همراز: مصرف موادمخدر در ایران و تعداد معتادان ایرانی سال‌هاست که نگرانی خیلی‌ها را برانگیخته است؛ از مسئولان ستاد مبارزه با موادمخدر گرفته تا فعالان اجتماعی که در این حوزه فعالیت می‌کنند. این بار اما در آستانه ٥ تیر، روز جهانی مبارزه با موادمخدر، این نه مسئولان ستاد مبارزه با موادمخدر و نه...
همراز: مصرف موادمخدر در ایران و تعداد معتادان ایرانی سال‌هاست که نگرانی خیلی‌ها را برانگیخته است؛ از مسئولان ستاد مبارزه با موادمخدر گرفته تا فعالان اجتماعی که در این حوزه فعالیت می‌کنند. این بار اما در آستانه ٥ تیر، روز جهانی مبارزه با موادمخدر، این نه مسئولان ستاد مبارزه با موادمخدر و نه وزارت کشور، که یک مسئول مجمع تشخیص مصلحت نظام است که هم آخرین آمارها درباره مصرف موادمخدر در ایران را اعلام کرده و هم البته گله‌هایی را که در این حوزه داشته است. «علی‌هاشمی»، رئیس کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگویی که با «ایسنا» داشته هم از نگرانی‌هایش گفته و هم از اتفاقاتی که در دولت های نهم و دهم باعث تشدید وضع خطرناک مصرف موادمخدر و اعتیاد در ایران شد. او از دولت یازدهم هم خواسته که آمارها در این حوزه را به درستی اعلام کند و رویه اعلام آمارهای مخدوش در دولت گذشته را دنبال نکند. یکی از آمارهایی که هاشمی اعلام کرده، مربوط به میزان خسارت اقتصادی موادمخدر در ایران است. سال گذشته بود که «عبدالرضا رحمانی فضلی»، وزیر کشور و دبیر ستاد مبارزه با موادمخدر گفت که موادمخدر سالانه ١٠هزار‌میلیارد تومان به اقتصاد ایران آسیب می‌زند اما حالا این علی‌هاشمی، رئیس کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام است که می‌گوید این رقم ٤٠هزار‌میلیارد تومان است نه ١٠هزار‌میلیارد تومان: «یک مرتبه در سال ٨٣ در حوزه اقتصاد موادمخدر یک تحقیق با همیاری سازمان برنامه و بودجه انجام گرفت و در قالب کتابی محدود منتشر شد که در اختیار مسئولان هم قرار گرفت. بر این اساس برآورد شد که خسارت موادمخدر به اقتصاد کشور در آن سال ١٢میلیارد دلار معادل ١٠هزار‌میلیارد تومان بود. اگر بخواهیم ١٢میلیارد دلار سال ٨٣ را به تومان امروز تبدیل کنیم باید گفت خسارت موادمخدر سالانه ٤٠هزار‌میلیارد تومان خواهد شد. با فرض وجود ٢میلیون معتاد و ٤٠هزار‌میلیارد تومان خسارت، می‌توان گفت خسارت اقتصادی هر معتاد در سال بالغ بر ٢٠میلیون تومان می‌شود و روزانه رقم قابل توجهی حدود صد‌میلیارد تومان خسارت اقتصادی این پدیده است.»او آمارهای دیگری را هم برای اعلام کردن داشته است: «در سال١٣٢٠، یک و نیم‌میلیون نفر، در سال ١٣٤٩ دو‌میلیون نفر، در سال ١٣٥٦، سه‌میلیون نفر، در سال ١٣٦٦، دو‌میلیون نفر، در سال ١٣٨٣ سه‌میلیون و ٦٦٠هزار نفر، در سال ١٣٨٥ نیز ٦٥٠ تا ٨٠٠هزار نفر و در سال ٨٦ (آمار رسمی ستاد) یک‌میلیون و ٢٠٠هزار نفر مصرف‌کننده موادمخدر بوده‌اند. در سال ٩٠، یک‌شیوع‌شناسی اعتیاد انجام شد ولی رئیس‌جمهوری وقت اجازه اعلام نتایج آن را نداد. این شیوع‌شناسی حکایت از وجود چهارمیلیون مصرف‌کننده با احتساب تفننی‌ها در کشور است.» به گفته هاشمی براساس برآورد اجمالی در یک دهه اخیر روزانه هشت نفر بر اثر استعمال موادمخدر جان خود را از دست می‌دهند و از سوی دیگر حداقل روزانه صد نفر جدید آلوده موادمخدر می‌شوند.