سینماگران به‌جای نمایش ناامیدی، به امیدآفرینی بپردازند

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز، دکتر عادله عسگری، متخصص اعصاب و روان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، در برنامه پنجره باز، ویژه‌برنامه چهل و سومین جشنواره فیلم فجر، به اهمیت پرداختن به موضوع خودکشی در سینما و تلویزیون اشاره کرد.
وی تأکید کرد که خودکشی مساله‌ای نیست که بتوان آن را نادیده گرفت؛ بلکه باید درباره آن گفتگو و آگاهی‌رسانی صورت گیرد، چراکه هر انسانی ممکن است در برهه‌ای از زندگی خود با این چالش روبه‌رو شود.
وی با انتقاد از نحوه نمایش خودکشی در برخی آثار سینمایی و تلویزیونی، گفت: اشتباهی که بارها در فیلم‌ها دیده‌ایم، نمایش جزئیات و صحنه‌های خودکشی است که کاملاً نادرست است. همچنین، برخی فیلم‌ها خودکشی را به‌عنوان اقدامی قهرمانانه جلوه می‌دهند که این نیز اشتباه بزرگی است.
دکتر عسگری با اشاره به پدیده خودکشی‌های تقلیدی خاطرنشان کرد که نمایش نادرست این مساله می‌تواند تأثیرات منفی و جبران‌ناپذیری بر جامعه بگذارد.
وی بر این نکته تأکید کرد که سینما و تلویزیون باید به‌درستی پیامدهای خودکشی را به تصویر بکشند، از جمله تأثیرات عاطفی و روانی آن بر خانواده و نزدیکان فرد.
وی افزود: آیا تاکنون فیلمی به این موضوع پرداخته که خانواده فردی که خودکشی کرده، با چه رنج و پیامدهایی مواجه می‌شود؟ وقتی کسی جان خود را می‌گیرد، حداقل ۱۰ نفر از اطرافیانش تحت تأثیر این فقدان قرار می‌گیرند.
دکتر عسگری بر مسئولیت رسانه‌ها در پرداختن صحیح و آگاهانه به این موضوع تأکید کرد و از فیلم‌سازان خواست که با حساسیت بیشتری به این مساله بپردازند تا از افزایش موارد خودکشی‌های تقلیدی و آسیب‌های ناشی از آن جلوگیری شود.
وی تأکید کرد که سوگ خودکشی، یک سوگ معمولی نیست، بلکه یک سوگ پاتولوژیک است. اطرافیان فردی که دست به خودکشی زده، اغلب احساس عذاب وجدان می‌کنند و با پرسش‌های دردناکی مواجه می‌شوند: چه کاری می‌توانستم انجام دهم که انجام ندادم؟ کجا اشتباه کردم؟ آیا من مقصر هستم؟ این احساس گناه و سرزنش خود، یکی از پیامدهای سنگین خودکشی برای بازماندگان است.
دکتر عسگری همچنین به تابوهای اجتماعی پیرامون خودکشی اشاره کرد و گفت: بسیاری از خانواده‌ها علت واقعی مرگ عزیزشان را پنهان می‌کنند، زیرا نگران قضاوت‌های اجتماعی و تبعات آن هستند. در برخی موارد، حتی حاضر نیستند درباره این موضوع صحبت کنند، چرا که تصور می‌کنند آبرو و حیثیت‌شان به خطر خواهد افتاد.
وی معتقد است که سینما می‌تواند با پرداختن به این مسائل، به درک بهتر جامعه از پیامدهای خودکشی کمک کند. اگر فیلم‌ها به درستی به نمایش بگذارند که پس از خودکشی چه بر سر خانواده و عزیزان فرد می‌آید، شاید کسانی که در فکر چنین اقدامی هستند، بیشتر درباره تصمیم خود بیندیشند و به تأثیر مخرب آن بر نزدیکانشان توجه کنند.
وی بر نقش آگاه‌سازی رسانه‌ها تأکید کرد و از سینماگران خواست که به جای نمایش صحنه‌های خودکشی، به بازتاب پیامدهای آن بپردازند، چرا که این رویکرد می‌تواند عاملی بازدارنده باشد و جان‌های بسیاری را نجات دهد.
دکتر عسگری با ابراز خرسندی از توجه سینمای امسال به موضوع سلامت روان در جشنواره فیلم فجر گفت: اینکه هنرمندان ما دغدغه‌مندند و تمایل دارند در این حوزه نقش مؤثری ایفا کنند، جای امیدواری دارد.
وی تأکید کرد: با این حال، پرداختن به چنین موضوعات حساسی بدون مشورت با متخصصان می‌تواند آسیب‌زا باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین خاطرنشان کرد: مشاوره‌هایی که در فیلم‌ها ارائه می‌شود، باید علمی و استاندارد باشد. در غیر این صورت، ممکن است اطلاعات نادرست یا غیرعلمی به مخاطب منتقل شود.
