کارنامه چهارماهه مجلس یازدهم نشان میدهد که علیرغم شعارهای اولیه درباره مجلس انقلابی و رسیدگی به مشکلات مردم، حاشیهها در این مجلس بر متن غلبه کرده است و کمتر خبری از طرحها و لوایح شنیده میشود.
مجلس یازدهم در حالی ۷ خرداد آغاز به کار کرد که با توجه به برگزاری انتخابات اسفندماه سال گذشته اصولگرا بودنش از ابتدا محرز بود و پیشبینیهای سیاسیون نشان میداد که پارلمان یازدهم با اکثریت نمایندگان اصولگرا تشکیل میشود و اصلاحطلبان حامی دولت و مستقلین با توجه به تعداد کرسیهای کمی که به دست می آورند، در حاشیه قرار میگیرند.
مجلس یازدهم با شعار مجلس انقلابی و با تاسی به سردار شهید اسلام حاج قاسم سلیمانی کار خود را آغاز کرد به طوری که حتی برخی نمایندگان این مجلس به آن لقب "مجلس شهید سلیمانی" دادند و فراکسیون اکثریت مجلس که پیش از این و در دوره ریاست علی لاریجانی نام فراکسیون "اصولگرایان ولایی" و یا قبل تر "رهروان ولایت" را یدک میکشید به فراکسیون "انقلاب اسلامی" تغییر نام داد و در انتخابات اخیر این فراکسیون برعکس مجالس سه دوره قبل که افراد نزدیک به رئیس مجلس ریاست آن را برعهده داشتند و رئیس مجلس به نوعی پدر معنوی آن به شمار میآمد، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس یازدهم با رای اعضاء در راس این فراکسیون قرار گرفت.
حاشیهها از ابتدای آغاز به کار مجلس در موضوعاتی همچون انتخابات هیئت رئیسه، حضور جنجالی ظریف و حمله به برجام و سیاست خارجی دولت، رد اعتبارنامه غلامرضا تاجگردون، رییس سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، اعتراض به اعتبارنامه یکی از نمایندگان جوان به دلیل جعل مدرک تحصیلی و حواشی انتخاب رئیس دیوان محاسبات کلید خورد و بعد از آن نیز با موضوعاتی نظیر تحویل خودروی "دناپلاس" با شرایط ویژه به نمایندگان، ارسال 1500واکسن آنفلوآنزا به مجلس و دریافت وام 200 میلیونی ادامه یافت.
این گزارش مروری دارد بر اتفاقاتی که از ابتدای تشکیل مجلس یازدهم تا به امروز حول محور این مجلس شکل گرفته و در میان افکار عمومی بازتاب وسیعی داشته است.
نمایندگان مجلس یازدهم در حالی وارد ساختمان سبز بهارستان شدند که پیش از ورود فکر عدم کفایت و استیضاح رئیس جمهور را در سر میپروراندند که در همان بدو ورود و پس از پیگیری و جمعآوری امضاء برای عملی کردن این تصمیم با واکنش مسئولان عالی کشور مواجه شده و از انجام آن عقبنشینی کردند.
تاجگردون و اعتبارنامه ای که رد شد
در نخستین اقدام، مجلس یازدهم تصمیم به رد اعتبارنامه غلامرضا تاجگردون منتخب گچساران گرفت و اعتبارنامه او را با ۱۲۸ رای رد کرد. رئیس سابق کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به دلیل آنچه نمایندگان فساد و رانت خواری خواندند، از مجلس یازدهم جا ماند و نتوانست با دفاعیاتش نمایندگان مخالف را قانع کند. هرچند که برخی ناظران این برکناری را سیاسی قلمداد کردند و دلیل آن را توقف تاج گردون اصلاح طلب و حامی دولت از راندن در جاده ای یکطرفه ای دانستند که می توانست با نفوذی که دارد یک تنه در مجلس اصولگرا قدرت بگیرد و فراکسیونی مستقل و قوی را تشکیل دهد.
