از آغاز همه گیری کرونا جامعه در دو موضع متفاوت با این بحران روبرو شد، نخست فعالیتهای جهادی مردم، از خودگذشتگی‌های کادر درمان، و تلاش‌های موفق محققان برای ساختن واکسن علیرغم همه محدودیت‌های خارجی و حتی داخلی بود که همدلی های دهه شصت را بخاطر می آورد. اما بخش دوم و اصلی‌ترین قسمت آن، شیوه مدیریت...
گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- سیده فاطمه حبیبی: رئیس جمهور 23 اسفند سال گذشته در آخرین جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا سال 99 با تمجید از عملکرد دولت در اداره اپیدمی کرونا، گفت: «این کارها در بحران کرونا می‌تواند منبعی برای کلاس‌های درس دانشگاهی باشد. برخی از کارها در این مدت صد درصد و برخی بسیار موفق بوده است و کارهای ارزشمندی است که در این مدت انجام شده است. این کار می‌تواند به مدلی برای مقابله با بیماری‌های واگیردار وارد کتاب‌های درسی شود و مورد توجه برای آینده باشد.»
اما مرور کارنامه یکساله مدیریت بحران کرونا در کشور، به ما نشان خواهد داد دقیقا رییس جمهور، از کدام مدل منحصر به فرد سخن می‌گوید.
آنچه از آغازین روزهای بحران کرونا در خاطر باقی مانده، نامه گلایه آمیز وزیر بهداشت به حسن روحانی، به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی و درخواست همکاری همه دستگاه‌ها با وزارت بهداشت است که در آن ضمن گله از کمبود ماسک، سئوالی بی پاسخ از وی پرسید: «این شبکه فرصت‌طلب بی‌انصاف از کجا خاطر جمعی دارد که اینگونه جسورانه روبروی مردم و مسئولین می‌ایستد و به راحتی اعلام می‌کند که دویست میلیون ماسک را می‌تواند 24 ساعته با فلان قیمت در فلان جا عرضه کند؟» مسئله بغرنجی که بالاخره با همکاری نهادهای امنیتی و فعالیتهای جهادی مردم، حل شد.
پس از آن امتناع رییس جمهور از پذیرش مسئولیت ریاست ستاد ملی مقابله با کرونا بود.
در شرایطی که تصمیمات این ستاد نوپا، نیاز به ضمانت اجرایی و تایید رئیس جمهور را داشت، علیرغم تذکر و هشدارهای مکرر مسئولین سایر بخش ها، رئیس جمهور در جلسات حاضر نمی‌شد و در آن روزهای حساس، تصمیمات به شکلی بروکراتیک و زمان بر به وی می‌رسید و ستاد معطل تایید یا رد ایشان می‌ماند.
سرانجام با نامه علی لاریجانی رئیس وقت مجلس، به رهبر انقلاب مبنی بر برداشتن بار مسئولیت ریاست ستاد ملی مقابله با کرونا، از دوش وزیر بهداشت؛ ریاست ستاد به رییس جمهور واگذار و روحانی مجبور به پذیرش مسئولیت شد.
نامه دردناک وزیر بهداشت به سردار شهید حاج قاسم سلیمانی نیز از دیگر مواردی است که احتمالا رئیس جمهور خواهان ثبت شدنش در کتب درسی است، وقتی وزیر بهداشت نا امید از تأثیر حرفش بر اعضای ستاد، با شهید سلیمانی درد دل می‌کند: «موج حمله جدیدی شکل گرفته، یک میلیارد دلاری که رهبری از صندوق توسعه موافقت کردند ماه هاست به جز سهم کوچکی نگرفته ام. نمی‌دانم برای کدام کار مهمتر گذاشته اند؟» و با رسانه ای شدن موضوع، مشخص شد بانک مرکزی با توجیه اینکه تزریق این میزان اعتبار، سبب افزایش نقدینگی و تورم خواهد شد، از قرار دادن آن در اختیار وزارت بهداشت خودداری کرده است و پس از گلایه وزیربهداشت، سی درصد آن را آزاد نمود، مبلغ اندکی که نمکی آن را نپذیرفت و اعلام کرد «به دکتر تقوی‌نژاد گفتم، این مقدار اندک را هم برگردانید.
