رسانه ها به ذائقه شناسی جدید نیاز دارند

 به گزارش پایگاه خبری تحلیلی همراز به نقل از ایمنا، حسن نجفی سولانی در پاسخ به این که صدا و سیمای ملی باید در چه سطحی حرکت کند که بر مخاطب تأثیر داشته باشد، اظهار داشت: زمانی اساساً در حوزه تکنولوژیک، رسانه ها به خصوص رسانه های بومی، خیلی تخصص محور بودند، یعنی هر کسی نمی توانست خبرنگار شود، هر کسی نمی توانست تصویربردار شود، ما هر کسی را کارگردان خبری نمی دانستیم، یک عده افرادی که کلاس داشتند، آموزش خاصی داشتند، با ابزارها به خوبی آشنا بودند، از شیوه های تدوین خبر آگاه بودند، دروازه بانی خبر را بلد بودند، اینها می توانستند در حوزه خبرنگاری فعالیت کنند و از سویی دیگر مردم نیز برای حوزه های خبری مانند صدا و سیما، مطبوعات و روزنامه، مرجعیت قائل بودند.
وی ادامه داد: اتفاقاتی که در عرصه‌ی تکنولوژی افتاده، این است که سطح حوزه های حرفه ای را پایین تر آورده و به ابزارهایی تجهیزشان نموده که همان ابزارها را مردم عادی نیز می توانند استفاده کنند. پس مردم عادی هم به همان ابزارها مسلح شدند و مرز بین حرفه های سطح بالا و مرز بین حوزه های عوام مخلوط شده است، مثلاً در فضای مجازی مبحثی به نام محتواهای عمومی وجود دارد و به راحتی الان درحال تولید است.
این کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات خاطرنشان نمود: اگر پیشتر، فلان روزنامه، فلان خبرگزاری و فلان شبکه رادیویی و تلویزیونی خیلی ویژه بودند، چون مرجعیت داشتند همه به سمت آن ها می رفتند و محل رجوع بودند.
نجفی ادامه داد: اکنون هزاران گروه در شبکه های اجتماعی ایجاد شده که دائم درحال پخش خبر هستند و یک عده دیگر متأسفانه به صورت جهانی ایجاد شده و به عنوان بحرانی در حوزه رسانه شناخته می شوند. ضمن اینکه بحران موجود این است که جنس اکثر تکنولوژی های جهان خیلی تخصصی شده است، مثلاً در علم پزشکی در یک دورانی پزشک عمومی در حوزه های مختلف این علم فعالیت داشت، ولی اکنون این علم در هر حوزه ای به صورت تخصصی پیش می رود. حوزه فناوری های دیگر نیز به شدت تخصص گرایانه شده و مردم به عالم متخصص آن علم می روند و جرأت نمی کنند به غیرمتخصص مراجعه کنند.
این استاد حوزه رسانه گفت: متأسفانه در حوزه رسانه، این جنس عمومی شده­ ی متأثر از واقعیت مجازی یا فضای مجازی که تکنولوژی به آن کمک کرده، همه را دخیل و درگیر نموده است و فقط مخصوص ایران هم نیست، مثلاً دختر آقای اوباما صفحه خود را خصوصی کرد درحالی که قبل از آن عمومی بود، درواقع یک عده ایرانی عادی هم برای او پیام گذاشتند و او را متأثر کردند. از باب این که یک چیزی را پذیرفته یا نه، بنابراین وقتی کسی در سطح ریاست جمهوری آمریکا بتواند متأثر از انعکاس موضوعات مردم عادی باشد و تأثیر بپذیرد مبیّن این است که حوزه‌ی خبر و رسانه عمومی شده است.
