اعتراض جامعه پزشکان به سریال «درحاشیه» «مدیری»، زیر تیغ همراز: «بزرگنمایی و استفاده از اشارات شیرین اگر به‌درستی استفاده شود، موجبات بهجت درونی و نشاط را فراهم می‌کند، اما ساخت سریال به‌ظاهر طنزی که در آن پزشکان به‌نحوی به سخره گرفته می‌شوند که تصویری غیرمنصفانه و همراه با لودگی از آنها نمایش داده...
اعتراض جامعه پزشکان به سریال «درحاشیه»
«مدیری»، زیر تیغ
همراز: «بزرگنمایی و استفاده از اشارات شیرین اگر به‌درستی استفاده شود، موجبات بهجت درونی و نشاط را فراهم می‌کند، اما ساخت سریال به‌ظاهر طنزی که در آن پزشکان به‌نحوی به سخره گرفته می‌شوند که تصویری غیرمنصفانه و همراه با لودگی از آنها نمایش داده می‌شود، نه فایده‌ای در اصلاح امور دارد و نه سبب‌ساز شادی است.» اینها بخشی از یادداشت دکتر علیرضا زالی، رییس‌کل سازمان نظام‌پزشکی خطاب به رییس سازمان صداوسیماست؛ اعتراضی که پیش از آغاز تصویربرداری سریال هم صورت گرفت و به‌دلیل همین اعتراض‌ها تصویربرداری مجموعه مدتی متوقف شد. بااین‌حال در آخرین روزهای سال گذشته علی‌اصغر پورمحمدی، معاون سیما، حمایتش را از سریال «درحاشیه» اعلام کرد و برخلاف نظر رییس نظام‌پزشکی کشور اعلام کرد این مجموعه نشانه تحقیر جامعه پزشکی نیست.
این اولین واکنش پزشکان به سریال مدیری نیست و در ابتدای ساخت «درحاشیه» که نام اولش «اتاق عمل» بود، اعتراض‌هایی از سوی وزارت بهداشت و شخص وزیر طرح و سیدحسن هاشمی (وزیر بهداشت) در دونامه جداگانه این اعتراض را اعلام کرد. او موفق شد در مقطعی جلو ساخت سریال را نیز بگیرد. این تندروی با روی‌کارآمدن علی‌اصغر پورمحمدی به‌عنوان معاون سیما رو به تعادل نهاد و سرانجام سریال به آنتن سیما رسید.
با این وجود، جامعه پزشکان که بسیاری از مردم و کارشناسان، اعتراض زیادی به‌نحوه عملکرد آنان وارد می‌دانند، در تازه‌ترین حرکت اعتراضی خود این‌بار قصد دارد تجمع راه بیندازد. جالب اینجاست که دعوت برای این تجمع از سوی سازمان نظام‌پزشکی صورت گرفته و این نهاد به‌دنبال آن است که با دریافت مجوز قانونی، تجمع اعتراض‌آمیز خود را برگزار کند. در سایت این سازمان، پرسش «آیا در اعتراض حضوری (با کسب مجوزهای لازم) به پخش برنامه هتاکانه «درحاشیه» و رویه صداوسیما، حضور می‌یابید؟» از جامعه پزشکان مطرح و پاسخ بلی یا خیر برای آن در نظر گرفته شده.
اعتراض جامعه پزشکان به سریال آخر مدیری در حالی رنگ‌وبوی تجمع به خود می‌گیرد که کاربران اینترنتی نگاه دیگری به ماجرا دارند و معتقدند موج اعتراض‌ها به چند قسمت ابتدایی این سریال عجیب به‌نظر می‌رسد. چرا که در این مدت تیم نویسندگان سریال پزشکان متعهد را در کنار پزشکانی که در کارشان کمی کوتاهی می‌کنند، نشان داده است و اینگونه نیست که کل جامعه پزشکی زیرتیغ تند نقد این سریال باشند.
