فیروزه کوبی، هنر بی بدیل دست هنرمندانی است که با ظرافت و دقت فیروزه ها روی سطوح صاف و صیقلی می چسبانند و از سنگ و فلز دیدنی ترین وسایل را می آفرینند، در این میان، استاد محسن قربانی، هنرمند به نام این هنر در اصفهان، یکی از معدود هنمندانی است که موفق به کسب نشان مهر اصالت یونسکو شده است.
این هنرمند میانسال اصفهانی که دیپلم خود را در هنرستان هنرهای زیبا گرفته و اکنون هنر دستش آوازه و شهرت جهانی یافته است، هنرش را نتیجه یک آشنایی اتفاقی می داند. در زیر گفت و گوی قاف قلم با این هنرمند اصفهانی را از نظر می گذرانیم:
استاد قربانی، چطور شد که به هنر فیروزه کوبی روی آوردید و از کی و از کجا آغاز کردید؟
در سال 1375 با آقای روبن یروشالمی در اصفهان که کار فیروزه کوبی انجام می دادند، آشنا شدم. ایشان می خواستند فیروزه کوبی را با کار شبکه بری تلفیق نمایند. ایشان در آن زمان برای اولین بار قصد داشتند دور یک سنگآب را با فیروزه به شکل آیات قرآن شبکه بری نمایند. از آن به بعد هنر فیروزه کوبی را از ایشان آموختم. در سال 1388 آموزش هنر فیروزه کوبی را در سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری آغاز نمودم. در آن زمان هنر فیروزه کوبی به صورت سنتی و با چسب های سنتی انجام می شد. پس از آن به این فکر افتادم که چسب سنگ موجود را با یک نوع رزین مخلوط کنم. این چسب سنگ معایب چسب های قدیمی را نداشت و کیفیت کار را بالا می برد. در این هنر بنده هنر فیروزه کوبی را با طلاکوبی و شبکه بری تلفیق نمودم. همچنین برای ساب فیروزه دستگاهی درست کردم که سنگ هایی را که هنگام ساب خراب شده به راحتی برداریم و سنگ سالم جایگزین کنیم.
پس در این هنر صاحب سبک هستید، تا به حال چه موفقیت هایی در این زمینه کسب نموده اید؟
در سال 1390 نشان یونسکو و پس از آن نشان ملی را کسب نمودم. اثری که نشان گرفت تلفیق هنرهای مختلف شبکه بری، معرق صدف و فیروزه کوبی بود.
به نظر شما به عنوان یک متخصص، یک محصول ممتاز فیروزه کوبی باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
برای تشخیص فیروزه خوب ابتدا بایستی آگاهی مختصری درباره هنر فیروزه داشت. شناخت سنگ فیروزه کمی سخت است، اما می توان گفت ظرف فیروزه ای باکیفیت است که سنگ های به کار رفته در ظرف، تماما به یک شکل و یک رنگ نباشند. رنگ آن باید طیفی از آبی کم رنگ باشد تا آبی پر رنگ. هرچقدر هم فاصله های مشکی رنگ بین سنگ ها کم تر باشد با کیفیت تر است.
شرایط فعلی صنایع دستی ایران ( به ویژه شهر اصفهان) را چگونه ارزیابی می کنید؟
اوضاع فعلی هنر فیروزه کوبی در چهار پنج سال گذشته تا کنون بهتر شده است. قبلا افرادی خاص از این هنر استقبال می نمودند، اما در این چند سال اخیر مورد استقبال عموم هم قرار گرفته است.
به نظر شما برای مقابله با چالش های مطرح شده، چه اقداماتی باید صورت گیرد؟
برای بهبود شرایط هنری بایستی شرایط صادرات فیروزه کوبی بهبود یابد و همچنین بازاریابی مناسبی چه در ایران و چه در خارج از کشور صورت پذیرد.