در حالی که زاینده رود این روزها حال و روز خوبی ندارد و یکی دو دهه است که خشکی مفرطی را تجربه می کند، بارگذاری های جدید در این حوضه تعجب همگان را برانگیخته و به نوعی کاهش اعتبار دولت برای بهره برداران قانونی این حوضه آبریز را نیز به دنبال داشته است.
همراز/رضا صالحی پژوه: پنجشنبه گذشته بود که با حضور سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران در استان چهارمحال و بختیاری انتقال آب از حوضه خالی زاینده رود به حوضه نه چندان بحرانی کارون کلید خورد و این بهره برداری دولت سیزدهم را نیز در زمره دولت احمدی نژاد در مدیریت حوضه های آبریز قرار داد.طرحی که با هدف تأمین آب شرب و صنعت 10 شهر و 14 روستا در چهارمحال و بختیاری قراراست هزار و 750 لیتر در ثانیه معادل 55 میلیون و 188 هزار مترمکعب در سال آب را از حوضه زاینده رود خارج کند.
با این بهره برداری، مدیران استان اصفهان و نمایندگان مردم این استان همراه با اعضای شورای شهر و شهرستان های اصفهان یکصدا به اعتراض به این اقدام دولت پرداختند و حتی اخباری در فضای مجازی مبنی بر احتمال استعفای استاندار و معاونین وی منتشر شد که واکنش خاصی در زمینه تکذیب و یا اصلاح خبر به دنبال نداشت.
اوج گمانه زنی ها در خصوص استعفای استاندار و معاونین وی زمانی بود که جمعه شب سید رضا مرتضوی و معاونینش راهی تهران شدند که چند کانال خبری نزدیک به شخص استاندار اصفهان این خبر را منتشر و از احتمال استعفای آن خبر دادند.
هرچند بسیاری از کاربران این رفتار را نیز یک رفتار سیاسی از سوی دولتمردانی ارزیابی کردند که برای کنترل افکار عمومی بوده و خیلی نزدیک به واقع تلقی نکردند، اما ساعات پایانی جمعه شب بود که همان کانال های نزدیک به استاندار اصفهان اعلام کردند که وزاری کشور و نیرو برای رفع مشکلات استان اصفهان عصر روز شنبه به اصفهان سفر می کنند.
این خبر در حالی منتشر می شد که وزیر نیرو مدت هاست از حضور در اصفهان و به ویژه در جمع کشاورزان و حق آبه داران زاینده رود شانه خالی می کند و حالا که با یک وزیر دیگر قرار بود راهی اصفهان شود، خبر حضورش اهمیت بیشتری پیدا کرد و کاربران فعال فضای مجازی را به آرشیوهای خود سوق داد تا جائیکه آنها دریافتند که علی اکبر محرابیان سال 1400 در جمع کشارزان اصفهانی گفت: " دو سال به ما اعتماد کنید تا مشکلات شما را برطرف کنیم!".
حالا با حضور محرابیان در اصفهان همراه با احمد وحیدی، وزیر کشور و مرور خاطرات گذشته نه تنها مردم این استان و کشاورزان، بلکه مسئولان نیز معتقد هستند وعده های وزیر نیرو باید مکتوب شود تا به سرگذشت وعده های قبلی دچار نگردد.
محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان در جلسه علنی این شورا با اشاره به سفر رئیس جمهور به استان مجاور و افتتاح برخی پروژه‌ها، تصریح کرد: عمران و آبادانی و اجرای پروژه‌ها در سراسر ایران جای خرسندی دارد اما تبعیض در تقسیم حقابه بی‌توجهی به ذی‌حقان آب زاینده رود را نمی‌توانیم تحمل کنیم و باید به همه استان‌ها با عدالت رفتار شود.
