رنگ ارغوانی" مایع غیر حلال درون کوزه بود.
این داستان قهوه‌خانه‌هایی است که برخی مسئولان می‌گویند توانسته‌اند غول بی شاخ و دم آن را مهار و آن را از صفحه روزگار محو کنند.
مدیر بهداشت محیط مرکز بهداشت استان اصفهان در آذرماه سال جاری گفت: از سال گذشته تاکنون قهوه‌خانه‌های غیرمجاز در استان طبق قانون بسته شد و امکان بازگشایی قهوه‌خانه‌ها در اصفهان وجود ندارد. مهدی رفیعی اظهار داشت: پلمب قهوه‌خانه‌های غیرمجاز در اصفهان بر اساس یک خرد جمعی و با هماهنگی دستگاه‌های مختلف در اصفهان صورت گرفت. وی با اشاره به اینکه پلمب قهوه‌خانه‌های غیرمجاز بر اساس قانون جامع مبارزه با دخانیات از سال ۸۵ و اصلاح ماده ۱۳ قانون مواد خوردنی، آشامیدنی و بهداشتی صورت گرفت، افزود: اگر امروز قهوه‌خانه غیرمجاز بسته‌شده بر پایه سلایق شخصی نیست و بر اساس قانون این کار صورت گرفته است. مدیر بهداشت محیط مرکز بهداشت استان اصفهان با اشاره به اینکه قرار نیست، قهوه‌خانه غیرمجاز بازگشایی شود، تصریح کرد: پلمب قهوه‌خانه‌ها طی برگزاری جلسات متعدد کارگروه‌های سلامت، شورای مبارزه با مواد مخدر، نیروی انتظامی و در پی یک هماهنگی کامل با تمام اعضای این کارگروه صورت گرفت. وی گفت: خوشبختانه توانستیم باهمت جمعی اقدام اساسی در راستای این کار صورت دهیم. این اظهارات در حالی بیان شد که محمدرضا فروزش ، جامعه‌شناس و کارشناس مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: نمی‌شود برای جلوگیری از یک معضل اجتماعی به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که چندین معضل دیگر از کنار آن بیرون بزند.
وی اظهار کرد: مسائل اجتماعی مانند دانه‌های زنجیر به هم متصل هستند و نمی‌توان بدون در نظر گرفتن جایگاه دیگر حلقه‌های زنجیر، تنها یک حلقه را موردتوجه قرارداد.
این مدرس دانشگاه بیان کرد: اگر بخواهیم مبارزه ما با قلیان به‌طورجدی صورت بگیرد، باید ابتدا یک طرح مطالعاتی جامع و چند موضوعی بر روی آن انجام داد که یکی از آن مباحث آینده‌پژوهی درباره رفتار فعالان این صنف ازجمله خدمات گیرندگان و خدمات دهندگان هست.
قلیان جایگزینی برای اعتیاد!
موضوعی که کوروش محمدی، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان و آسیب‌شناس مسائل اجتماعی به‌محض ورود به پارلمان شهر به آن پرداخت و اظهار کرد: مصرف قلیان جایگزینی برای اعتیاد به مواد مخدر است که جوانان با مصرف آن خود را از خطرات مواد مخدر حفظ می‌کنند و یکی از مشکلات اصلی متولیان فرهنگی ما درزمینه تبلیغ عدم مصرف قلیان و دخانیات این است که اصرار به رویه‌های غلط و اشتباه می‌کنند، سال‌هاست که اقدامات تبلیغی و فرهنگی انجام می‌شود و لازم است که روش‌ها تغییر یابد.
محمدی بابیان اینکه برخورد حذفی با قلیان نتیجه عکس دارد و به رفع معضل قلیان کمکی نمی‌کند، اظهار داشت: قهوه‌خانه‌ها فرصتی هستند که در قالب ویترین جوانان ما در پشت این ویترین به مصرف قلیان مشغول هستند و ما می‌بینیم که جوانان در چه مکان‌هایی مشغول به مصرف قلیان هستند، اگر این ویترین برداشته شود درواقع فضای روشن را برای جامعه بسته‌ایم و احتمال گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر صنعتی همانند شیشه در فضایی غیر شفاف افزایش می‌یابد.
مکان‌های مضر سلامت پلمب می‌شوند
دادستان عمومی و انقلاب اصفهان هم که از حامیان سرسخت بسته شدن مراکز غیرمجاز ارائه قلیان در اصفهان شناخته‌شده و در این زمینه از حمایت‌های استاندار سابق اصفهان نیز برخوردار بود، سال گذشته برخورد با مراکز عرضه قلیان را مستند به ماده 114 قانون آئین دادرسی کیفری دانست که عنوان می‌دارد: "جلوگیری از فعالیت تمام یا بخشی از امور خدماتی یا تولیدی از قبیل امور تجارتی، کشاورزی، فعالیت کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و شرکت‌های تجارتی و تعاونی‌ها و مانند آن ممنوع است، مگر در مواردی که حسب قرائن معقول و ادله مثبتِ، ادامه این فعالیت متضمن ارتکاب اعمال مجرمانه ای باشد که مضر به‌سلامت، مخل امنیت جامعه و یا نظم عمومی باشد که در این صورت، بازپرس مکلف است بااطلاع دادستان، حسب مورد از آن بخش از فعالیت مذکور جلوگیری و ادله یادشده را در تصمیم خود قید کند. این تصمیم ظرف پنج روز پس از ابلاغ قابل‌اعتراض در دادگاه کیفری است." حسن رحیمی در این زمینه گفت: برای مقابله با قلیان، علاوه بر برخوردهای قهری مانند برخورد قضایی، به اقدامات فرهنگی نیز نیاز است تا مردم متوجه مضرات آن شوند و خودشان به سمت قلیان روی نیاورند.
حالا هرچند که دادستان و مدیر مرکز بهداشت اصفهان بر عدم عرضه قلیان در این شهر تاریخی و فرهنگی اصرار می‌ورزند، اما حسن کامران در دیدار با حجت‌الاسلام والمسلمین منتظری، دادستان کل کشور خواهان اجرای قانون به‌صورت عمومی برای همه عرضه‌کنندگان مجوز دار قلیان‌ها شده است. بر اساس اعلام یک کانال تلگرامی نزدیک به این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی، وی به این مقام ارشد قضایی گفته است: "قانون باید براي همه اعضای اتحاديه قهوه‌خانه‌داران سراسر کشور به‌طور يكسان اجرا شود و اين بی‌عدالتی است كه اين صنف اصفهاني مورد تبعيض قرار گيرند."
آن‌طور که این کانال تلگرامی اعلام کرده، در این نشست مقرر شد ظرف يك ماه تمام قهوه‌خانه‌های داراي مجوز در اصفهان بازگشايي شوند و شروع به كار كنند، در غير اين صورت دادستان كل بايد دستور تعطيلي تمام قهوه‌خانه‌ها در سراسر كشور را صادر کند.
حالا زمزمه‌هایی از برداشته شدن برخی محدودیت‌ها برای عرضه قلیان در اصفهان به گوش می‌رسد و حتی یکی دوگام فراتر از آن، برخی واحدهایی هم به چشم می‌خورند که در آن قلیان عرضه می‌شود، ولی باید صبر کرد و دید مرکز بهداشت و دادستان مرکز استان برنده این بازی می‌شوند یا نماینده‌ای که معتقد است اعتبارش را از حمایت از "کلاه نمدی‌ها" و دوری از "لپ سرخی‌ها" دارد و دادستان کل کشوری که قول‌هایی را به این نماینده داده است؟
گزارش از کامران بهادر(هفته نامه قاف قلم)