ما گذشتیم تا مبادا درخواست من موجب تزلزل پایه‌های نظام و تغییر نرخ دلار نشود و اعلام کردیم که این رقم را نمی‌خواهیم....من گفتم نکند با این پول پایه پولی و معادلات اقتصادی دچار مشکل شود و برای همین اعلام کردم همین میزان را هم برگردانند. از این به بعد ما لب فرو می‌بندیم.»
اما سیاه ترین روزهای کرونایی با طغیان ویروس در آبان ماه رقم خورد.
در 28 مهر ماه با اعلام 337 کشته در یک روز، ایران در رتبه نخست مرگ و میر ناشی از کرونا در جهان قرار گرفت.
و پس از آن وزارت بهداشت، تقاضای تعطیلی دو هفته ای تهران و حتی الامکان همه کشور را به ستاد مقابله با کرونا ارائه داد که مورد موافقت قرار نگرفت.
آمارها هر روز رو به افزایش بود بطوری که از 12 آبان به بعد روزانه بیش از 450 ایرانی جان خود را از دست میداد، اما ستاد مقابله با کرونا همچنان از تعطیل کردن کشور سر باز می‌زد.
با تعلل این ستاد، سیاه ترین روز کرونایی کشور در 26 آبان با 486 کشته ثبت شد. تا جایی که تمام کسانی که پیش از آن با تعطیلی مخالف بودند، اکنون از پیشنهاد وزارت بهداشت حمایت میکردند. اما از تصمیم ستاد کرونا، خبری نمی‌شد.
سید نظام الدین موسوی، نماینده مجلس، در همین ارتباط در توییتی نوشت:
«مجمع نمایندگان تهران، شورای شهر تهران، استاندار تهران، شهردار تهران، روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و... همه موافق تعطیلی 2هفته ای تهران برای قطع زنجیره سرایت و کاهش تلفات انسانی ویروس کرونا هستند.
بیشتر بگویم یا متوجه شدید برغم این اجماع، کجای کار علامت توقف نصب شده است؟»
زهره الهیان دیگر نماینده مجلس نیز در این باره گفت: «با توجه به شواهد و قرمز بودن شرایط تهران موافقت تعطیلی دوهفته همان طور که کمیته‌های تخصصی کرونا بر آن اذعان و تأکید دارند امری ضروری است، امروز این طرح با پیشنهاد کمیته‌های تخصصی ستاد کرونا به جلسه ستاد ملی کرونا آمد که با مخالفت رئیس جمهور مواجه شد.»
در حالیکه اکثر شهرهای کشور در وضعیت قرمز قرار داشتند، طبق گفته شواهد، پایان یافتن روزهای سیاه کرونایی، تنها در گرو رضایت رئیس جمهور بود و سرانجام پس از یک ماه تعلل، با تعطیلی یک هفته ای، آن هم نسبی کشور، موافقت شد.
و شگفت آنکه پس از این تعطیلی راهبردی، تعداد تلفات رو به کاهش نهاد تا جاییکه شاخص مرگ و میر کرونایی دو رقمی شد و اکثر شهرهای کشور در موقعیت زرد و آبی قرار گرفتند.
اکنون که رئیس جمهور خواهان ثبت این شیوه مدیریتی در کتب دانشگاهی است، آیا نباید به ستاد کرونا و مسئولی که مانع تعطیلی سریع تر کشور شده بود، خرده گرفت که اگر سریع تر توصیه های وزارت بهداشت را جدی گرفته بودید شاید آن چند صد نفری که به دلیل تاخیر در تصمیم گیری آقایان مسئول، جان دادند، اکنون زنده بودند؟
آخرین مسئله در شیوه مدیریت کرونا در دولت تدبیر و امید، مربوط به سفرهای نوروزی است.