وی با اشاره به جلسه با وزرای کشور و نیرو گفت: شنبه شب گذشته جلسه‌ای حدود 5 ساعت در استانداری تشکیل شد، آنجا شاهد بودند که کشاورزان چطور با سوز و آه از مشکلات آب گفتند. حقوق این کشاورزان و حقابه آنها نادیده گرفته شده و به سایر منابع تخصیص پیدا کرده است.نورصالحی با اشاره به جلسه شورای تأمین استان و مجموعه اقدامات خاطر نشان کرد: تونل سوم کوهرنگ که اجرای آن 20 سال طول کشیده و 30 هزار میلیارد تومان ارزش روز آن است، اکنون دو سال است در این دولت انتقال آب از این تونل متوقف شده که قول دادند ظرف ماه‌های آینده از سر گرفته شود و تونل بهشت آباد نیز متوقف شده بود و در این دولت ادامه پیدا نکرد، همه مسئولان پیگیر هستند تا این پروژه‌ها از سر گرفته شود.وی با ابراز امیدواری از مجموعه اقدامات که منجر به دستاوردهای مثبتی شود، گفت: در دو سال گذشته تقریباً وزارت نیرو خواب بوده است. وزیر نیرو در سال‌های 1400 و 1401 قول‌هایی داده و عمل نکرده است و شنبه گذشته بار دیگر قول دادند. این قول‌ها باید مکتوب و پیگیری شود تا این بی عدالتی‌ها در حق مردم اصفهان جبران شود.
علی صالحی سخنگوی شورای شهر اصفهان نیز که یکی از کنشگران اجتماعی فضای مجازی است، در این خصوص در صفحه شخصی خودش نوشت: "دیشب حالم خوب نبود چون علی‌رغم فریادهایی که زدم در پاسخ‌ها انتظار صداقت بیشتری از کارگزار جمهوری اسلامی در وزارت نیرو داشتم، برای همین ننوشتم. اما به جریان مطالبه ایجاد شده و تعهد وزیر کشور امیدوار بودم تا اینکه صبح امروز شنیدیم که گویا فرستاده رئیس‌جمهور کمی متوجه جدی بودن مطالبه و حاد بودن نبض حیات در اصفهان شده و با پافشاری استاندار اصفهان و همکاران و نمایندگان استان عمده خروجی‌ها مصوب و مکتوب شده است."
حاد بودنی که سال هاست از سوی کشاورزان و مردم اصفهان فریاد زده می شود، اما تاکنون آنچه به جایی نرسیده است، فریاد است.
احمدرضا لاهیجان زاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان نیز با حضور در جلسه علنی شورای شهر اصفهان گفت: اهیجان‌زاده با اشاره به پدیده فرونشست زمین اظهار کرد: تعداد چاه‌های اصفهان امروز برابر تعداد کل چاه‌های کشور در سال 1357 است، همچنین 29 دشت در استان دچار فرونشست 15.1 سانتی‌متری در سال هستند که جمعیت بالای 2 میلیون نفری را تحت پوشش دارند.وی با اشاره به فعال شدن کانون‌های گرد و غبار افزود: شهریور امسال برای نخستین بار شاهد فعال شدن کانون گرد و غبار تالاب گاوخونی بودیم که ذرات آن به سمت شهر اصفهان آمد.
عباس حاج رسولیها، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان نیز در واکنش به حواشی بوجود آمده گفت: این سخن که می‌گویند پروژه بهشت‌آباد مجوز زیست محیطی ندارد، مردم اصفهان را سرکار گذاشته‌اند.
وی خطاب به مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان اظهارکرد: به رئیس سازمان محیط زیست بگویید تنها راه نجات از آلودگی، پروژه بهشت‌آباد است، در این راستا ظلم به مردم اصفهان نکنند.
وعده ای که باید مکتوب شود
اما در این میان، آنچه وزیر نیرو در سفر اخیر خود به اصفهان گفت، از نظر بسیاری از فعالان در این حوزه تکرار حرف های قبلی و بیان وعده هایی بود که خیلی وقت پیش باید عملی می شد، اما عملی نشد و امروز نه تنها نباید این حقوق به عنوان وعده بیان شود، بلکه باید برای اجرایی نشدن آن بازخواست هم صورت پذیرد.
علی اکبر محرابیان در جلسه ویژه واضطراری زاینده رود که در استانداری اصفهان تشکیل شد، گفت: حوضه زاینده‌رود در حال حاضر چند میلیون مترمکعب ناترازی دارد که اطمینان می‌دهم مشکلات این حوزه حل خواهد شد.