- دفاع پورمحمدی از مدیری
علی‌اصغر پورمحمدی، معاون سیما در تازه‌ترین واکنش نسبت به اعتراض نظام‌پزشکی کشور از این سریال حمایت کرد. او در گفت‌وگو با «شرق» از ملاحظاتی که طبق آن شأن جامعه پزشکی در نظر گرفته شده، سخن گفت. پورمحمدی معتقد است اصلاحات زیادی در فیلمنامه مجموعه «درحاشیه» لحاظ شده است که به شأن جامعه محترم پزشکی خدشه‌ای وارد نشود و حتی توقف سریال در میانه‌های تصویربرداری هم طبق همین الگو بود.
او که تا پیش از این نیز از سریال مدیری حمایت کرده بود، روی موضع خود پافشاری می‌کند و می‌گوید: «به‌هرحال این سریال در یک محیط درمانی اتفاق می‌افتد و طبیعی است که انتقاد یا پیشداوری‌هایی از طرف جامعه پزشکی نسبت به سریال وجود داشته باشد. هرچند که قصه سریال در بیمارستان تازه آغاز می‌شود و برای پیشداوری کمی زود است.»
معاون سیما در بخش دیگری از این گفت‌وگو به شخصیت‌های متعدد این سریال اشاره می‌کند و می‌افزاید: «در این مجموعه پزشک مثبت در کنار پزشکانی که به‌نوعی پزشک واقعی نیستند نشان داده شده است. البته این را هم باید اضافه کنم که این سریال در دو تا سه‌مرحله تولید و پخش می‌شود چرا که از ابتدا مطمئن نبودیم که پخش آن پشت‌هم صورت بگیرد. بنابراین در ادامه این سریال شاهد اتفاقات متفاوت‌تری خواهید بود. تغییراتی در قصه اتفاق می‌افتد که نیاز به صبر بیشتر و دنبال‌کردن سریال دارد.»پورمحمدی معتقد است بیشترین زمان آنتن صداوسیما به پخش برنامه‌های پزشکی اختصاص دارد و از این جهت همیشه تعامل خوبی بین صداوسیما و جامعه پزشکی برقرار بوده است و تاکنون رسانه ملی بیشترین همکاری را با نظام‌پزشکی کشور داشته است.
- یک پزشک: این خط‌قرمز ساختگی را تعمیم ندهید
اما در این میان برخی پزشکان نگاهی دیگر به سریال دارند و برخلاف دیگر همکارانشان سریال مدیری را وسیله‌ای برای تخریب چهره پزشکان و هتک‌حرمت به آنها نمی‌دانند. دکتر کیانوش جهانپور از جمله پزشکانی است که به نامه دکتر زالی، رییس‌کل سازمان نظام‌پزشکی واکنش نشان داده و تاکید کرده است طنزپرداز می‌تواند با رعایت اصول و اخلاق حرفه‌ای و رسانه‌ای حوزه‌های مختلف اجتماعی را به نقد بکشد. در یادداشت دکتر جهانپور که «سلامت‌نیوز» آن را منتشر کرده، آمده: «نظام‌پزشکی که دقیقا در اغلب ادوار حکم آفتابه و لگن هفت‌دست و شام و ناهار هیچی را داشته است اخیرا برای یک‌سریال متوسط ایرانی موضعی گرفته که مایه اعجاب و شگفتی است.
طنز نگاهی باریک و انتقادی به موضوعی خاص و از یک‌زاویه دید جدید است. اگر قرار باشد هر صنفی به‌محض پخش سریال یا فیلمی طنزآمیز لب به تهدید و... بگشاید در خوشبینانه‌ترین حالت به‌مثابه دورشدن از فضای نقادی است و این برای یک جامعه پویا و خصوصا اقشار مدعی فرهیختگی زیبنده نیست. من هرچند کارهای تلویزیونی را هرروز کمتر از گذشته می‌بینم ولی این را محق می‌دانم وجود چنین سریال‌هایی می‌تواند تلنگری کوچک باشد و طنزپرداز می‌تواند با رعایت اصول و اخلاق حرفه‌ای و رسانه‌ای حوزه‌های مختلف اجتماعی را به نقد بکشد.»