دکتر عسگری با اشاره به تأثیر عمیق رسانه بر افکار عمومی گفت: مردم به شدت تحت تأثیر فیلم‌ها و سریال‌ها قرار دارند. اگر این آثار به اشتباه موضوعی را مطرح کنند، ممکن است مخاطبان را دچار برداشت‌های نادرست کرده و حتی موجب آسیب‌های روانی شوند.
وی بر مسئولیت فیلم‌سازان در ارائه روایت‌های دقیق و آگاهانه از مسائل روان‌شناختی تأکید کرد و از آن‌ها خواست که برای بازنمایی صحیح این مسائل، حتماً با متخصصان سلامت روان مشورت کنند تا آثارشان هم از نظر هنری و هم از نظر علمی، تأثیرگذار و مسئولانه باشد.
این متخصص اعصاب و روان تصریح کرد: هر انسانی ممکن است در برهه‌ای از زندگی خود با اختلالات روان‌پزشکی روبه‌رو شود، اما نکته مهم آگاهی از این مساله و اقدام برای دریافت کمک حرفه‌ای است. وی تأکید کرد که افراد نباید از مراجعه به روان‌شناس و روان‌پزشک هراس داشته باشند، بلکه باید این امر را گامی ضروری برای بهبود سلامت روان خود بدانند.
وی بر نقش سینما در تغییر نگرش جامعه نسبت به سلامت روان تأکید کرد و گفت: آثار سینمایی باید این موضوع را نشان دهند و راهکار ارائه دهند. وی همچنین از کلیشه‌های نادرست درباره بیمارستان‌های روان‌پزشکی در فیلم‌ها انتقاد کرد و افزود: در بسیاری از فیلم‌ها، بیمارستان‌های روان‌پزشکی و بیماران این حوزه بسیار ترسناک به تصویر کشیده می‌شوند، در حالی که واقعیت چنین نیست.
دکتر عسگری خاطرنشان کرد که این تصویرسازی‌های نادرست موجب تقویت انگ و تبعیض نسبت به بیماران روان‌پزشکی شده و آن‌ها را از دریافت درمان مناسب بازمی‌دارد. وی از فیلم‌سازان خواست که با رویکردی واقع‌بینانه و علمی، چهره‌ای درست و انسانی از سلامت روان در آثار خود ارائه دهند تا هم آگاهی جامعه افزایش یابد و هم بیماران بدون ترس برای درمان اقدام کنند.
دکتر عسگری با انتقاد از به‌کارگیری اصطلاحاتی مانند «دیوانه» در مکالمات روزمره و عامیانه گفت: این واژه‌ها نه‌تنها نادرست‌اند، بلکه به انگ اجتماعی پیرامون بیماران روان‌پزشکی دامن می‌زنند.
وی تأکید کرد که این موضوع باید در فیلم‌ها و سریال‌ها نیز رعایت شود، زیرا سینما و تلویزیون نقشی کلیدی در شکل‌دهی به نگرش عمومی نسبت به سلامت روان دارند.
وی با اشاره به درک محدود جامعه از بیماری‌های روان‌پزشکی افزود: اختلالات روانی، مانند هر بیماری دیگری، دوره درمان دارند و با مراقبت و دارودرمانی قابل کنترل و بهبود هستند. اگر آگاهی مردم در این زمینه افزایش یابد، همدلی آن‌ها نیز بیشتر خواهد شد.
دکتر عسگری خاطرنشان کرد که برخی تصورات نادرست درباره سلامت روان هنوز در جامعه ریشه دارد و نیاز به تغییر دارد.
وی بر مسئولیت سینماگران در تغییر این نگرش تأکید کرد و گفت: سینما باید به موضوع سلامت روان و خودکشی با نگاهی همدلانه بپردازد. خودکشی نباید در فیلم‌ها به‌عنوان یک راه‌حل نشان داده شود، بلکه باید بر پیشگیری از آن تأکید شود.
وی توضیح داد که خودکشی یک فرآیند قابل پیشگیری است. در لحظات بحرانی، حضور یک فرد آگاه و همراه می‌تواند جان یک انسان را نجات دهد. سینما می‌تواند این آگاهی را به مردم بدهد.
دکتر عسگری پیشنهاد کرد که سینماگران به‌جای نمایش ناامیدی و پایان‌های تلخ، به امیدآفرینی بپردازند.
وی افزود: بهتر است فیلم‌ها داستان‌هایی را روایت کنند که در آن فردی از خودکشی نجات می‌یابد، یا تأثیرات عمیق این اقدام بر خانواده و عزیزان فرد نشان داده شود. ما باید به آینده و امید بپردازیم، نه به نیستی و نابودی./انتهای پیام