رئیس کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این‌که در اواسط سال ١٣٨٤ یکی از مهم‌ترین شاخص‌های ما موادمخدر صنعتی بود، گفته است: «در آن مقطع آمار مصرف‌کنندگان قرص‌های صنعتی زیر ١٠هزار نفر بود و به نیم‌درصد هم نمی‌رسید. این درحالی است که اواخر دولت‌دهم شمار مصرف‌کنندگان موادمخدر صنعتی طبق آمار رسمی خودشان به ٣٣٠هزار نفر رسید و براساس آن ٢٦درصد مصرف‌کنندگان موادمخدر، گرایش به موادمخدر صنعتی داشتند که البته متاسفانه آمارهای غیررسمی بالاتر از آن است.» او حرف‌هایی هم درباره فراز و نشیب قیمت موادمخدر صنعتی از ١٦٢میلیون تا ٥میلیون تومان به ازای هر کیلو داشته است: «در آن زمان قیمت موادمخدر صنعتی براساس گزارش وزارت اطلاعات، ستاد مبارزه با موادمخدر و نیروی انتظامی ١٦٨ تا ١٦٢میلیون تومان به ازای هر کیلو بود. متاسفانه در سال‌های ٨٨-٨٦ قیمت موادمخدر صنعتی به کیلویی پنج‌میلیون تومان رسید. در مجمع پس از اصلاح قانون و تشدید مجازات‌ها قیمت موادمخدر صنعتی ١٢-١٠میلیون تومان شده و بنابراین اقدامات انجام شده چندان اثربخش نبوده است.» رئیس کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این‌که یک نگرانی دیگر ما مصرف موادمخدر در جمعیت زنان است، ادامه داده است: «در دهه ٦٠، آمار اعتیاد در زنان ٤,٥درصد از کل مصرف‌کننده‌ها بود که اکنون با توجه به آمار رسمی به ١٠درصد رسیده است. براساس برآورد اجمالی در یک دهه اخیر روزانه هشت نفر بر اثر استعمال موادمخدر جان خود را از دست می‌دهند و از سوی دیگر حداقل روزانه صدنفر جدید آلوده موادمخدر می‌شوند.» به گفته او ٦٥درصد زندانی‌ها مربوط به موادمخدر است: «از ابتدای انقلاب اسلامی تا سال گذشته ١٨میلیون دستگیری داشتیم (البته با تکراری‌ها) که از این تعداد ٤٥درصد ارتباط مستقیم با موادمخدر (قاچاقچیان، خرده‌فروش‌ها و...) داشتند و ١٩-١٨درصد نیز جرايمی هستند که به صورت غیرمستقیم مرتبط با اعتیاد هستند یعنی فرد معتاد به بزه‌هایی چون قتل، سرقت و... اقدام می‌کند. درواقع حدود ٦٥درصد دستگیری‌ها و زندانی‌های ما مربوط به موادمخدر است.» آن طورکه هاشمی گفته زمان دسترسی به موادمخدر در ایران به دو دقیقه رسیده است: «در زمان مدیریت من زمان دسترسی به موادمخدر ٢٥ دقیقه بود. مدتی پیش برای انجام تحقیقاتی به یکی از شهرهای شمالی رفته بودم و با معتادی صحبت کردم. او می‌گفت کافی است تماس بگیرم تا دو دقیقه بعد مواد را به من برسانند. در تهران هم حدود هفت‌سال پیش طی بازدیدی از یک کمپ، معتادی می‌گفت که ١٠ دقیقه‌ای با پیک برایم مواد می‌آورند. چرا دسترسی به مواد‌مخدری که پیامدهایی چون اعدام، زندان و آسیب‌های متعدد برای خانواده و ده‌ها ناهنجاری اجتماعی در پی دارد به این راحتی است. متاسفانه این موضوع نشان‌دهنده وضع نابسامان توزیع موادمخدر در کشور است.» به گفته او بالاترین نرخ مصرف مواد در جمعیت ٣٥ تا ٣٩سال است: «بر اساس نتایج پژوهش گسترده‌ای که در سال ٩٠ توسط دکتر تقی آزاد ارمکی طی مقاله‌ای منتشر شد، در سال ٩٠ تعداد تقریبی جمعیت مصرف‌کننده ٣میلیون و ١٥٠هزار نفر برآورد شد. بر این اساس ٥٢.