با این حال تلاش نمایندگان برای فشار به دولت حسن روحانی معطوف به کابینه او شد و دعوت از وزراء و استیضاح آنها در دستور کار قرار گرفت که در این مدت محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه نیز در صحن مجلس هدف توهین برخی نمایندگان قرار گرفت.
برخی نمایندگان با هجمه به دستگاه دیپلماسی و دولت، سیاست خارجی را منفعلانه توصیف کرده و علیه وزیر خارجه شعار سر دادند اما ظریف در پاسخ گفت که "توهینها را به جان میخرم و از مهمان نوازی نمایندگان تشکر کرد. وزیر امور خارجه خطاب به نمایندگان گفت: بدانید همه ما در یک کشتی نشستهایم، همه ما باهم هستیم. آمریکا و رژیم صهیونیستی لیبرال، اصلاح طلب، اصولگرا، انقلابی و غیرانقلابی میشناسند، آنها با کل ایران و تمامیت ارضی کشور مخالف اند".
پیش از این محمدجواد آذری جهرمی، وزیر جوان ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز اول تیرماه با عنوان پاسخگویی درباره وضعیت فضای مجازی به مجلس فراخوانده شد. وی در این جلسه با تاکید بر اینکه دغدغههای فرهنگی، دینی و تغییر سبک زندگی بهجاست، خاطر نشان کرد: با دست روی دست گذاشتن و بستن کار درست نمیشود؛ باید در این زمینه کار کرد. اینستاگرام با سیاستهای ما به قطب تبدیل شده؛ زیرا پلتفرمهای دیگر بسته است.
همزمان طرحی در ارتباط با شبکههای اجتماعی در مجلس اعلام وصول شد که بازتاب گستردهای در رسانهها داشت و بسیاری آن را مقدمهای برای فیلترکردن شبکههای اجتماعی خارجی مانند اینستاگرام عنوان کردند.
به موجب این طرح، تمام پیامرسانهای خارجی ملزم به ثبت در سامانه «پنجره واحد» از طریق یک شرکت داخلی هستند. این طرح شامل ایجاد یک نهاد مرکزی است که آن را «هیات ساماندهی» نامیدهاند و از رییس مرکز فضای مجازی، نماینده وزارتخانههای ارتباطات، ارشاد، اطلاعات، دادستانی کل کشور، کمیسیون فرهنگی، صدا وسیما، اطلاعات سپاه، سازمان تبلیغات، نیروی انتظامی و سازمان پدافند غیر عامل تشکیل میشود.
مدرس به پاستور نرسید!
مجلس در همین مدت کوتاه دوبار موضوع رای اعتماد به وزیر پیشنهادی صمت را در دستورکار داشت که دومی به سرانجام رسید. اولی 22 مرداد بود که بررسی برنامه و صلاحیت حسین مدرس خیابانی و اخذ رای اعتماد را در دستور کار جلسه علنی نمایندگان قرار داد ولی در نهایت او نتوانست رای اعتماد مجلس را به دست آورد. یکی از نمایندگان علیرغم موضوعات اقتصادی، یکی از دلایل رای عدم اعتماد به گزینه پیشنهادی را توهین به نمایندگان از سوی حسن روحانی با عدم حضور در بهارستان عنوان کرد و گفت: روحانی باید برای دفاع از وزیر به مجلس میآمد؛ مگر خون ایشان از نمایندگان رنگینتر است که میگویند ستاد مقابله با کرونا با حضور وی مخالفت کرده است؟!
روز گذشته علیرضا رزم حسینی برای رای اعتماد به مجلس رفت و این بار مجلس به وزیر روحانی رای مثبت داد. این جلسه که باز هم روحانی در آن حضور نداشت، به تشنج کشیده شد و سخنانی علیه روحانی در آن زده شد.
مگر سهمیه بندی را من لغو کردم؟
یکی دیگر از اعضای کابینه دولت دوازدهم که پیش از این طرح استیضاحش توسط عده ای از نمایندگان مطرح شده بود و به مجلس رفت کسی نبود جز بیژن نامدار زنگنه، وزیر کهنه کار نفت تا درباره وضعیت فروش نفت و سهمیه بندی بنزین توضیحاتی به نمایندگان ارائه دهد.