نجفی سولانی با اشاره به این که سازمان رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی ایران در یک مقطعی با مقدوراتی که برای خود فراهم نمود یک رسانه بدون رقیب قدرتمندی شد، تصریح نمود: مثلاً در زمان جنگ من مدیرکل صدا و سیمای اصفهان بودم، یکی از بزرگان سپاه به من زنگ زد که ما باید تا فردا ساعت 10 صبح این تعداد نیرو اعزام کنیم و راهکار می خواست. من گفتم نگران نباش من در این مورد برای صدا و سیما یک اطلاعیه تنظیم می کنم. به این ترتیب من با یکی دو بار با پخش کردن این اطلاعیه از تلویزیون، لشکری از نیروهای استان را به پایگاه پانزدهم خرداد کشاندم، اما علتش این بود که این رسانه تلویزیونی در همه خانه ها و همه لحظات درحال دیدن بود. اما به نظر شما اکنون یک اطلاعیه تلویزیونی در رادیو تلویزیون اصفهان که تقریباً قدرتمندترین رادیو تلویزیون استان ها است چندبار باید پخش شود تا صد در صد مردم شنونده آن باشند؟ تعداد محل هایی که مردم دارند اوقات فراغت خود را پر می کنند افزایش یافته، اکنون آن ها هفت ساعتی را که به شنیدن و تماشای رادیو تلویزیون می پرداختند، بین بخش های مختلف که بخش عمده آن در شبکه های اجتماعی و موبایل و سایت و بازی های رایانه های است توزیع کرده اند. در حوزه های خبری غیر از رادیو و تلویزیون نیز به همین صورت است. کدام خبرگزاری می تواند ادعا کند که من الان هرچه بر روی سامانه ام بگذارم به اندازه 10 سال قبل تأثیرگذاری دارد؟ بنابراین این موضوع عمومیت یافته است.
وی درباره راهکارهای لازم برای رجوع بیشتر مردم به رسانه های مختلف اعلام داشت: به نظر من مدل برخورد با مردم به ویژه در رادیو و تلویزیون تغییر اساسی کرده است، اول این که ذائقه مردم عوض شده، پس باید اولین کاری که رسانه انجام می دهد ذائقه سنجی باشد و ببیند نیازهای جامعه چیست. گاهی ما براساس مصلحت مخاطب و براساس شناخت خودمان به عنوان مدیران رسانه، سردبیر، خبرنگار، تولید خبر نموده و منتشر می کردیم ولی اکنون آیا آن چیزی که من براساس تشخیص خودم تولید می کنم مطابق با نیاز مخاطب هست؟ پس در همه حوزه های خبری به ویژه صدا و سیما باید نیازسنجی کرد. جنس خبر از هر طیف و دسته ای را به گونه ای تنظیم نمایند که مطابق با ذائقه مردم باشد.
وی از تبدیل شدن رسانه به عنوان مرجع کسب خبر در میان مردم سخن گفت و تصریح کرد: باید خبرگزاری یا رسانه یا مطبوعات آن قدر اعتماد، اعتبار و برند بیابد که دائم محل رجوع باشد. مثلاً مردم برای این که ببینند فردا آب و هوا چگونه است به سایت هواشناسی جمهوری اسلامی مراجعه گسترده دارند، یعنی شما نیز که سایت خبری هستید برای این که علمی ترین و دقیق ترین شناخت را درباره وضعیت هوا داشته باشید به سایت هواشناسی مراجعه می کنید. بنابراین رسانه ها و به ویژه صدا و سیما در هر حوزه ای باید تلاش کنند تا محل رجوع باشند.
وی راهکار سوم را وفاداری مخاطب دانست و اظهار داشت: مورد سوم وفاداری مخاطب است، یعنی گاهی یک مشتری حتی اگر از ما خرید نمی کند اما به ما وفادار است، یعنی اگر در جایی بر علیه ما حرف زدند فوری عکس العمل نشان می دهد. وفاداری مشتری برای رسانه به این معنی است که کاربر یا مخاطب آنقدر طرفدار ما است که اگر کسی خواست هجمه ای به ما بکند از ما دفاع می کند. خودش مبلغ ما و رسانه است. بنابراین اگر بخواهد نقل مثبت نماید از رسانه نقل می کند و مدافع رسانه است بنابراین مشتری وفادار مبلغ، مروج، حامی و حافظ رسانه است. پس رسانه ها باید تلاش کنند مشتریان وفادار برای خود ایجاد نمایند.
وی ادامه داد: در شرایط فعلی که دائم همه درحال رقابت هستیم برای این که مخاطب را به خود جذب کنیم وفاداری مهم است. در حوزه رسانه رقابت بسیار زیاد است، زمانی خبر صوتی و یا تصویری فقط از آنِ صدا و سیما بود اما اکنون اکثر خبرگزاری ها بعد از بارگذاری خبر، ضمیمه آن نیز عکس و احتمالاً فایل صوتی را نیز می گذارند. قدرت رقابت افزایش پیدا کرده و متأسفانه علاوه بر دشمنان که به صورت هدفدار رقابت می کنند و نام آن را استراتژی اقیانوس قرمز، یعنی سرقت کاربران و سرقت مخاطبان می گذاریم، در داخل کشور نیز برخی رسانه ها به جای همگرایی و تقویت و افزایش اعتبار یکدیگر و تقسیم کار مطلوب، گرفتار استراتژی اقیانوس قرمز شده اند./