١٩درصد از معتادان تریاک، ٢.٨٣درصد شیره، ٩.٦٦درصد هرويین، ٣.٠٨درصد اکستازی، ٢٦.٢٢درصد شیشه، ١٥.٩٤درصد کراک و ٦.٤٣درصد حشیش مصرف می‌کردند. در جمعیت ٦٠سال به بالا پایین‌ترین نرخ مصرف و در جمعیت ٣٩ تا ٣٥ ساله بالاترین نرخ مصرف را شاهدیم.» آن‌طور که رئیس کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته ٥.٦درصد معتادان قبل از ١٥ سالگی اولین بار مصرف مواد را تجربه کرده‌اند: «بر این اساس سن اولین مصرف مواد تا قبل از ١٥ سالگی را در ٥.٦درصد معتادان داریم و میانگین اولین مصرف ١٩ تا ٢١سال است. ٣٨.٦٦درصد در منزل یکی از دوستان، ٢٢.٤٦درصد در منزل خود، ٨.٢٩درصد در پارک‌ها، ٦.٢٢درصد در اماکن مخروبه، ٥.٨٨درصد در خوابگاه دانشجویی، ٤.٨١درصد در محل کار، ٣.٦٤درصد در مدرسه و ٢.٤١درصد از معتادان در سربازخانه برای اولین بار مواد را تجربه کرده‌اند. براساس این پژوهش ٣٣.٦درصد از معتادان روزانه چند بار موادمخدر مصرف می‌کنند.» او در ادامه از آمارسازی در حوزه اعتیاد انتقاد کرده است: «آمارسازی در حوزه اعتیاد در پیشبرد اهداف مدنظر برای مبارزه با موادمخدر خلل وارد کرده است و متاسفانه مدیران دبیرخانه ستاد، راه غلط دولت قبل را ادامه می‌دهند. در دولت هشتم که ستاد را به دولت نهم تحویل دادم، آمار مصرف‌کنندگان سه‌میلیون و ٦٢٠هزار نفر بود که از این تعداد ٢.٥میلیون نفر مصرف دایمی داشتند و مابقی تفننی مواد مصرف می‌کردند. درواقع در آن زمان ٢.٥میلیون معتاد قطعی داشتیم. حالا چه اتفاقی افتاده است که وقتی دولت نهم روی کار می‌آید در اولین اظهارنظرها، آمار معتادان را ٦٥٠هزار نفر اعلام می‌کند؟ و چگونه می‌شود که طی هشت‌سال این آمار رفته‌رفته به یک‌میلیون و ٣٥٠هزار نفر می‌رسد؟ هرچند با این آمارسازی می‌پذیرند که طی دو دولت نهم و دهم اعتیاد حدود صددرصد رشد داشته است.» هاشمی با بیان این‌که مصرف شیشه در سال گذشته
٥٠ تن بوده و حداکثر کشفیات ما پنج تن است، اعلام کرده است: «از سال٦٥ تا آخر ٩٢، ٩١هزار و ٨٩١ تن تریاک تولید شده است، کل کشفیات ما ٦٦٢٨ تن است که ٨,٥درصد از کل وزن تولید است و اگر حشیش و هرویین را به وزن تریاک محاسبه کنیم، کشفیات به ١٠.٥درصد می‌رسد. همه این آمارها موید ضرورت اصلاح شیوه مبارزه با موادمخدر هستند.» دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر در دولت هشتم ادامه داد: «به‌عنوان مثال در سال ٦٥، یک نظرسنجی در سطح تهران به منظور سنجش میزان امید به آینده جوانان انجام شد و نتایج نهایی حاکی از امید به زندگی ٣٠درصدی بود. همین نظرسنجی اواخر سال ٦٦ تکرار شد و نتایج کاملا برعکس بود و نرخ امید به آینده را تا ٨٠درصد نشان می‌داد. این بررسی‌ها نشان می‌دهد مشارکت سیاسی تا چه حد می‌تواند در زندگی و حال افراد جامعه موثر باشد.»
منبع:شهروند