زنگنه ۲۵ شهریورماه در مورد سهمیهبندی بنزین که علیرضا زاکانی رئیس مرکز پژوهشهای مجلس تصریح کرده بود که 150 هزار میلیارد تومان به دلیل لغو سهمیهبندی بنزین خسارت دیدیم،گفت: مگر سهمیهبندی بنزین را من لغو کردم؟ سهمیهبندی بنزین تصمیم دولت بوده و مجلس نیز در زمان خودش هیچ مخالفتی با آن نکرد.
درخواست فراکسیون سیر و عدس و شوخی با فراکسیون ماش و کرفس
حاشیههای مجلس یازدهم تقریبا با خبر علیرضا سلیمی، عضو هیئت رئیسه از تشکیل فراکسیون " سیر و عدس" شروع شد. وی در همان روزهای ابتدایی اعلام کرد هیات رئیسه جلوی تشکیل فراکسیونهای رو به افزایش در مجلس را گرفته تا شاید به ماش و کرفس نرسد! سلیمی با اظهار شگفتی از درخواست تشکیل فراکسیون سیر و عدس گفت: سئوال اینجاست شأن یک فراکسیون باید در این حد پائین آورده شود؟!
تبریک متفاوت برای مادر شدن
همچنین توئیتهای برخی نمایندگان از جمله تبریک نماینده زن تهران به نماینده اصفهان برای مادر شدن که مسئله ای شخصی تلقی می شود و به نطر میرسد اغلب برای جذب مخاطب بیشتر در فضای مجازی صورت گرفته نیز حاشیه ساز شد که همین موضوع باعث شد تا احمد امیرآبادی فراهانی عضو هیئت رئیسه مجلس که سابقه نمایندگی دو دوره قبل را نیز در کارنامه دارد احساس خطر کرده و به این مسئله ورود کند. وی اعلام کرد: "نمایندگان مراقب رفتارهایشان در فضای مجازی باشند".وی تصریح کرد: مردم این دوره با یک امیدی به مجلس یازدهم رأی دادند و ما هم به دنبال این هستیم که دغدغههای مردم را پیگیری کنیم و این نگرانی را داریم که بعضیها برای مجلس حاشیه ایجاد کنند.
انتقام با توقف پخش سریالهای کرهای!
همچنین ابتدای مرداد ماه بود که عباس مقتدایی نماینده مردم اصفهان در نطق علنی خود در مجلس، در واکنش به توقیف هفت میلیارد دلار از پول فروش نفت ایران در بانکهای کرهای، درخواست توقف پخش سریالهای کرهای در صدا و سیما را نیز مطرح کرد.
این نطق و درخواست با واکنش بسیاری از مردم و سیاسیون مواجه شد و برخی آن را دستمایه طنز قرار دادند. یکی از فعالان مجازی در توییتی نوشت: در راستای پیشنهاد حماسی نماینده محترم مجلس در خصوص انتقام از کره جنوبی، پیشنهاد میشود هر شب بازی ۲-۶ فوتبال ایران و کره را از تمامی کانالها پخش نمایید، خصوصا صحنه گریه مربی. باشد که دلارهایمان را پس بدهند.
وقتی دعوای میرسلیم و رئیس بالا گرفت
مصطفی میرسلیم که در انتخابات ریاست مجلس نتوانست کرسی ریاست را از آن خود کند، سکوت خود را شکست و از رشوه ۶۵میلیاردی در دوران شهرداری قالیباف به نمایندگان پیشین مجلس برای عدم پیگیری تحقیق و تفحص از شهرداری خبر داد. هرچند که با این اقدام، حامیان قالیباف، میرسلیم را متهم به اتهام زنی کردند، اما میرسلیم معتقد است که قوه قضاییه حتما این مسئله را پیگیری میکند.
همچنین سفرهای استانی محمدباقر قالیباف تحت عنوان نظارت میدانی که از خوزستان آغاز شد به عنوان حرکتی انتخاباتی برداشت شد و احتمالا در آینده هم ادامه یابد.