وی افزود: برنامه مدیریت حوضه آبریز زاینده‌رود تدوین شده و تمامی مطالعات انجام شده توسط محققان تاکنون توسط مشاوران وزارتخانه جمع‌آوری و تلاش شده تا در قالب یک برنامه کاملاً اصولی، بین منابع و مصارف تعادل ایجاد شود. البته محرابیان به این نکته اشاره نکرد که مولفه های این پژوهش چه بوده و چه تفاوتی در شکل و محتوا با سخنان مشابه این سخنان که دو سال قبل در جمع کشاورزان اصفهانی گفت دارد؟
به گفته محرابیان، رشد جمعیت، کاهش بارش‌ها و رشد شدید پارامترهای اقتصادی در حوزه‌های کشاورزی و صنعت از جمله مهم‌ترین عوامل آن است. اگر حوضه آبریز منتهی به تهران را بررسی کنیم نشان می‌دهد روزها و سال‌های گذشته این دشت‌ها حاصلخیز و کشاورزان مشغول فعالیت بودند و با رشد جمعیت و صنعت شرایط دگرگون شده به نحوی که امروزه در تهران از مرکز تا غرب و شرق حوضه‌های آبریز فقط صرف تأمین آب شرب و بهداشت می‌شود و در نقاط مختلف کشور این شرایط وجود دارد.
وزیر نیرو با تأکید بر اینکه باید در برنامه‌ها سه اصل عدالت، شفافیت و قانون‌گرایی موردتوجه قرار بگیرد، گفت: عدالت حکم می‌کند در هر نقطه از حوضه، برداشت‌ها باعدالت متناسب باشد نه بافاصله مکانی. در حوزه زاینده‌رود از هزاران نقطه هزاران برداشت صورت می‌گیرد و سهم هر کشاورز با استفاده از کنتور هوشمند از طریق دیسپاچینگ ملی، متناسب با حقابه و موجودی آب، مشخص شده و توانستیم مخزن سد زاینده‌رود را با وجود دو سال بسیار خشک، مدیریت کنیم.
محرابیان با اشاره به اینکه پمپاژ پروژه تونل کوهرنگ 3 طبق هماهنگی‌های انجام شده از فصل بارشی امسال شروع می‌شود، اظهار کرد: سه ایستگاه پمپاژ بسیار قوی برای آن پیش‌بینی‌شده است. همچنین اعتباری که برای آزادسازی زمین‌های محل پروژه نیاز است از اعتبارات وزارت کشور تأمین می‌شود.
وی افزود: در ساخت کوهرنگ 3 طی سال‌های گذشته مشکلاتی وجود داشت و گزارشات زمین‌شناسی نشان می‌داد جانمایی سد فرار آبی شدیدی دارد و سد نمی‌تواند آب را نگهدارد؛ اما براساس گزارش شرکت مشاور طمینان داریم این ساختگاه هیچ‌گونه مشکلی ندارد و به‌زودی عملیات اجرایی آن آغاز می‌شود.
وزیر نیرو در خصوص پروژه خرسان نیز گفت: در حال حاضر در مرحله گمانه‌زنی برای بحث‌های زمین‌شناسی پروژه خرسان هستیم. امیدوارم با مثبت‌بودن نتایج مطالعات و راه‌اندازی و بهره‌برداری از این سد، بتوانیم بخشی از ناترازی منابع و مصارف را با مدیریت استان مدیریت کنیم.
وی در خصوص پروژه بهشت‌آباد، اظهار کرد: در حال حاضر پروژه بهشت‌آباد مشکلات زیست‌محیطی دارد که باید برطرف شود، این پروژه 56 کیلومتر تونل دارد و با هر روشی که حفاری شود زمان‌بر است. اما پمپاژ کوهرنگ را از سه ماه دیگر آغاز خواهیم کرد.
وزیر نیرو به اقدامات انجام شده پیرامون احیای دائمی رودخانه زاینده‌رود اشاره کرده و گفت: در این راستا مطالعاتی انجام شده که نتیجه آن در ماه آینده مشخص خواهد شد و امیدواریم با مثبت‌بودن جواب آزمایش‌ها، استان اصفهان صاحب سدی شود که بخش قابل‌توجهی از ناترازی منابع و مصارف را تأمین می‌کند.
محرابیان در خصوص پروژه انتقال آب از دریای عمان به حوضه زاینده‌رود هم اظهار کرد: قرار است سالانه 400 میلیون مترمکعب آب از دریا انتقال یابد و صنعت کشور با بهره‌برداری از این پروژه، دغدغه دسترسی به آب را نخواهد داشت.
حالا هرچند به نظر می رسد مسئولان در گفتار خود به حاد بودن وضعیت اصفهان پی برده اند، اما موضوع مکتوب کردن وعده های وزیر نیرو در ادبیات مدیران شهری اصفهان نشان از آن دارد که سطح اعتماد به این وزیر کابینه بین اصفهانی ها به کمترین حد خود رسیده و آن نیز نتیجه وعده هایی است که داده شده ولی عمل نشده است./انتهای پیام