14 اسفند بود که رییس جمهور در جلسه ستاد ملی کرونا اعلام کرد: «می‌توان با اتکا بر مسوولیت‌پذیری جامعه و مردم امیدوار بود که با رعایت دستورالعمل‌ها، امکان تردد در ایام نوروز به شهرهای با وضعیت آبی و زرد فراهم شود.»
پس از این تصمیم، نمکی وزیر بهداشت با گلایه از سبک تصمیم گیری ستاد کرونا گفت: «التماس کردیم، تماس نباشد. وزیر همیشه باید خواهش و تمنا کند؛ دست ببوسد، پا ببوسد، تا کار انجام شود؛ در جاهای دیگر دنیا وقتی وزیر بهداشت موضوعی را نوشت انجام می‌شود.»
سپس مردم را ملتمسانه خطاب قرار داد و درخواست کرد: «از مردم می‌خواهیم مسافرت نروید، بمانید. حضرت عباسی نروید اگر بروید ضرر می‌کنید»
علیرضا وهاب‌زاده، مشاور وزیر بهداشت نیز در صفحه اینستاگرام خود درباره آنچه در ستاد مقابله با کرونا در موضوع سفرهای نوروزی گذشته، نوشت: «بالاخره گردشگری پیروز میدان سفرهای نوروزی است، وزیر بهداشت با سفرها مخالف است اما هزار و یک دلیل می آوردند که اقتصاد گردشگری ضربه می خورد. وزیر می گوید راه بسته باشد، پروازهای خوزستان بسته باشد، مرز بسته باشد، اما وزیر بهداشت در ستاد یک رای دارد و هر چه بگوید باید در ستاد بررسی و تصمیم گیری شود. این ها خروجی نظرات وزیر نیست! که همه تقصیرات به گردن وزارت بهداشت افتاده است. چرا وزیر بهداشت باید التماس کند؟ چرا باید خواهش کند؟»
اکنون که با چراغ سبز دولت، مردم راهی سفر شده اند، طبق اعلام سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور، روزانه یک میلیون 750 هزار تردد جاده ای در جاده‌های کشور ثبت شده و تقاضای سفر نسبت به سال قبل 42 درصد افزایش داشته است.
واضح است این موج شدید از جمعیت شناور، که با مجوز ستاد ملی کرونا و علیرغم التماسهای مکرر وزیر بهداشت، ایجاد شده، دستاوردی جز طغیان دوباره بیماری نخواهد داشت.
بنظر می‌رسد ستاد کرونا، بین جان مردم و اقتصاد، بدون دور اندیشی، اکنون اقتصاد را انتخاب کرده است و ما در ماه یا ماه‌های آتی باید مجددا شاهد اوج گیری کرونا باشیم. آن هم با افزایش دمای هوا، که کار را برای کادر درمان بسیار سخت و طاقت فرسا خواهد کرد.
اینها تنها خلاصه ای کوتاه از شیوه مدیریت کرونا توسط دولت تدبیر و امید، در طول یک سالی است که از همه گیری کرونا می‌گذرد.
نمونه های دیگری از جمله درخواست وزارت بهداشت برای بستن مرزها، اطلاع از رفت و آمد هیئت‌های خارجی به کشور، قرنطینه خوزستان و... وجود دارد که همگی با بی توجهی به خواست وزارت بهداشت رد شده و در انتها نیز نمکی با شکوه و ناله، آن را علنی کرده است.
مدیریتی منحصر به فرد، بر مبنای التماس و ناله وزیر بهداشت و ساده انگاری و بی توجهی ستاد کرونا و در رأس آن رئیس جمهور.
اگر آقای روحانی قصد ثبت چنین مدیریت عبرت آموز و پر بحرانی را در کتب درسی دانشگاهی دارد حرفی نیست می‌تواند به عنوان درس عبرت برای ثبت در حافظه تاریخی جامعه به آن اقدام کند تا برای آیندگان به یادگار بماند که چگونه فاجعه آمیزترین نوع مدیریت یک اپیدمی را دولت ایشان داشته است.
انتهای پیام/