انتخاب پرحرف و حدیث بذرپاش
تصمیم نمایندگان همچنین در جریان انتخاب رئیس دیوان محاسبات نیز حاشیه ساز شد به طوری که احمد توکلی، رئیس هیات مدیره دیدهبان شفافیت و عدالت با ارسال نامهای به رئیس مجلس از او درخواست کرد تا در مورد انتخاب بذرپاش به عنوان یکی از منتخبان ریاست دیوان محاسبات تجدیدنظر کند. توکلی ابتدا علت مخالفت خود با ریاست بذرپاش را نداشتن سابقه کافی و تحصیلات مرتبط دانست و انتخاب او را غیرقانونی دانسته بود.
این درحالی است که در پی نامه محمد باقر قالیباف به حمیدرضا حاجی بابایی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه جهت بررسی مجدد فرآیند انتخاب رئیس دیوان محاسبات کشور، حاجیبابایی در نامهای به قالیباف اعلام کرد، پس از برگزاری مجدد دو جلسه اعضای کمیسیون و بررسی برخی انتقادات، بار دیگر درستی فرایند انتخاب رئیس دیوان محاسبات مورد تایید اعضای کمیسیون بودجه مجلس قرار گرفت.
اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری
یکی دیگر از اقدامات حاشیه ساز مجلس یازدهم طرح اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری بود که با واکنش رسانههای دو جناح مواجه شد به طوری که یکی از رسانههای اصولگرا در این باره نوشت: برخی نمایندگان مجلس طرحی برای اصلاح قانون انتخابات ریاستجمهوری مطرح کردهاند که ایرادات فراوانی میتوان به آن وارد دانست. عنوان «اصلاح قانون انتخابات ریاستجمهوری» مطرح شده است. در طرح اولیه که این روزها در کمیسیون شوراهای مجلس درحال بررسی است، اصلاحاتی در قانون پیشین انجام و تکملههایی به آن افزوده شده است که برخی از آنها حیرتبرانگیز است و به نظر میرسد بیش از هرچیز پوست خربزهای است که زیر پای شورای نگهبان گذاشته میشود.
دنا پلاس زیر پای نمایندگان انقلابی
یکی دیگر از حواشی پر رنگ تر از متن در این دوره از مجلس دریافت اقساطی خودروی دنا پلاس با شرایط ویژه از سوی نمایندگان بود که از سوی برخی رسانهها به اقدام پیش دستانه خودرو سازان برای لغو نظارت و طرحهای تحقیق و تفحص از صنعت خودروسازی تعبیر شد. این موضوع زمانی حاشیه سازتر شد که برخی نمایندگان حتی به این امتیاز هم معترض شده و خواستار دریافت ماشین شاسی بلند برای سرکشی از نقاط صعب العبور حوزه انتخابیه خود شدند!
پس از اعلام این خبر، محمدحسین فرهنگی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس اعلام کرد که این خودروها در گذشته به نام نمایندگان شمارهگذاری میشد، اما این دوره به نام مجلس شمارهگذاری شده است و امکان واگذاری ندارد. همچنین او تشریح کرد که برخی نمایندگان خودروی مناسبی برای سرکشی به حوزههای انتخابیه در اختیارشان نیست و پس از پایان دوره مجلس نیز این خودروها مستهلک میشود و عملا به درد مجلس نمیخورد.
سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره حواشی ایجاد شده در مورد تحویل خودروی دناپلاس به نمایندگان متقاضی گفت: مجلس مصر است حاشیهها بر متن غلبه نکند و انتظار بجا از مجلس این است که موضوع خودرو را به سامان مشخصی برساند.
این در حالی است که احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی ضمن تشریح چرایی اعطای خودرو دنا پلاس به نمایندگان مجلس بیان کرد که همه نمایندگان اقدام به دریافت خودروهای مجلس نکردهاند و نمایندگانی که خودروی شخصی داشتند از دریافت این خودروها امتناع کردند.