در بخش دیگری از این یادداشت می‌خوانیم: «تردیدی نیست که دوران برج‌عاج‌نشینی برای طبقات و اقشار دهه‌هاست که به‌سر آمده و موضعی مشابه موضع مورد اشاره از جانب هر صنف یا قشری اعم از پزشک و وکیل و وزیر و... چیزی جز افزایش بی‌مورد حساسیت اجتماعی و وهن جامعه صنف موردنظر را در پی نخواهد داشت و چنین بی‌شکیبایی تنها برخاسته از روحیات صادر‌کنندگان بیانیه بوده و اهل خرد و مدنیت را در آن راهی نیست و متاسفانه به مواضع برخی تریبون‌های پرسروصدا و تهی از محتوا شباهت دارد.»
او در بخش دیگری از این یادداشت سریال‌سازان دیگر را به ورود به این حیطه تشویق کرده و نوشته است: «حداقل به‌عنوان عضو کوچکی از جامعه پزشکی ضمن سپاس از سازندگان این سریال البته متوسط‌الکیفیه از سایر سازندگان و هنرورزان نیز جهت ورود به این وادی دعوت می‌کنیم و آقایان سازمان نظام‌پزشکی هم از آنجایی‌که از طلا گشتن پشیمان گشته‌ایم لطف نموده ما را مس کنند و این خط‌قرمز ساختگی را به همه همکاران خود تعمیم ندهند چرا که به محک تجربه ما را به خیر این صف‌بندی‌ها امیدی نیست و بگذارید برای سایر تافته‌های جدابافته از اجتماع فیلم و سریال نسازند و غالب جامعه پزشکی البته هیچ‌کاره جز قشری خاص و همه‌کاره در کنار مردم خود می‌بینند و می‌خندند و نقد هم خواهند کرد. منتظر کارهایی باکیفیت در این خصوص می‌مانیم.»
- ادامه پخش سریال، در حاشیه
مهران مدیری پس از سال‌ها دوری از تلویزیون با اثری که چندان به ذایقه برخی از پزشکان خوش نیامده، قدم به تلویزیون گذاشته است. هرچند از نظر برخی منتقدان، سریال جدید مدیری کیفیت متوسطی به‌لحاظ قصه دارد، بااین‌حال حواشی جدید باعث شده ذهن‌ها از این بُعد سریال به حواشی آن معطوف شود. مدیری تا پیش از این در سریال طنز «مرد هزارچهره» نیز سراغ جامعه پزشکی رفته بود و خود در شمایل یک پزشک، طنزی را به مخاطبانش ارایه داد که در آن زمان، پاسخ و نقد منفی از جانب ارگان خاصی دریافت نکرد. بدون‌شک درباره کیفیت سریال و میزان رضایت مخاطبانش باید تا پایان پخش صبر کرد. اما از سوی دیگر باید دید اعتراض برخی پزشکان نسبت به این سریال تا کجا ادامه خواهد داشت. آیا موج اعتراض‌ها به مرور کاسته خواهد شد یا فشار‌ها آنقدر عرصه را به سازندگان سریال و رییس سازمان صداوسیما تنگ خواهد کرد که مدیران رسانه ملی عطای پخش مجموعه را به لقایش ببخشند.
- توقع بیشتری داریم
اسماعیل عفیفه، تهیه‌کننده تلویزیون: این شکل اعتراض جامعه پزشکی به‌هیچ‌صورتی قابل‌توجیه نیست. از قشری که تحصیلکرده هستند، توقع داریم با ذهن بازتری فضای طنز و نقدهایی را که به آنها می‌شود، بپذیرند. اگر جامعه پزشکی نقدی را نسبت به خود نپذیرند، در عمل می‌توان آن را به کل مملکت تعمیم داد چرا‌که اگر جامعه پزشکی خودش را مبرا از هرگونه نقد بداند، هیچ‌گاه جرات نمی‌کنیم به فضایی که با سلامت مردم ارتباط مستقیم دارد، کوچک‌ترین نقدی را وارد کنیم و این اتفاق بدی است.