در حالی که صبح روز گذشته برخی شبکه های اجتماعی بدون در نظر گرفتن واقعیت در صدد بودند که سرخی رنگ زاینده رود را به پساب یک واحد بزرگ صنعتی در مبارکه و یا زرین شهر ربط دهند، خیلی زود این شایعه رد و شرکت های فولادی منطقه به عنوان متهمان این سرخی روسپید و شایعه سازان سیه رو شدند.
پیش از ظهر روز گذشته بود که ناگهان یکی دو شبکه اجتماعی با انتشار عکسی از سرخ شدند رودخانه زاینده رود خبردادند که اتفاقا خبری صحیح بود ولی در ادامه این خبر نوشتند "به نظر می رسد این سرخی مربوط به پساب صنعتی یکی از شرکت های بزرگ تولیدی بالا دست باشد!"
موضوعی که ناخودآگاه این فرضیه را در ذهن مخاطب متبادر ساخت که شاید یکی از شرکت های فولاد ساز بزرگ منطقه برخلاف آنچه این روزها مطرح می شود که تصفیه خانه فاضلاب تاسیس کرده و نوار سبز احداث نموده و فعالیت های زیست محیطی وسیعی انجام داده اند، عامل این آلودگی بوده و هرچند اصفهانی ها تجربه آلودگی نفتی زاینده رود را دارند، اما باید چند روز بی آبی را دوباره در این شهر تجربه نمایند.
اما از شیوع این شایعه چیزی نگذشته بود که مسئولان محلی دوکارگر تصفیه خانه آب شهر یزد را مقصر این حادثه معرفی کردند و گفتند در حالی که این دوکارگر می خواستند فیلترها را شستشو دهند، بخش زیادی از این آلودگی را به زاینده رود فرستاده و این سیلی سرخی بوده که حالا صورت رودخانه موسمی زاینده رود را سرخ کرده است. اتفاقی خطرناک که هرچند از کنار گوش تصفیه خانه "باباشیخ علی" به عنوان تنها منبع تامین آب کلانشهر اصفهان گذشت و آب شرب را تهدید نکرد، اما می توانست برای چندمین بار نفت را سر سفره های اصفهانی بکشاند.
علاوه بر آن، در چنین مواقعی شایعاتی از مجاری غیر رسمی دهان به دهان می گردد که این شایعات می تواند وضعیت اشتغال استان را نیز دستخوش تغییر قرار دهد و می طلبد تا مخاطبان پیش از انتشار این شایعات، از صحت و سقم آن مطمئن شوند. یکی از این شایعات در این موضوع نیز احتمال ورود پساب صنعتی یکی از کارخانه های بزرگ بالادست به زاینده رود بود که برای ساعاتی باعث نگرانی خاطر شهروندان شد.
کارخانه هایی که علاوه بر عهده گرفتن بخش زیادی از تولید در این استان و حتی استان های همجوار، وضعیت اشتغال را نیز به طور چشمگیری بهبود بخشیده و در کنار خطوط تولید خود اقدامات سبزی را برای بهبود کیفی وضعیت آب و هوایی کارخانه در دستور کار قرار داده اند.
به طور مثال، شرکت فولاد مبارکه اصفهان علاوه بر کمربند سبزی که در حاشیه کارخانه احداث نموده است، در کنار طرح های توسعه ای فولادسازی سال های گذشته اقدام به ساخت لاگون های اضطراری مگامدول با 4 حوضچه اصلی، حوضچه آرامش و پمپ به حجم هر حوضچه حداقل3 هزار و 120 مترمکعب نموده تا لجن خروجي "کلاريفاير" از طريق لوله هاي 4 اينچ به حوضچه ها انتقال يابد و پس از ته نشيني، آب سرريز لاگون ها به حوضچه آرامش که زير60ppm مي باشد از طريق پمپ ها به قسمت ميکسينگ کلاريفاير مگامدول ها انتقال يابد و مجدداً آب براي پروسس احيا مستقيم مورد استفاده قرار گيرد که قطعا در این چرخه خبری از ورود آب به رودخانه زاینده رود نیست و آلودگی این رودخانه از طریق این کارخانه فرضیه ای رد شده است.
البته این در حالی است که مسئولان محلی ، استانی و حتی ملی نیز وضعیت غیرآلوده بودن این کارخانه را تایید و شرکت فولاد مبارکه و مجتمع فولاد سبا را پیشگام در بحث های زیست محیطی معرفی کردند.
رسول زرگرپور، استاندار اصفهان نیز در این زمینه ضمن تحسین اقدامات زیست محیطی در کارخانه فولاد مبارکه گفت: این شرکت به تازگی روند خوبي را در مصرف بهينه و صرفه جويي آب پيش گرفته و بايد جمع آوري فاضلاب شهرها، تصفيه آن ها و استفاده از پساب استاندارد در صنعت سرعت بيشتري به خود بگيرد. استاندار اصفهان با بيان اينكه 600 هزار كارگر استان عمدتاً در صنايع بزرگ مشغول به كار هستند، گفت: از آنجايي كه نميتوان صنايع را حذف كرد، بريدن بند ناف صنعت از آب تازه و استفاده صنعت از پساب با بهره برداري درست از آن بايد در دستور كار صنايع قرار گيرد.
کاهش مصرف تصادفی ایجاد نشد
بهرام سبحانی، مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه نیز در زمینه کاهش مصرف آب کارخانه فولاد مبارکه و راه اندازی تصفیه خانه های موثر گفت: کاهش مصرف در فولاد مبارکه به صورت تصادفي حادث نشده ، بلکه اقدامات خوبي از قبيل احداث تصفيه خانه هاي متعدد براي بازچرخاني، تصفيه و مصرف بهينه آب در کارخانه و استفاده از آبياري قطره اي براي آبياري 1600 هکتار فضاي سبز موجود در کارخانه صورت گرفته است و به جرأت مي توان گفت فقط بخشي از آب که ناچاراً براي خنک کاري تجهيزات و محصول استفاده مي شود تبخير مي گردد.
اتفاقات بزرگ مورد تایید محیط زیست
از سوی دیگر مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست هم مهر تاییدی بر این اقدامات زدند و هرچند معتقدند ورود پساب شرکت های فولادی به زاینده رود عملا امکان پذیر نیست، ولی بر لزوم رعایت اصول ایمنی تاکید دارند.
حمید ظهرابی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در این زمینه گفت: در خصوص کاهش مصارف آب در فولاد مبارکه اتفاقات بزرگ و خوبي رخ داده است. اين شرکت يکي از صنايع بزرگ استان است که همواره به مسائل زيست محيطي توجه خاصي دارد و مسؤليت هاي اجتماعي خود را به خوبي مي شناسد و به آن عمل مي کند.
با این توضیح هرچند در این شرایط خاص و حساس کشور که ایجاد و حتی حفظ یک شغل هم مورد تاکید و توجه مسئولان قرار دارد، به نظر می رسد تضعیف و شایعه سازی پیرامون صنایعی که به سختی وضعیت اشتغال را حفظ کرده اند، نه تنها سودی به جامعه نمی رساند، که با توجه به اقداماتی که در حوزه محیط زیست از سوی این شرکت ها به عنوان مسئولیت اجتماعی صورت گرفته است، می تواند ضربه ای باشد بر پیکره تولید و صنعت، هرچند این شایعه خیلی زود توسط مسئولان تکذیب شد.
گروه اقتصادی همراز / رضا صالحی پژوه