علیرضا زاکانی، رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی نیز در واکنش به حواشی اخیر پیرامون دریافت خودروی دناپلاس توسط نمایندگان مجلس یازدهم، گفت: در تقسیم خودرو، حدود 2 هزار دستگاه به دستگاههای دولتی دادند و به مجلس حدود دویست و خردهای تحویل داده شد، مجلس نیز با ارزیابی این موضوع به این نتیجه رسید که اگر به این شیوه، خودروی قسطی به نمایندگان تحویل بدهد، حدود 107 میلیارد تومان به نفع مجلس و بیتالمال خواهد شد.
وی تصریح کرد: مجلس باید میگفت من خودروها را تحویل گرفته و در اختیارتان قرار میدهم، اما سند آنها به نام مجلس شورای اسلامی خواهد خورد چون کار نماینده نباید لَنگ بماند.
لااقل دم از حاج قاسم نزنید!
این در حالی است که حسن کامران نماینده سابق مجلس در واکنش به دریافت ماشینهای چند صد میلیونی نمایندگان مجلس یازدهم گفت: امروز سخنگوی مجلس توجیهی را درباره خودرو اتخاذ کرد که متاسف شدیم. هر دوره این توجیهات است. بابا کسی که به مجلس میآید مگر باید خانهاش عوض شود، دلار و ماشین بگیرد و لباسش را عوض کند؟ امروز هفته دفاع مقدس است وقتی جانباز شیمیایی ما و رزمنده معسر ما در زندگی روزمرهاش مانده است شما با این توجیهات خجالت نمیکشید؟ مجلس حمل و نقل دارد و مانند ادارات دیگر نمایندگان را میبرد و میآورد این چه توجیهی است. چهارسال آمدهاند مجلس لباس و خانه و ماشینشان را عوض کنند و بچههایشان را سر کار بگذارند؟ دست از این کارها بردارید. او گفت: من انتظار داشتم مجلس انقلابی بگوید ارز ماموریتی قطع شود چون پول آن از بیت المال پرداخت میشود.
کامران به دوران نمایندگی خود اشاره کرد و گفت: من شش دوره مجلس بودم در این شش دوره به یکی از نمایندگان گفتم تو که دور قبل ماشین گرفته بودی گفت این دوره گرفتم برای دامادم. از این توجیهات دست بردارید و توبه کنید استغفار بطلبید دم از شهید سلیمانی هم نزنید شهید سلیمانی اینگونه بود که دائما اسم او را میبرید؟ جبران مافات کنید.
جنجال 1500 واکسن آنفلوآنزا
هنوز جنجال تحویل خودروهای دنا پلاس اتوماتیک به نمایندگان تمام نشده بود که به فاصله دو روز انتشار خبر و متعاقب آن تصویر رسید واگذاری 1500 دوز واکسن آنفلوآنزا به مجلس، حاشیه جدیدی را برای بهارستان رقم زد.
با طرح خبر واگذاری 1500 واکسن به بهداری مجلس، این بار مجلسنشینان خیلی سریع واکنش نشان دادند تا ماجرا بیخ پیدا نکند. چاره ایشان برای انتقادها نسبت به مجلسی که به اصرار نمایندگانش صفت «انقلابی» را به دنبال خود میکشد، همچون انصراف برخی نمایندگان از دریافت خودرو، باز پس فرستادن واکسنها بود و البته بعد هم بر این نکته تاکید کردند که این یک روال هر ساله است.
حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره این ماجرا گفت: این موضوع که باید واکسن دریافت میکردند، حرف حقی است اما بنده معتقدم باید ابتدا واکسن به اندازه کافی بین مردم توزیع میشد بعد به مجلس میدادند.
واکنش رئیس مجلس به حاشیهها
رئیس مجلس شورای اسلامی در آیین افتتاح نمایشگاه دایمی توانمندیهای راهبردی نیروی هوا و فضای سپاه تاکید کرد که مجلس یازدهم به حواشی که برای آن ایجاد میکنند توجهی نداشته و تمام تلاش خود را به کار میگیرد تا در چارچوب وظایف خود با تکیه بر فرهنگ دفاع مقدس به ایمان به خداوند و باور به سنتهای الهی مشکلات مردم را برطرف کند.
منبع : خبر فوری